Bệnh ghẻ nước là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị hiệu quả

Bệnh ghẻ nước là một trong những bệnh da liễu phổ biến, gây ra cảm giác ngứa ngáy dữ dội, khó chịu và ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống. Với đặc tính dễ lây lan, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, ghẻ nước có thể bùng phát thành dịch. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan về bệnh ghẻ nước, cùng theo dõi bài viết nhé.

Bệnh ghẻ nước là gì?

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng hơn 200 triệu người mắc tại mỗi thời điểm, với hơn 400 triệu ca bệnh ghẻ nước mỗi năm, đặc biệt tỷ lệ mắc bệnh cao ở những khu vực đông dân cư và có điều kiện sống không đảm bảo vệ sinh.

Bệnh ghẻ nước là do ký sinh trùng Sarcoptes scabiei var. hominis gây ra. Ký sinh trùng này rất nhỏ, kích thước trung bình khoảng 0,3 đến 0,5 mm và khó nhìn thấy bằng mắt thường. Ghẻ cái đào hang và sống ngay dưới lớp sừng của da người. Mỗi ngày, nó đẻ khoảng hai đến ba trứng, và sau khoảng ba đến bốn ngày, đôi khi kéo dài đến bảy ngày, trứng sẽ nở thành ấu trùng.

Quá trình phát triển từ trứng đến ghẻ trưởng thành kéo dài khoảng mười đến mười bảy ngày. Ghẻ cái có tuổi thọ khoảng hai đến tám tuần trên vật chủ. Khi rời khỏi da người, chúng chỉ sống được hai đến ba ngày, trong một số điều kiện môi trường thuận lợi có thể sống lâu hơn.

Sau khi giao phối, ghẻ cái sẽ đào đường hầm trong lớp sừng của da để trú ngụ và đẻ trứng. Chính những hoạt động này cùng với chất thải của ghẻ là nguyên nhân gây ra phản ứng dị ứng, biểu hiện bằng ngứa dữ dội, đặc biệt vào ban đêm. Nếu không được điều trị triệt để, việc gãi liên tục sẽ làm tổn thương hàng rào bảo vệ da, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập, dẫn đến nhiễm trùng thứ phát như viêm da mủ và có thể để lại sẹo thâm.

Nguyên nhân gây bệnh ghẻ nước

Nguyên nhân chủ yếu gây ra bệnh ghẻ nước là do sự xâm nhập của ký sinh trùng Sarcoptes scabiei (thường gọi là cái ghẻ). Loài ký sinh này đào hang và sống ký sinh trong lớp da, gây ra các triệu chứng khó chịu cho người nhiễm. Bệnh có thể lan truyền qua hai con đường chính: Từ người sang người hoặc qua tiếp xúc với môi trường bị ô nhiễm.

Các yếu tố sau đây làm tăng nguy cơ mắc bệnh ghẻ nước:

• Tiếp xúc trực tiếp qua da: Khi da tiếp xúc gần với người đang mắc bệnh, đặc biệt là dạng ghẻ vảy nặng, nguy cơ lây nhiễm rất cao. Cái ghẻ có thể truyền từ da người này sang da người khác, rồi bắt đầu đào hang và sinh sống dưới da. Thời gian ủ bệnh thường kéo dài từ 4 đến 6 tuần trước khi xuất hiện các dấu hiệu rõ rệt, do lúc này hệ miễn dịch mới phản ứng lại với ký sinh trùng.
• Sử dụng chung vật dụng cá nhân: Việc dùng chung các vật dụng như quần áo, khăn tắm, chăn màn… với người đang mắc bệnh có thể khiến cái ghẻ truyền từ các bề mặt đó sang người khác, dẫn đến lây nhiễm gián tiếp.
• Điều kiện sống không đảm bảo: Những nơi đông đúc, thiếu vệ sinh, ẩm thấp hoặc có nhiều nấm mốc là môi trường lý tưởng để cái ghẻ phát triển và lan truyền. Khi tiếp xúc với da người trong những điều kiện này, ký sinh trùng dễ dàng bám vào và gây bệnh.
• Suy giảm miễn dịch: Người có hệ miễn dịch yếu dễ bị cái ghẻ tấn công hơn, do cơ thể gặp khó khăn trong việc kiểm soát và loại bỏ ký sinh trùng. Đồng thời, khả năng hình thành miễn dịch cũng bị hạn chế, khiến bệnh dễ kéo dài hoặc tái phát.

Triệu chứng ghẻ nước là gì?

Bệnh ghẻ nước không chỉ gây khó chịu mà còn có thể để lại nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Dưới đây là các giai đoạn phát triển của triệu chứng mà người bệnh sẽ trải qua:

• Giai đoạn đầu: Trong giai đoạn này, bệnh nhân thường không nhận ra sự xâm nhập của ghẻ cái cho đến khoảng 1 tuần sau khi bị lây nhiễm. Lúc này, triệu chứng chính là cảm giác ngứa nhiều vào ban đêm và giảm đi trong suốt cả ngày.
• Giai đoạn sau: Khi bệnh tiến triển, các tổn thương sẽ trở nên rõ ràng hơn với sự xuất hiện của những đường hầm ngoằn ngoèo, gợn sóng, có màu trắng xám và dài khoảng vài mm. Đầu đường hầm thường thấy mụn nước nhỏ 1 - 2mm, đây là nơi ký sinh trùng ẩn náu.

Các vị trí thường gặp của tổn thương là kẽ ngón tay, ngấn cổ tay, cùi tay, bờ trước nách, quanh rốn và nếp lằn mông. Ở nam giới, có thể thấy tổn thương ở bao quy đầu, trong khi nữ giới cần chú ý đến núm vú và trẻ em nên kiểm tra lòng bàn chân.

Bệnh ghẻ nước không chỉ gây ngứa ngáy khó chịu mà không được điều trị kịp thời, bệnh có thể kéo dài và gây ra những biến chứng nguy hiểm như:

• Ghẻ nhiễm khuẩn: Biểu hiện thêm mụn mủ trên da.
• Ghẻ viêm da hóa: Xuất hiện viêm da đỏ.
• Eczema: Gây ra bệnh chàm.
• Viêm cầu thận cấp: Đây là một trong những biến chứng nghiêm trọng nhất.

Nếu xuất hiện các triệu chứng ngứa không rõ nguyên nhân, bạn nên đến bệnh viện để kiểm tra. Dựa vào các triệu chứng, bác sĩ sẽ xác định nguyên nhân chính xác của bệnh, xem liệu bạn có thực sự mắc ghẻ nước hay mắc phải tình trạng da khác, từ đó đề xuất phương pháp điều trị phù hợp.

Bệnh ghẻ nước điều trị như nào?

Bác sĩ da liễu khuyến cáo rằng người bệnh không nên tự ý điều trị ghẻ nước tại nhà bằng thuốc bôi ngoài da. Sử dụng các loại thuốc này không đúng cách có thể không chỉ không làm giảm triệu chứng ngứa mà còn không tiêu diệt hiệu quả ký sinh trùng gây bệnh, dẫn đến nguy cơ lây nhiễm hoặc tái phát.

Trong trường hợp nặng, tự điều trị có thể làm tình trạng nhiễm ký sinh trùng trở nên nghiêm trọng hơn, khiến chúng lan rộng và số lượng tăng nhanh, gây khó khăn cho quá trình điều trị về sau. Hơn nữa, nếu bị nhiễm trùng huyết do phương pháp điều trị sai cách, người bệnh có thể gặp nhiều biến chứng nguy hiểm.

Ghẻ nước cần được điều trị tại các cơ sở y tế bằng thuốc uống hoặc thuốc bôi phù hợp, với liều lượng do bác sĩ điều chỉnh theo từng tình trạng cụ thể. Điều trị tại cơ sở y tế giúp tiêu diệt cái ghẻ, loại bỏ hoàn toàn ấu trùng và trứng ra khỏi cơ thể, cũng như kiểm soát việc lây nhiễm bệnh.

Trên đây là những chia sẻ giúp bạn đọc hiểu rõ ghẻ nước là bệnh gì. Bệnh ghẻ nước là một căn bệnh da liễu có thể gây ra nhiều phiền toái và khó chịu. Tuy nhiên, nếu bạn hiểu rõ về nguyên nhân, nhận biết sớm các dấu hiệu và áp dụng đúng phương pháp điều trị, bệnh hoàn toàn có thể được chữa khỏi dứt điểm. Để nhanh khỏi, người bệnh cần tuân thủ phác đồ của bác sĩ, vệ sinh cá nhân và môi trường sống sạch sẽ để ngăn ngừa bệnh tái phát cũng như lây lan.