Ăn chay có tốt hơn ăn mặn không?

Mỗi người trong chúng ta lại phù hợp và lựa chọn một chế độ ăn khác nhau. Dù chọn chế độ ăn chay hay ăn mặn thì mục đích cuối cùng vẫn là cung cấp dinh dưỡng cho cơ thể, cải thiện sức khỏe và phòng ngừa bệnh tật. Có nhiều quan điểm khác nhau về ăn chay, ăn mặn khiến nhiều người băn khoăn ăn chay có tốt hơn ăn mặn không?

Ăn chay và ăn mặn là gì?

Ăn chay là chế độ ăn chỉ sử dụng các thực phẩm có nguồn gốc thực vật như rau, củ, quả, hạt dinh dưỡng, sữa hạt. Người ăn chay không sử dụng các loại thực phẩm có nguồn gốc động vật như thịt, cá, trứng, sữa động vật. Nhiều người ăn chay vì phù hợp với cơ thể, vì mục đích bảo vệ môi trường, bảo vệ động vật hoặc vì theo đạo Phật. 

Trong khi đó, ăn mặt là chế độ ăn uống bình thường với cả thực phẩm nguồn gốc từ động vật và nguồn gốc thực vật. Chế độ ăn chay thường phong phú hơn về số lượng món và cách chế biến. Có một điều khá ngạc nhiên là xu hướng ăn chay đang lan rộng trên toàn cầu. Và theo khảo sát tại Việt Nam, có đến 55% người trả lời đang theo chế độ ăn chay. 

Hai chế độ ăn khác nhau liệu chế độ ăn nào tốt hơn?

Ăn chay: Ưu điểm và hạn chế

Muốn biết ăn chay có tốt hơn ăn mặn không, có lẽ trước hết ta nên tìm hiểu ưu điểm và hạn chế của từng trường phái.

Ưu điểm khi ăn chay

Các tín đồ ăn chay tin vào những ưu điểm dưới đây của chế độ ăn này:

• Ăn chay giúp giảm cholesterol trong máu vì hầu hết thực vật đều không chứa cholesterol và chất béo bão hòa. Nhờ đó, ăn chay giúp giảm nguy cơ mắc bệnh nhồi máu cơ tim, xơ vữa động mạch, bệnh động mạch vành. 
• Các loại thực vật ít chất béo, nhiều chất xơ, ít calo nên có thể giúp chúng ta kiểm soát cân nặng hiệu quả, giảm nguy cơ béo phì. 
• Chất xơ trong các loại thực vật giúp quá trình tiêu hóa mượt mà, đào thải chất cặn bã hiệu quả, giảm nguy cơ mắc bệnh táo bón, trĩ.
• Nhiều thống kê cho thấy tỷ lệ mắc ung thư ở người ăn nhiều thực phẩm có nguồn gốc thực vật thấp hơn ở người ăn thực phẩm có nguồn gốc động vật. 

Hạn chế khi ăn chay

Ngoài những ưu điểm kể trên, chế độ ăn chay cũng có những hạn chế nhất định như: 

Nguy cơ bị thiếu hụt các chất dinh dưỡng ở người ăn chay thường cao hơn. Các nghiên cứu cho thấy, các loại vitamin B12, vitamin A, vitamin D, canxi, sắt, kẽm, DHA là các loại vitamin và khoáng chất người ăn chay dễ bị thiếu hụt. Trong đó, nghiên cứu cho thấy có khoảng 68% số người ăn chay thiếu hụt vitamin B12. Loại vitamin này tham gia vào quá trình tổng hợp hồng cầu, dẫn truyền các xung thần kinh, sản xuất các bao myelin thần kinh. Thiếu hụt vitamin B12 khiến cơ thể mệt mỏi, thiếu máu, trí nhớ giảm. 

Vitamin A và vitamin D gần như chỉ có trong thịt động vật. Một số thực vật có chứa chất tiền vitamin A nhưng không đáp ứng đủ nhu cầu của cơ thể. Thiết vitamin A có thể dẫn đến chậm phát triển, đề kháng yếu, giảm thị lực. Thiếu vitamin D là nguyên nhân của bệnh còi xương và loãng xương, bệnh tim mạch, hen suyễn và ung thư.

Các nghiên cứu cho thấy, protein từ thực vật chứa ít acid amin hơn protein động vật. Vì thế, người ăn chay, nhất là ăn chay trường có nguy cơ thiếu protein. Ngoài ra, các thực phẩm có nguồn gốc thực vật cũng tiềm ẩn nguy cơ tồn dư thuốc bảo vệ thực vật, chất bảo quản… cao hơn thực phẩm từ động vật. 

Liệu ăn chay có tốt hơn ăn mặn không?

Ăn mặn: Ưu điểm và hạn chế

Để có lời giải đáp thật công tâm cho câu hỏi ăn chay có tốt hơn ăn mặn không, chúng ta cũng nên tìm hiểu ưu điểm và hạn chế khi ăn mặn. 

Ưu điểm khi ăn mặn

Người ăn mặn thường ăn đa dạng thực phẩm nên đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể. Cụ thể là: 

• Thịt động vật là nguồn cung cấp protein lý tưởng, tốt cho cả thể chất lẫn tinh thần. 
• Vitamin B12 trong thịt, cá, trứng dồi dào nên người ăn mặn không lo thiếu hụt chất này. 
• Ngoài ra, chất sắt từ động vật được cơ thể con người hấp thụ dễ dàng hơn chất sắt từ thực vật. 
• Trong các loài cá cũng chứa hàm lượng acid béo omega 3 - 6 - 9 dồi dào. Chúng rất cần thiết nhưng cơ thể lại không thể tự tổng hợp được. 

Hạn chế khi ăn mặn

Nhiều nghiên cứu cho thấy người ăn thịt thường có huyết áp trung bình, nồng độ cholesterol trong máu cao hơn người ăn chay. Vì vậy người theo chế độ ăn mặn cũng có nguy cơ mắc bệnh tim mạch tăng như bệnh huyết áp, xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim... cao hơn. 

Chế độ ăn nhiều thịt và nhiều mỡ dẫn đến dư thừa axit béo và triglyceride - chúng có thể ức chế hoạt động của insulin và làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường tuýp 2. 

Ăn nhiều thịt khiến thận phải làm việc nhiều hơn để đào thải urê và acid uric. Điều này làm tăng nguy cơ mắc bệnh gan, thận. Nếu axit uric lắng đọng trong khớp có thể gây bệnh gout.

Chế độ ăn mặn cũng có những ưu điểm và hạn chế nhất định

Ăn chay có tốt hơn ăn mặn không?

Quay trở lại với câu hỏi ăn chay có tốt hơn ăn mặn không, chúng ta đều biết mỗi chế độ ăn đều có những ưu điểm và hạn chế nhất định. Mỗi người là một cá thể độc lập với sở thích, cơ địa, khả năng chuyển hóa các chất… khác nhau. Vì vậy, chỉ chính bạn mới tự trả lời được đâu là chế độ ăn phù hợp và tốt hơn với mình. 

Tuy nhiên, đánh giá một các tổng quan chúng ta có thể thấy: 

• Ăn chay thường tốt hơn với người cao tuổi và những người muốn giảm cân, đẹp dáng, sáng da. Ăn chay lúc về già giảm được nhiều bệnh tật, đặc biệt là bệnh tim mạch. Tuy nhiên, người ăn chay cần bổ sung đầy đủ dinh dưỡng, tìm kiếm những thực phẩm phù hợp để cung cấp đủ các nhóm chất cho cơ thể. Việc tìm hiểu ăn chay như thế nào đúng cách rất quan trọng. 
• Ăn mặn phù hợp hơn với người lao động nặng, tập luyện cường độ cao. Tuy nhiên, cần xây dựng chế độ có sự kết hợp hài hòa giữa thực phẩm từ động vật và thực phẩm từ thực vật. 

Mỗi người phù hợp với một chế độ ăn khác nhau

Có thể thấy, chế độ ăn nào cũng mang lại lợi ích cho sức khỏe của bạn đúng không nào. Khó có thể trả lời ăn chay có tốt hơn ăn mặn không một cách phiến diện. Và chỉ có chính bạn mới biết đâu là chế độ ăn tốt nhất và phù hợp nhất với chính mình mà thôi!

Thanh Hương

Nguồn tham khảo: Tổng hợp