Ăn kẹo sâu răng: Hiểu đúng nguyên nhân và cách phòng ngừa

Kẹo ngọt từ lâu đã trở thành món ăn vặt yêu thích của nhiều người, đặc biệt là trẻ nhỏ. Tuy nhiên, thói quen ăn kẹo thường xuyên lại tiềm ẩn nguy cơ gây sâu răng rất cao. Điều đáng lo ngại là nhiều người chưa hiểu lý do vì sao ăn kẹo sâu răng nên chưa biết cách phòng ngừa hiệu quả. Nếu bạn cũng là một trong số đó, bài viết này chắc chắn sẽ hữu ích với bạn.

Sâu răng là quá trình phá hủy men răng và ngà răng do vi khuẩn trong khoang miệng tạo ra axit từ đường và tinh bột. Quá trình này diễn ra từ từ và thường có 4 giai đoạn chính: Mất khoáng men răng, hình thành lỗ sâu trên men răng, vi khuẩn xâm lấn ngà răng, viêm tủy răng và nhiễm trùng.

Nguyên nhân ăn kẹo sâu răng

Kẹo là món ăn yêu thích của nhiều người, đặc biệt là trẻ em. Tuy nhiên, ăn kẹo rất dễ bị sâu răng. Lý do là vì:

• Trong miệng có hàng triệu vi khuẩn, đặc biệt là vi khuẩn sâu răng Streptococcus mutans. Loại vi khuẩn này phân giải đường trong kẹo, tạo ra axit ăn mòn men răng, mất khoáng men răng, gây sâu răng.
• Sau khi ăn kẹo, pH trong khoang miệng giảm xuống dưới mức trung tính, tạo môi trường axit gây hại cho men răng. Nếu ăn kẹo liên tục mà không vệ sinh răng miệng đúng cách, lượng axit này sẽ làm suy yếu men răng. Từ đó hình thành lỗ sâu trên men răng.
• Trẻ em có men răng sữa mỏng hơn răng vĩnh viễn, khiến răng dễ bị axit tấn công hơn người lớn. Vì vậy, trường hợp ăn kẹo sâu răng gặp nhiều hơn ở trẻ nhỏ.
• Thói quen vừa ăn kẹo vừa đi ngủ làm tăng nguy cơ sâu răng. Khi ngủ, lượng nước bọt tiết ra ít hơn, khiến axit tồn tại lâu hơn trong khoang miệng, làm tổn thương men răng nhanh chóng hơn.

Dấu hiệu sâu răng do ăn kẹo

Nhận biết sớm các dấu hiệu ăn kẹo sâu răng giúp chúng ta can thiệp kịp thời, tránh biến chứng nghiêm trọng. Với những người thường xuyên ăn kẹo, nếu xuất hiện các dấu hiệu sau có thể nghĩ ngay đến trường hợp bị sâu răng:

• Giai đoạn đầu của sâu răng thường là những đốm trắng đục, do men răng bắt đầu bị axit phá hủy. Sau đó, đốm trắng sẽ chuyển thành nâu hoặc đen, báo hiệu mô răng bị tổn thương sâu hơn.
• Axit từ vi khuẩn làm mất lớp bảo vệ của răng, khiến răng trở nên nhạy cảm hơn với nhiệt độ và đường. Lúc này, các cơn đau răng xuất hiện khi ăn kẹo, thức ăn nóng hoặc lạnh là dấu hiệu ngà răng đã bị tổn thương.
• Sâu răng tạo ra các hốc nhỏ trên răng, nơi thức ăn dễ mắc kẹt. Vi khuẩn phân hủy thức ăn thừa trong miệng, sinh ra hợp chất lưu huỳnh gây hôi miệng kéo dài, ngay cả khi đã chải răng.
• Trẻ em bị sâu răng thường quấy khóc, khó chịu, thậm chí từ chối chải răng do đau nhức. Nếu trẻ liên tục ngậm miệng, sờ vào răng hoặc khó ngủ, cha mẹ nên kiểm tra ngay.
• Sâu răng tiến triển nặng, tạo thành các lỗ rõ ràng trên răng. Lúc này, vi khuẩn xâm nhập vào tủy răng, gây viêm nhiễm, đau nhức dữ dội.

Hậu quả của sâu răng do ăn kẹo

Ăn kẹo sâu răng có thể gây ra những hệ lụy từ nhẹ như đau nhức răng, hôi miệng, đến nặng như mất răng. Cụ thể là:

• Sâu răng tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển mạnh, gây hôi miệng dai dẳng. Răng sâu chuyển sang màu nâu đen, làm ảnh hưởng đến thẩm mỹ. Tất cả những điều này làm giảm sự tự tin khi giao tiếp của “khổ chủ”.
• Răng sâu làm giảm khả năng nhai thức ăn, gây đau khi nhai. Điều này có thể dẫn đến biếng ăn, ảnh hưởng đến tiêu hóa và hấp thụ dinh dưỡng, đặc biệt ở trẻ em.
• Nếu sâu răng không được điều trị, vi khuẩn có thể phá hủy hoàn toàn cấu trúc răng, làm răng lung lay và gãy rụng. Theo Viện Răng Hàm Mặt TP.HCM (2023), hơn 30% trường hợp mất răng sớm ở người trưởng thành liên quan đến sâu răng không điều trị kịp thời.
• Nhiễm trùng từ răng sâu có thể lan rộng, ảnh hưởng đến xoang hàm, hệ thần kinh và tim mạch. Vi khuẩn từ răng có thể đi vào máu, làm tăng nguy cơ viêm nội tâm mạc hoặc nhiễm trùng huyết trong trường hợp nghiêm trọng.

Cách hạn chế nguy cơ sâu răng khi ăn kẹo

Sâu răng không chỉ gây đau đớn mà còn dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Tuy nhiên, bạn không cần từ bỏ hoàn toàn sở thích ăn kẹo. Dưới đây là các cách giúp hạn chế nguy cơ sâu răng khi ăn kẹo hiệu quả:

Không nên ăn kẹo ngay trước khi đi ngủ

Lúc này, nước bọt tiết ra ít hơn, làm giảm khả năng trung hòa axit do vi khuẩn tạo ra. Theo Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ (ADA), thời điểm tốt nhất để ăn kẹo là sau bữa chính. Khi đó, nước bọt được tiết ra nhiều hơn, giúp rửa trôi đường và mảng bám nhanh chóng.

Vệ sinh răng kỹ càng sau khi ăn kẹo

Sau khi ăn kẹo, đặc biệt là kẹo dẻo hoặc caramel, chúng ta nên đánh răng ngay. Những loại kẹo này bám chặt vào răng, tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển. Nếu không thể đánh răng, hãy súc miệng kỹ càng bằng nước muối.

Chọn kẹo chứa xylitol

Nếu thích ăn kẹo, bạn hãy ưu tiên kẹo chứa xylitol. Xylitol giúp ức chế sự phát triển của Streptococcus mutans. Nghiên cứu từ Journal of Dental Research cho thấy xylitol giúp giảm vi khuẩn gây sâu răng tới 27% sau 6 tháng sử dụng.

Bôi Vecni Fluor ngừa sâu răng

Bôi Vecni Fluor định kỳ cũng là biện pháp ngừa sâu răng hiệu quả. Fluor có tác dụng tăng cường men răng, tái khoáng hóa răng và giảm nguy cơ sâu răng. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), fluor có thể giảm nguy cơ sâu răng tới 35% ở trẻ em và 25% ở người lớn.

Không phải lúc nào ăn kẹo cũng gây sâu răng và bạn không nhất thiết phải từ bỏ kẹo hoàn toàn để bảo vệ răng. Tuy nhiên, bạn nên ưu tiên các loại kẹo không đường, kẹo chứa xylitol tốt cho răng. Bằng việc ăn kẹo vừa đủ, đúng lúc và vệ sinh răng miệng đúng cách, bạn hoàn toàn có thể thưởng thức món khoái khẩu mà không lo sâu răng. Bạn cũng đừng quên khám răng ít nhất 6 tháng/lần giúp phát hiện sớm dấu hiệu sâu răng để xử lý kịp thời.