Amylase trong viêm tụy cấp tăng giảm trong trường hợp nào?

Trong viêm tụy cấp, xét nghiệm men tụy hoặc hoạt động amylase trong máy sẽ tăng lên cao nhất sau 24 giờ. Vậy xét nghiệm amylase là gì? Amylase trong viêm tụy cấp sẽ tăng giảm trong trường hợp nào? Để hiểu rõ thêm, hãy cùng chúng tôi theo dõi bài viết dưới đây nhé!

Viêm tụy cấp là gì?

Viêm tụy cấp là tình trạng tăng sưng tuyến tụy diễn ra trong một khoảng thời gian ngắn. Nguyên nhân chính gây ra viêm tụy cấp bao gồm sỏi mật, tiêu thụ quá nhiều rượu bia, tăng hàm lượng triglyceride trong máu, tăng nồng độ calci trong máu. Dù viêm tụy cấp có thể được điều trị thành công, nhưng một số trường hợp bệnh nhân có thể gặp phải những biến chứng nghiêm trọng hoặc thậm chí tử vong do sự suy yếu đa cơ quan và hoại tử của tuyến tụy do nhiễm trùng.

Amylase là gì?

Amylase là một nhóm enzym chủ yếu được sản xuất tại tuyến tụy và tuyến nước bọt. Một ít amylase cũng được tạo ra tại gan, niêm mạc ruột non, vòi trứng và buồng trứng. Enzym amylase có vai trò phân giải các hợp chất carbohydrate phức tạp thành các carbohydrate đơn giản, giúp cơ thể dễ dàng hấp thụ.

Amylase thường có mặt trong máu, nước tiểu và một số dịch sinh học như nước bọt và dịch cổ tử cung với nồng độ thấp. Trị số bình thường của amylase trong máu thường là từ 22 đến 80 U/L và trong nước tiểu là từ 42 đến 32 U/L.

Xét nghiệm amylase là gì?

Xét nghiệm amylase được sử dụng để đo nồng độ enzym amylase trong máu hoặc nước tiểu. Trong trường hợp viêm tụy cấp, nồng độ amylase trong máu thường chỉ tăng lên trong khoảng thời gian ngắn (2 - 3 ngày), trong khi nồng độ amylase trong nước tiểu có thể tăng lên và duy trì trong thời gian dài hơn (7 - 10 ngày).

Amylase trong viêm tụy cấp tăng lên khi nào?

Cả viêm tụy cấp và viêm tụy mạn tính đều có thể dẫn đến tăng hoạt động của enzyme amylase trong máu. Trong trường hợp viêm tụy cấp, hoạt độ này thường tăng lên khoảng 4 - 6 lần so với giá trị thông thường và thường đi kèm với tăng nồng độ enzyme lipase.

Tình trạng tắc nghẽn ống tụy và bệnh ung thư tuyến tụy cũng có thể gây tăng mức enzyme amylase trong máu. Bên cạnh đó, sự gia tăng amylase trong viêm tụy cấp có thể xuất hiện trong các bệnh lý như tắc nghẽn ruột hoặc giảm lưu lượng máu đến ruột (nhồi máu ruột), thủng ruột non hoặc thủng ổ loét dạ dày tá tràng.

Tình trạng tăng enzym amylase thường được liên kết với viêm tụy mạn tính, đặc biệt là ở những người có tiền sử nghiện rượu, chấn thương, hoặc tắc nghẽn ống tụy. Ngoài ra, viêm tụy cấp có thể do việc sử dụng một số loại thuốc, ngộ độc rượu cấp, các vấn đề về đường mật như sỏi ống mật chủ, viêm túi mật cấp, tắc mật, cũng như trong trường hợp suy thận giai đoạn cuối hoặc các bệnh lý liên quan đến tuyến nước bọt như viêm tuyến nước bọt cấp hoặc mạn tính, tắc nghẽn ống dẫn nước bọt và bệnh quai bị.

Amylase trong viêm tụy cấp giảm khi nào?

Khi nồng độ amylase trong máu giảm, điều này có thể cho thấy rằng tế bào sản xuất amylase của tuyến tụy đã bị tổn thương vĩnh viễn và có khả năng bị ảnh hưởng bởi ung thư tụy. Ngoài ra, các vấn đề về gan như viêm gan nhiễm độc, xơ gan, nhiễm độc thai nghén, hoặc bị bỏng nặng cũng có thể dẫn đến giảm nồng độ amylase máu.

Xét nghiệm amylase được chỉ định trong trường hợp nào?

Xét nghiệm amylase thường được yêu cầu khi bác sĩ thực hiện khám bệnh, muốn xác định nguyên nhân của các bệnh lý như viêm tụy cấp, viêm tụy mạn, viêm tụy ngoài tử cung, vỡ tử cung, viêm nhiễm tuyến nước bọt, tắc mật, sỏi ống mật, cường giáp hoặc quai bị,... Ngoài ra, xét nghiệm này còn được sử dụng để phân biệt giữa viêm tụy cấp và các nguyên nhân gây đau bụng khác.

Những yếu tố có thể làm thay đổi chỉ số amylase

Chỉ số Amylase có thể thay đổi dưới tác động của những yếu tố sau đây:

• Vỡ hồng cầu.
• Các bệnh liên quan đến nước bọt hoặc phẩm làm tăng chỉ số amylase.
• Nồng độ triglyceride cao hơn bình thường (>5) có thể ức chế hoạt động của enzym Amylase.
• Suy thận.
• Sử dụng một số loại thuốc như acetaminophen, paracetamol, corticoid, aspirin, estrogen, furosemid, các thuốc lợi tiểu thiazid, glucose, citrate, oxalat,... Các chất này có thể làm thay đổi chỉ số amylase.
• Sử dụng rượu, codein, morphin cũng có thể làm tăng nồng độ amylase trong nước tiểu.

Những lưu ý trước khi thực hiện xét nghiệm amylase

Để đảm bảo tính chính xác của kết quả xét nghiệm amylase, người bệnh cần nên tuân thủ một số vấn đề sau đây:

• Trong vòng 24 giờ trước khi thực hiện xét nghiệm, bạn cần hạn chế việc uống rượu bia và sử dụng các chất kích thích.
• Trước khi thực hiện xét nghiệm 2 giờ, bệnh nhân nên kiêng ăn uống, chỉ được uống nước lọc nhằm tránh ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm.
• Bệnh nhân cần thông báo cho bác sĩ về tất cả các loại thuốc đang sử dụng nhằm đảm bảo rằng không có yếu tố nào ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm.

Bài viết trên đây là những chia sẻ của Nhà thuốc Long Châu về nội dung "amylase trong viêm tụy cấp tăng và giảm trong trường hợp nào?". Hy vọng rằng những thông tin trên sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về xét nghiệm amylase, đồng thời cân nhắc những yếu tố có thể ảnh hưởng đến xét nghiệm amylase nhé.

Xem thêm: Cách điều trị viêm tụy cấp ở trẻ em