Ấu trùng ruồi trâu là gì? Dấu hiệu, cách điều trị và phòng ngừa nhiễm ấu trùng ruồi trâu

Trung Mỹ và Nam Mỹ là những nơi được phát hiện liên quan các bệnh lý về nhiễm ký sinh trùng trên da do ấu trùng ruồi trâu đầu tiên. Cho đến nay, có nhiều trường hợp được phát hiện sau khi đi qua hai vùng này, vì vậy cần phải đặc biệt lưu ý khi có người quen hay bản thân đi đến đây. Vậy ấu trùng ruồi trâu là gì? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu về chúng qua bài viết dưới đây của Nhà thuốc Long Châu nhé.

Tổng quan về ấu trùng ruồi trâu

Ruồi trâu, hay còn gọi là ruồi bot có tên khoa học là Dermatobia hominis được phát hiện bởi Linnaeus Jr. năm 1781, là một loài ruồi lớn, có lông dày và giống như một con ong bầu. Ruồi trâu có nguồn gốc từ Trung Mỹ và Nam Mỹ. Ruồi trâu được biết đến là không phải là các tác nhân gây bệnh, nhưng ấu trùng của loài ruồi này sẽ lây nhiễm vào da của động vật có vú và sống qua giai đoạn ấu trùng trong lớp dưới da, gây ra những mụn đau và tiết ra chất lỏng.

Ruồi trâu trưởng thành dài từ 12 đến 18 mm và có một loạt màu sắc đa dạng. Khuôn mặt màu vàng với bụng màu xanh ngọc kim loại và chân màu cam, và mỗi phân đoạn của cơ thể được phủ bằng lông tạo nên hình ảnh giống như một con ong bầu. Trứng của ruồi trâu có màu kem và hình oval, và được gắn vào các loài côn trùng hút máu khác nhau bị bắt bởi ruồi bot cái. Những quả trứng này, thường được gắn vào phần dưới của cơ thể, nở ra khi côn trùng mang trứng bắt đầu hút máu trên một vật chủ có máu nóng.

Ấu trùng ruồi trâu, hay sâu trắng, trải qua ba giai đoạn sau khi xâm nhập vào cơ thể động vật có vú. Mỗi giai đoạn phát triển ra một hình dáng đặc biệt. Giai đoạn đầu tiên giống như một con sâu với một đầu phình ra. Ấu trùng giai đoạn hai có hình dạng như một chai có cổ. Giai đoạn ba có hình dạng hình trụ. Mỗi giai đoạn có gai phát ra hướng sau bao quanh thân trước. Việc bị nhiễm ký sinh trùng của loài ruồi bên trong cơ thể được gọi là myiasis hay còn gọi là bệnh nhiễm ký sinh trùng.

Các trường hợp myiasis con người do ấu trùng ruồi trâu được báo cáo từ người bản địa có người đi du lịch mang ký sinh trùng về từ Trung Mỹ và Nam Mỹ. Haruki và cộng sự (2005) báo cáo về 33 trường hợp của ấu trùng ruồi trâu tại Nhật Bản từ năm 1974-2005 do du lịch nước ngoài đến Trung Mỹ và Nam Mỹ. Sáu nghiên cứu khác đã ghi nhận bảy trường hợp báo cáo về myiasis do ấu trùng ruồi trâu tại Hoa Kỳ, tất cả các bệnh nhân có myiasis da được xác nhận đã đi đến Trung Mỹ hoặc Nam Mỹ gần thời gian đó.

Vòng đời của ấu trùng ruồi trâu

Vòng đời của ấu trùng ruồi trâu trải qua các giai đoạn sau:

• Giai đoạn trứng: Cá thể cái của ruồi Dermatobia hominis đặt trứng chín trên một loài động vật côn trùng hút máu, thường là muỗi hoặc ve, được bắt bởi ruồi bot khi đang bay. Khi ký sinh trùng hút máu, trứng của ruồi bot phản ứng với sự thay đổi nhiệt độ và nở thành ấu trùng.
• Giai đoạn ấu trùng: Ấu trùng xâm nhập qua vết cắn hoặc nang lông, sau đó nó xâm nhập vào da. Ấu trùng hít thở thông qua hai lỗ của hậu môn ở phía sau, nằm sát với da của vật chủ. Một nghiên cứu của Pereira và cộng sự (2001) cho thấy rằng ở chuột, mất hai ngày cho ấu trùng vào tới mô dưới da. Sau ngày thứ bảy của việc nhiễm ký sinh, ấu trùng lột xác thành giai đoạn thứ hai, và sau đó thành giai đoạn thứ ba sau mười tám ngày. Sau khoảng ba mươi ngày, ấu trùng giai đoạn thứ ba, có thể phát triển thành khá lớn, bò ra khỏi vật chủ để phát triển thành ở trong đất. Nói chung, tuổi thọ của ấu trùng trong vật chủ là từ năm đến mười hai tuần. Ấu trùng ăn các chất dịch tiết từ mô.
• Giai đoạn nhộng: Quá trình nhộng diễn ra trong đất và nhộng không ăn. Ruồi trưởng thành sẽ nở sau hai đến ba tuần.
• Ruồi trưởng thành: Ruồi bot nở ra từ vỏ nhộng, và các râu cực kỳ nhạy cảm của chúng (bù đắp cho tầm nhìn kém) cho phép cá thể đực và cá thể cái tìm thấy nhau nhanh chóng.

Dấu hiệu và cách điều trị nhiễm ấu trùng ruồi trâu

Ấu trùng ruồi trâu gây ra một vết thương nổi trên da như mụn, khá cứng và đôi khi gây đau đớn. Ở một số trường hợp, bệnh nhân có thể cảm nhận được ấu trùng di chuyển khi họ tắm hoặc chạm vào vết thương. Cơ thể vật chủ phản ứng bằng việc tăng lượng bạch cầu và có thể tìm thấy một lượng lớn các tế bào đại thực bào xung quanh vết thương. Vì lý do này, vết thương thường tiết ra mủ.

Có một số lựa chọn điều trị cho việc điều trị myiasis da do ấu trùng ruồi trâu. Cách thông thường nhất để loại bỏ ấu trùng là thông qua một ca tiểu phẫu đơn giản bao gồm gây tê vùng vết thương sau đó sử dụng dao mổ để cắt một vết rạch để nhìn rõ bên trong vết thương, ấu trùng có thể được lấy ra.

Ấu trùng sống trong vật chủ bằng cách hít thở qua các lỗ hậu môn nằm sát với da. Để thúc đẩy ấu trùng ra ngoài, các lỗ này cần được che phủ, có một số cách truyền thống có thể được áp dụng. Chúng có thể được che phủ bằng gel dầu, sáp ong hoặc bất kỳ chất dày nào khác ngăn ấu trùng hít thở. Ấu trùng sẽ lên ra khỏi vết thương để hít thở, sau đó lấy ra bằng kìm.

Trong một số trường hợp, ấu trùng có thể được lấy ra bằng cách áp lực xung quanh vết thương. Một kỹ thuật sử dụng hai que gỗ để áp lực để lấy ấu trùng ra ngoài. Có thể gặp một số khó khăn với phương pháp này do các gai cố định ấu trùng trong vết thương, nếu cố gắng thực hiện sẽ gây tổn thương các vùng da lân cận. Ngoài ra có thể sử dụng tiêm lidocaine dưới cái bọc của vết thương. Điều này tạo ra áp lực đẩy ấu trùng ra ngoài.

Sau khi đã loại bỏ được ấu trùng ruồi trâu ra khỏi da, kháng sinh được sử dụng để ngăn ngừa nhiễm trùng. Vết thương sẽ lành trong một đến hai tuần mà không có hoặc rất ít khi để lại vết sẹo.

Cách phòng ngừa nhiễm ấu trùng ruồi trâu

Để tiêu diệt hoặc tránh xa ruồi trâu và ấu trùng của chúng, có một số phương pháp đơn giản:

• Sử dụng các loại thuốc diệt và đuổi côn trùng trong nhà cũng như ngoài trời. Điều này giúp giảm số lượng ruồi trâu trong khu vực bạn sống.
• Khi ra ngoài, hãy mặc quần áo dài tay để bảo vệ da khỏi sự xâm nhập của ruồi.
• Chọn quần áo màu sáng, vì màu sáng có thể làm ruồi trâu tránh xa.
• Nên ở trong bóng râm vào những ngày nắng nóng và sáng sớm, vì ruồi trâu thích ánh nắng mặt trời.
• Hãy sử dụng các loại kem đuổi côn trùng để bảo vệ cơ thể khỏi sự tấn công của ruồi trâu.
• Lắp đặt cửa lưới chống côn trùng chất lượng để ngăn ruồi trâu vào nhà.

Hiện nay nhiễm ký sinh trùng da do ấu trùng ruồi trâu không phổ biến ở Việt Nam, số ca phát hiện chưa nhiều. Tuy nhiên hiểu biết về loại ấu trùng này giúp bạn phòng tránh, đặc biệt trong trường hợp người xung quanh mới trở về hay đi đến các vùng Trung Mỹ và Nam Mỹ. Những người đi du lịch đến các khu vực này cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa, bao gồm việc sử dụng thuốc chống côn trùng và mặc quần áo bảo vệ.