Bệnh zona tai: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Không ít người cho rằng Zona tai thường chỉ gây ra các biểu hiện trên da như nổi mụn nước hoặc phát ban. Và chúng thường xuất hiện ở những vùng dễ thấy trên cơ thể như lưng, cánh tay, mặt và cổ. Tuy nhiên, điều này không hoàn toàn đúng. Nhiều người bệnh có thể phải trải qua các triệu chứng nghiêm trọng và đau đớn hơn. Bao gồm đau rát một bên tai, cảm giác như bị bỏng, nước chảy từ tai, giảm thính lực, chóng mặt và thậm chí là liệt mặt.

Zona tai là tình trạng như thế nào?

Zona thần kinh là một bệnh lý gây ra bởi virus Herpes Zoster. Đây là một loại virus "ái thần kinh" đặc biệt. Nó chỉ tấn công vào các dây thần kinh nông. Khi xâm nhập vào cơ thể, virus này sẽ nhân lên và lan truyền theo dây thần kinh, sau đó bộc phát ở vùng da tương ứng với khu vực mà dây thần kinh đó đi qua.

Từ đó gây ra các phát ban đỏ rộp trên da và đau rát. Thời gian mắc bệnh thường kéo dài từ 2 đến 3 tuần. Đáng chú ý hơn, Zona thần kinh có khả năng tái phát lại ở những người đã từng nhiễm virus Herpes Zoster, đặc biệt là những người có hệ miễn dịch kém.

Zona tai xảy ra khi virus Varicella-zoster tái hoạt động tại hạch gối của dây thần kinh số VII, nó chi phối cảm giác cho ống tai ngoài và một phần vành tai. Kết quả là người bị Zona tai sẽ trải qua một loạt triệu chứng như nổi mụn nước thành chùm, đau rát ở vị trí vành tai và ống tai ngoài.

Ngoài ra, tình trạng viêm còn lan tới các dây thần kinh khác như dây V sẽ làm nổi mụn nước đau rát trên nửa mặt, dây VIII sẽ gây chóng mặt và giảm khả năng nghe, hoặc dây IX gây thay đổi vị giác và thậm chí có thể gây ra viêm mê nhĩ.

Các triệu chứng của bệnh Zona tai

Khi mắc Zona tai, người bệnh thường trải qua những triệu chứng đặc trưng. Một trong những biểu hiện điển hình là đau rát trên da ống tai, có thể xuất hiện trước khi các mụn nước hình thành. Những mụn nước này xuất hiện tại vùng vành tai và ống tai ngoài, có dạng nốt phồng, chứa mủ và bề mặt có vảy. Và sau khoảng 10-12 ngày, những lớp vảy này sẽ bong ra.

Điểm đặc trưng của bệnh Zona là các mụn nước, đau rát, ngứa... chỉ xuất hiện ở 1 bên của cơ thể trong khi phía đối diện là bình thương. Đây là một điểm khá quan trong để chẩn đoán bệnh cũng như phân biệt với các nhóm bệnh khác.

Một biến chứng phổ biến của Zona tai là hội chứng Ramsay Hunt. Trong trường hợp này, người bệnh có thể trải qua liệt mặt ở cùng một bên do dây thần kinh VII bị tổn thương. Liệt mặt trong hội chứng Ramsay Hunt thường là liệt mặt ngoại biên, mắt không thể khép kín lại nên dễ chảy nước mắt thường xuyên, dẫn đến loét giác mạc khi không được điều trị và tư vấn kịp thời. Ngoài ra, các tổn thương ở dây thần kinh V và VII cũng có thể dẫn đến thay đổi về vị giác.

Bên cạnh các triệu chứng này, Zona tai còn đi kèm với chóng mặt, giảm thính lực, ù tai, đặc biệt là khi có tổn thương dây thần kinh VIII liên quan đến thính giác. Điều quan trọng mà người bệnh cần lưu ý là Zona thường xảy ra ở những người có hệ miễn dịch kém. Bởi vậy, việc xét nghiệm HIV là điều cần thiết để đánh giá tình trạng miễn dịch và đảm bảo điều trị phù hợp và hiệu quả.

Bệnh Zona thần kinh có lây từ người sang người không?

Zona thần kinh xuất phát từ cùng một loại virus Varicella-zoster gây bệnh thủy đậu, không lây trực tiếp từ người này sang người khác. Tuy nhiên, trong trường hợp nếu vô tình tiếp xúc với mụn nước của người bệnh Zona, thì bạn cũng có thể bị nhiễm virus Varicella-zoster. Vì vậy, đối với người chưa từng mắc bệnh thủy đậu hoặc chưa được tiêm vắc-xin cũng vẫn có khả năng cao bị lây nhiễm.

Nếu mắc Zona tai và không được điều trị đúng cách, thì bệnh có thể để lại nhiều di chứng. Một trong những di chứng thường gặp của Zona tai là đau nhức sau khi bệnh đã qua. Nguyên nhân của cơn đau này là do tình trạng viêm nhiễm gây tổn thương các sợi thần kinh, làm thay đổi và phóng đại các tín hiệu từ các sợi thần kinh này, khiến bệnh nhân vẫn trải qua cảm giác đau rát, cho dù các dấu hiệu khác của hội chứng Ramsay Hunt đã biến mất.

Cách điều trị Zona tai

Hiện nay, chưa có phương pháp đặc hiệu nào có thể loại bỏ hoàn toàn virus gây bệnh zona ra khỏi cơ thể. Tuy nhiên, một số loại thuốc có thể được sử dụng để kìm hãm sự phát triển của virus, làm giảm các triệu chứng khó chịu và ngăn ngừa các biến chứng. Do đó, khi các triệu chứng đầu tiên xuất hiện, người bệnh cần nhanh chóng đi khám ngay để được điều trị kịp thời. Hiệu quả điều trị sẽ tốt hơn nếu được bắt đầu trong vòng 3 ngày kể từ khi phát bệnh.

Đối với trường hợp bị liệt mặt nghi do phù nề chèn ép dây thần kinh trong ống xương, các bác sĩ có thể thực hiện phẫu thuật giải áp dây thần kinh mặt. Tuy nhiên, kết quả phẫu thuật chỉ thực sự tốt nếu được thực hiện trong vòng 2 tuần kể từ khi xuất hiện triệu chứng liệt mặt.

Người bệnh có thể kết hợp việc dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ với các biện pháp điều trị tại nhà để hỗ trợ làm giảm các triệu chứng zona tai:

• Giữ cho vết mụn nước khô ráo và sạch sẽ.
• Không dán cao hoặc bôi kem lên vết vỡ loét chảy dịch vì nó tạo điều kiện cho bội nhiễm và chậm lành.
• Không gãi các nốt mụn nước để tránh gây vỡ, nhiễm trùng và để lại sẹo.
• Nên nhẹ nhàng lau khô vùng tai sau khi tắm. Không dùng chung khăn tắm.
• Cột tóc gọn gàng, không đội mũ gây hầm, nóng, ngứa ngáy vùng tai đang bị tổn thương.
• Không đi bơi tránh để nước lọt vào tai gây nhiễm trùng.
• Thường xuyên rửa tay sạch sẽ, tránh chạm tay vào vùng tai bị bệnh.

Zona tai là một bệnh lý về da thường gặp, đặc biệt phổ biến ở người lớn tuổi và những người có hệ thống miễn dịch suy giảm. Zona có thể gây ra triệu chứng đau thần kinh với mức độ khác nhau, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và khả năng sinh hoạt của người bệnh. Vì vậy, khi xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào khả nghi liên quan đến bệnh Zona, việc tới cơ sở y tế để được thăm khám và chẩn đoán chính xác là rất quan trọng. Việc chăm sóc và quản lý tốt bệnh Zona có thể cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Xem thêm:

• Những loại thuốc điều trị đau thần kinh sau zona
• Zona có để lại sẹo không? Cách làm mờ sẹo zona thần kinh