Bảng màu nước tiểu phản ánh điều gì về sức khỏe của bạn?

Nước tiểu có thành phần chủ yếu là nước kết hợp một số chất khác như: Urê, clorua, kali, natri, creatinin và các ion hòa tan khác cùng một số hợp chất vô cơ và hữu cơ khác nhau. Bất kì sự mất cân bằng nào trong cơ thể đều có thể ảnh hưởng đến tính nhất quán, màu sắc cũng như mùi của nước tiểu.

Ý nghĩa của bảng màu nước tiểu với sức khỏe con người

Là một trong những công cụ giúp chẩn đoán tình trạng sức khỏe, màu nước tiểu phản ánh mức độ hydrat hóa cũng như nồng độ của một số chất trong cơ thể. Bảng màu nước tiểu ở người khỏe mạnh bình thường dao động từ trong suốt đến vàng nhạt, phụ thuộc chủ yếu từ lượng chất lỏng họ uống. Chất lỏng bạn đưa vào cơ thể sẽ gây loãng sắc tố màu vàng có trong nước tiểu. 

Do đó, uống càng nhiều nước thì màu nước tiểu của bạn sẽ càng trong. Ngược lại, nước tiểu sẽ có màu vàng đậm hơn khi bạn uống ít nước.

Màu nước tiểu cũng thường xuyên thay đổi do các loại thực phẩm hay tác dụng phụ của một số loại thuốc bạn sử dụng hàng ngày. Đặc biệt màu nước tiểu bất thường có thể là dấu hiệu cảnh báo bạn đang gặp phải các vấn đề sức khỏe cần được lưu ý. Ví dụ: Nhiễm khuẩn đường tiết niệu khiến cho nước tiểu có màu trắng đục hay sỏi thận, ung thư đường tiết niệu có thể làm nước tiểu có màu đỏ.

Bảng màu nước tiểu tổng quan

Màu nước tiểu có thể tiết lộ gì về sức khỏe của bạn? Bảng màu nước tiểu tổng quan dưới đây sẽ cung cấp một số thông tin cơ bản về nguyên nhân ảnh hưởng đến màu của nước tiểu. Một số nguyên nhân chỉ là tạm thời, vô hại nhưng cũng có trường hợp là biểu hiện của một số tình trạng bệnh lý nghiêm trọng cần được chẩn đoán cụ thể và điều trị sớm.

Trong suốt, không màu

Thông thường một người khỏe mạnh nên uống đủ 1,5-2 lít nước mỗi ngày. Khi bổ sung vượt lượng nước khuyến cáo, nước tiểu của bạn sẽ trong suốt, không màu. Tình trạng này chỉ xuất hiện trong thời gian ngắn và không phải vấn đề đáng lo ngại. Tuy nhiên, nếu không uống nhiều nước nhưng nước tiểu vẫn không màu và trong suốt thì có khả năng bạn đang mắc bệnh đái tháo nhạt.

Màu trắng sữa

Màu trắng sữa của nước tiểu xuất hiện do nhiều nguyên nhân, có thể kể đến như:

• Viêm tuyến tiền liệt ở nam giới: Tình trạng viêm nhiễm kích thích tuyến tiền liệt tiết dịch kết hợp với sự co bóp của cơ trơn khiến dịch rò rỉ lẫn với nước tiểu làm cho nước tiểu có màu trắng như sữa.
• Nhiễm khuẩn đường tiết niệu: Tình trạng này có thể gây tiểu nhiều, khiến nước tiểu đục hoặc đổi sang màu trắng sữa ở cả nam và nữ.
• Viêm niệu đạo do lậu cầu: Là bệnh tình dục phổ biến và nguy hiểm khiến nước tiểu có màu trắng sữa kèm theo các triệu chứng như: Tiết dịch niệu đạo màu trắng đục, tiểu ra máu, tiểu nhiều lần.
• Xuất tinh ngược dòng: Đây là hiện tượng tinh dịch bị cơ vòng giữ lại và đi vào bàng quang. Khi lượng tinh dịch này lẫn với nước tiểu thoát ra ngoài sẽ làm màu nước tiểu chuyển sang trắng đục.

Màu cam

Nước tiểu màu cam xuất hiện khi cơ thể không được cung cấp đủ nước. Bên cạnh đó, việc nước tiểu chuyển sang màu này còn đến từ một số nguyên nhân như:

• Sử dụng các loại thuốc như: Phenazopyridine, thuốc hóa trị ung thư và một số loại thuốc trị táo bón.
• Dùng vitamin A, B.
• Dấu hiệu của các bệnh ở ống mật hay gan, nhất là trường hợp đi tiêu phân có màu sáng hơn bình thường hay da và mắt màu vàng.

Màu vàng

Màu vàng trong bảng màu nước tiểu có thể phản ánh một số vấn đề sau:

• Vàng nhạt: Nước tiểu màu vàng nhạt cho thấy bạn đã uống đủ nước và có cơ thể khỏe mạnh. Tuy nhiên, vẫn có trường hợp mắc bệnh ngay cả khi có màu nước tiểu này.
• Vàng đậm: Điều này phản ánh cơ thể bình thường nhưng cần bổ sung thêm nước. Vì cơ thể có dấu hiệu mất nước nên nước tiểu chuyển sang màu nâu vàng hoặc màu hổ phách.
• Vàng chanh: Lúc này nước tiểu có màu tương tự như màu của đèn neon và bạn cũng cần uống thêm nước. Mặt khác, khi bạn sử dụng nhiều vitamin B2 nước tiểu cũng có thể chuyển sang màu vàng chanh.

Màu hồng hoặc đỏ

Nước tiểu có màu hồng hoặc đỏ là tình trạng bất thường nhưng không phải lúc nào đây cũng là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Hiện tượng này có thể là do:

• Nhiễm khuẩn, sỏi thận, ung thư đường tiết niệu, tăng sinh tuyến tiền liệt làm cho máu và hồng cầu xuất hiện trong nước tiểu khiến nước tiểu chuyển sang màu hồng hoặc đỏ.
• Sử dụng thực phẩm như: Củ cải đường, quả mâm xôi…
• Dùng các loại thuốc như: Thuốc điều trị bệnh lao Rifampicin (Rimactane, Rifadin), thuốc táo bón chứa senna, thuốc giảm đau đường tiết niệu phenazopyridine (Pyridium) có thể làm cho nước tiểu có màu đỏ hoặc hồng.

Màu xanh

Nước tiểu có màu xanh vàng là tình trạng hiếm gặp. Tuy nhiên, nước tiểu có thể chuyển sang màu xanh lục hoặc xanh lam do các nguyên nhân như:

• Thuốc nhuộm được dùng trong một số xét nghiệm ở thận và bàng quang.
• Các loại thuốc trị trầm cảm amitriptyline, thuốc giảm các triệu chứng viêm khớp indomethacin (Indocin, Tivorbex), thuốc điều trị loét và trào ngược dạ dày cimetidine (Tagamet HB)... có thể làm nước tiểu chuyển thành màu xanh lục.
• Các vấn đề sức khỏe khác: Nước tiểu màu xanh có thể do nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc bệnh tăng canxi máu lành tính hiếm gặp.

Màu nâu đen hoặc nâu sẫm

Nước tiểu có màu nâu thường do các nguyên nhân sau:

• Thực phẩm: Việc ăn nhiều lô hội, đậu fava hoặc đại hoàng có thể khiến nước tiểu của bạn có màu nâu sẫm.
• Dùng các loại thuốc như: Thuốc điều trị và ngừa bệnh sốt rét (chloroquine và primaquine), thuốc kháng sinh metronidazole (Metrocream, Flagyl và những loại khác), thuốc trị táo bón chứa senna, thuốc điều trị động kinh phenytoin (Dilantin, Phenytoin), thuốc giãn cơ Methocarbamol (Robaxin), thuốc làm giảm cholesterol.
• Các vấn đề sức khỏe như: Bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu, một số rối loạn về gan và thận.
• Tập thể dục quá sức: Các chấn thương cơ do tập thể dục cường độ mạnh có thể làm nước tiểu có màu nâu.

Màu tím hoặc đen

Tím là màu sắc duy nhất có hội chứng được đặt theo tên gọi của nó - hội chứng túi nước tiểu màu tím. Đây là biến chứng hiếm gặp của nhiễm trùng đường tiết niệu, xảy ra khi ống thông tiểu, nước tiểu người bệnh chứa vi khuẩn indirubin. Trong khi đó, nước tiểu màu đen xuất hiện khi cơ thể không phân hủy một số protein hoặc là dấu hiệu của tình trạng di truyền hiếm gặp alkaptonuria.

Một số triệu chứng bất thường đi kèm với màu nước tiểu

Sức khỏe của bạn đang gặp vấn đề không chỉ biểu hiện ở bảng màu nước tiểu bất thường mà còn đi kèm với các triệu chứng khác như:

• Nước tiểu có cặn;
• Nước tiểu có bọt;
• Nước tiểu có mùi hôi tanh và khai nồng;
• Nước tiểu có váng mỡ;
• Nước tiểu có máu;
• Nước tiểu có mùi ngọt;
• Cảm giác bỏng rát khi đi tiểu.

Nên làm gì khi nước tiểu có màu bất thường?

Sau khi nhận biết được các màu sắc bất thường của nước tiểu thông qua bảng màu nước tiểu, chắc hẳn bạn cũng quan tâm muốn biết cần làm gì khi gặp phải tình trạng này. Như đã nói, màu sắc nước tiểu bất thường có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiều tình trạng sức khỏe khác nhau. Nếu điều này đến từ những nguyên nhân đơn giản như: Uống quá ít hoặc quá nhiều nước hay chế độ ăn có nhiều thực phẩm ảnh hưởng đến màu sắc nước tiểu kể trên, bạn nên thay đổi lối sống, thói quen sinh hoạt để cải thiện tình hình.

Ngược lại nếu thấy nước tiểu có màu bất thường như: Xanh, đỏ, cam hoặc vàng đậm kéo dài nhưng không phải do sử dụng thức ăn có màu đậm bạn cần đến bệnh viện thăm khám sớm. Các bác sĩ sẽ tiến hành xét nghiệm mẫu nước tiểu của bạn để xác định nguyên nhân khiến chúng biến đổi màu sắc. Từ đó đưa ra phương pháp khắc phục hiệu quả hoặc chỉ định điều trị kịp thời với các nguyên nhân đến từ bệnh lý.

Trên đây là những thông tin về bảng màu nước tiểu và những cảnh báo sức khỏe có liên quan. Có thể thấy màu sắc nước tiểu chịu ảnh hưởng trực tiếp từ chế độ ăn uống, sinh hoạt, các loại thuốc bạn đang sử dụng và còn là một trong những yếu tố phản ánh tình trạng cơ thể. Do đó, để phòng ngừa sự bất thường trong quá trình bài tiết, chúng ta nên duy trì lối sống lành mạnh, khoa học và cân bằng dinh dưỡng.

Xem thêm:

• Nước tiểu màu nâu đỏ cảnh báo điều gì về sức khỏe?
• Nước tiểu màu hồng: Nguyên nhân và cách phòng ngừa