Bệnh tả ở người do vi khuẩn nào gây ra? Đặc điểm của vi khuẩn tả

Vi khuẩn tả còn được gọi là phẩy khuẩn tả, tên khoa học là Vibrio cholerae. Nó là nguyên nhân trực tiếp gây lên bệnh tả, tồn tại nhiều trong phân người hoặc động vật. Vi khuẩn tả thường lây lan theo đường tiêu hóa. Theo lịch sử ghi lại, thế giới đã ghi nhận 7 vụ đại dịch tả trên toàn châu lục, gây thiệt hại lớn về người và của. Để biết thêm nhiều thông tin về loại vi khuẩn này bạn đọc có thể theo dõi bài viết “Bệnh tả ở người do vi khuẩn nào gây ra? Đặc điểm của vi khuẩn tả” của nhà thuốc Long Châu ngay dưới đây nhé!

Bệnh tả ở người do vi khuẩn nào gây ra?

Bệnh tả do vi khuẩn tả (phẩy khuẩn tả) gây ra và có tên khoa học là Vibrio cholerae. Phẩy khuẩn tả có hình dài như cái que, đầu hơi cong, tương đối giống dấu phẩy, bên ngoài thân có một lớp vỏ bao bọc, một đầu có lông có tác dụng giúp khuẩn tả di chuyển. Tùy thuộc vào kháng nguyên mà vi khuẩn tả Vibrio cholerae chia thành nhiều loại khác nhau, gồm:

• Vibrio cholerae O1: Nhóm vi khuẩn gây nên bệnh dịch tả do có khả năng sản xuất ra những độc tố đường ruột.
• Vibrio cholerae O139: Độc tố ruột và kháng nguyên điều hòa độc tố TCP kết hợp gây bệnh tả ở người. 
• Vibrio cholerae khác: Đây là những vi khuẩn có nguồn gốc thuộc nhóm huyết thanh từ O2 - O138. Viêm đường ruột cấp tính là do nhóm vi khuẩn này gây bệnh tả sau đó tiến triển thành viêm.

Phẩy khuẩn tả là vi khuẩn Gram (-), hiếu khí, không có vỏ, không sinh nha bào. Môi trường nuôi cấy của vi khuẩn tả là những môi trường có độ pH kiềm như TTGA (pH 8,5) và thạch TCBS (pH 8,6). 

Có thể tìm thấy vi khuẩn Vibrio cholerae ở trong phân người, phân động vật hoặc trong môi trường bên ngoài. Trong nước hoặc trong phân đã thải trừ, phẩy khuẩn tả có thể tồn tại được vài ngày. Ở nhiệt độ cao, dưới ánh nắng mặt trời hoặc các chất tẩy rửa thông thường như vôi, cloramin B, cresyl vi khuẩn tả có thể bị tiêu diệt. 

Cơ chế gây bệnh của vi khuẩn Vibrio cholerae

Bệnh tả ở người do vi khuẩn nào gây ra? Câu trả lời là do vi khuẩn Vibrio cholerae. Vậy cơ chế gây bệnh tả của loại khuẩn này như thế nào? Bằng cách xâm nhập qua đường tiêu hóa vi khuẩn Vibrio cholerae gây bệnh tả ở người. Phẩy khuẩn tả tồn tại trong phân hay trong môi trường xung quanh, ao hồ, nơi có những thực phẩm nhiễm bẩn và chúng được tiêu hóa bởi con người. 

Trước sự xâm nhập của vi khuẩn tả, dịch tiêu hóa ở dạ dày có tính axit là lớp hàng rào bảo vệ đầu tiên của cơ thể. Nếu vi khuẩn Vibrio cholerae thoát ra được khỏi dạ dày, nó sẽ tiếp tục đi xuống ruột non. Đây là nơi có môi trường pH kiềm, điều này tạo điều kiện cho sự sinh sôi và phát triển của chúng. Thông qua các kháng nguyên bám dính, phẩy khuẩn tả tồn tại thời gian dài ở ruột non và sản xuất ra nhiều độc tố gây nên bệnh tả. 

Sự gắn kết vào các tế bào biểu mô đường ruột do khuẩn tả gây nên làm tính chất của màng tế bào thay đổi, xảy ra sự mất cân bằng nước và điện giải trong lòng ruột, hậu quả gây nên là tình trạng tiêu chảy cấp tính. Mất nước nhiều và rối loạn điện giải đột ngột làm người bệnh dễ bị kiệt sức và chết do không được điều trị kịp thời. Bệnh tả kéo dài cũng gây ra nhiều biến chứng lên một số cơ quan khác như thần kinh và tim mạch. 

Phẩy khuẩn tả và độc tố của nó không gây ra tình trạng tổn thương trên lớp bề mặt của tế bào biểu mô dù vẫn gây ra triệu chứng đau bụng và tiêu chảy trên người bệnh. Do đó, phương pháp điều trị bằng bù dịch đường uống khi bị tiêu chảy cấp, mất nước trong bệnh tả là điều cần thiết. Trên lâm sàng, dung dịch bù nước và điện giải oresol là loại phổ biến thường dùng. Lượng glucose và các ion muối khoáng có tỷ lệ phù hợp, với tác dụng tăng tái hấp thu ion natri trở lại đường ruột, đưa cơ thể về lại trạng thái cân bằng điện giải. 

Vi khuẩn Vibrio cholerae theo đường tiêu hóa xâm nhập vào cơ thể người gây ra bệnh tả. Đây là một bệnh nhiễm trùng cấp tính và có khả năng lân lan mạnh qua đường tiêu hóa tạo thành dịch tả. Người bệnh sẽ xuất hiện những triệu chứng lâm sàng đầu tiên sau 2 - 5 ngày kể từ khi nhiễm vi khuẩn tả. Hầu hết các ca bệnh tả đều có dấu hiệu điển hình là tiêu chảy cấp, phân dạng nước và có màu trắng giống nước vo gạo, bệnh nhân thường đau bụng và nôn mửa liên tục. Người bệnh nhanh chóng rơi vào tình trạng mất nước và rối loạn điện giải, suy kiệt toàn thân. Nếu không điều trị kịp thời, bệnh nhân có tỷ lệ tử vong trên 50%. 

Chẩn đoán vi khuẩn tả bằng các xét nghiệm sinh hóa

Bệnh tả ở người do vi khuẩn nào gây ra, chính là vi khuẩn Vibrio cholerae. Vi khuẩn tả được tìm thấy nhiều ở trong phân (chất thải) của bệnh nhân. Phương pháp phát hiện vi khuẩn tả trực tiếp là xét nghiệm soi tươi phân. Trước khi điều trị, bác sĩ yêu cầu bệnh nhân lấy mẫu phân để tiến hành soi tươi và mẫu phân phải mới và được tiến hành xét nghiệm trong vòng 2 giờ. 

Dưới kính hiển vi quang học, tiến hành tìm kiếm vi khuẩn tả với đặc điểm di động nhanh nhờ lông ở một đầu. Tuy nhiên, trường hợp trong mẫu phân có ít phẩy khuẩn tả thì tỷ lệ phát hiện bệnh tương đối thấp.

Một phương pháp khác được sử dụng trong chẩn đoán xác định bệnh tả là xét nghiệm nuôi cấy phân lập. Bệnh phẩm của người bệnh - phân người được đưa vào nuôi cấy trong môi trường có điều kiện chọn lọc, đầy đủ dinh dưỡng, một thời gian sau ta tiến hành quan sát đặc điểm của khúm vi khuẩn mọc. Để làm tăng thêm độ chính xác và đặc hiệu của kết quả xét nghiệm, người ta kết hợp thực hiện các phản ứng ngưng kết để tìm kiếm kháng huyết thanh O1 và O139. 

Ngoài ra, xét nghiệm huyết thanh học cũng được đưa vào để ứng dụng theo dõi và quản lý những vùng có lưu hành bệnh tả. Với cơ chế phát hiện kháng thể kháng lại vi khuẩn tả, phương pháp huyết thanh học là phương pháp hiện đại phát hiện sự tồn tại của phẩy khuẩn tả một cách gián tiếp. Tuy nhiên, nó không được dùng để chẩn đoán một ca mắc bệnh tả, mà được dùng để tìm kiếm kháng thể kháng vi khuẩn tả trong máu sau khi bệnh nhân khỏi bệnh. 

Trên đây là tất cả những thông tin về bài viết “Bệnh tả ở người do vi khuẩn nào gây ra? Đặc điểm của vi khuẩn tả” mà nhà thuốc Long Châu chia sẻ. Bạn đọc có thể đọc và tìm hiểu thêm về loại vi khuẩn này. Chúc bạn đọc có một sức khỏe tốt và đừng quên theo dõi trang web của nhà thuốc Long Châu để biết thêm nhiều thông tin chi tiết về sức khỏe nhé!

Ánh Vũ

Nguồn tham khảo: Tổng hợp