Bị rối loạn tâm trạng do sử dụng thuốc cần phải xử lý như thế nào?

Bị rối loạn tâm trạng do sử dụng thuốc xảy ra ở những người sử dụng thuốc kích thích trong thời gian dài hoặc lạm dụng nó. Các triệu chứng của rối loạn này có thể giống hoặc khác nhau tùy thuộc vào thuốc đã sử dụng, yếu tố di truyền cũng như yếu tố về số lượng và thời gian sử dụng thuốc. Để hiểu rõ hơn về tình trạng rối loạn tâm trạng do sử dụng thuốc, bạn đọc hãy tham khảo bài viết dưới đây của Nhà thuốc Long Châu.

Tình trạng rối loạn tâm trạng do sử dụng thuốc là gì?

Việc dùng thuốc quá nhiều hoặc ngừng thuốc đột ngột có thể gây ra tình trạng rối loạn tâm trạng do sử dụng thuốc. Sự rối loạn tâm trạng có thể là những thay đổi trong suy nghĩ, cảm giác hoặc hành động và chúng có thể chỉ xảy ra trong vài ngày hoặc kéo dài đến vài tuần.

Những thuốc có thể gây ra rối loạn tâm trạng đa phần là chất gây nghiện. Chúng có thể khiến người sử dụng bị trầm cảm hoặc hưng phấn, kích thích. Nếu các triệu chứng này xuất hiện trước khi sử dụng thuốc thì đó không được coi là rối loạn tâm trạng do sử dụng thuốc.

Dấu hiệu của bệnh nhân bị rối loạn tâm trạng do sử dụng thuốc

Khi bị rối loạn tâm trạng do sử dụng thuốc, phần lớn bệnh nhân đều có dấu hiệu của trầm cảm hoặc hưng cảm. Các dấu hiệu có thể xảy ra trong khoảng thời gian bệnh nhân sử dụng thuốc hoặc xuất hiện sau khi ngừng thuốc.

Các triệu chứng trầm cảm có thể xảy ra là:

• Cơ thể mệt mỏi, buồn ngủ nhiều và giảm hứng thú với mọi thứ, ngay cả những sở thích của bản thân.
• Mất ngủ, khó đi vào giấc ngủ, đôi khi thức giấc rất sớm, có lúc lại ngủ quá nhiều.
• Vị giác và cân nặng thay đổi (tăng hoặc giảm cân rõ rệt).
• Uể oải, thiếu tinh thần, thiếu năng lượng.
• Giảm hoặc không có nhu cầu về tình dục.
• Tinh thần sa sút, mất cảm giác an toàn, luôn cảm thấy bản thân vô dụng và tội lỗi, cảm giác mất hy vọng.
• Khó tập trung trong công việc, trí nhớ kém.
• Đau nhức người, đau khớp hoặc đau đầu.
• Thường suy nghĩ đến cái chết hoặc việc tự tử.

Các dấu hiệu của hưng cảm có thể xuất hiện là:

• Cảm thấy bản thân hoàn hảo và có ý thức rất cao về giá trị của bản thân.
• Nói nhiều và nhanh khiến người khác không thể bắt kịp, khó hiểu.
• Khả năng tập trung kém, luôn có cảm giác bồn chồn, lo lắng và hoảng loạn.
• Không cảm thấy mệt mỏi, ít hoặc không ngủ hoặc không cảm thấy buồn ngủ.
• Tâm trạng thất thường, dễ cáu kỉnh và gây xô xát với người khác.
• Có những hành động liều lĩnh và cực kỳ năng động.

Nguyên nhân gây ra tình trạng rối loạn loạn tâm trạng do sử dụng thuốc

Cơ quan não bộ có khả năng sản sinh ra các chất có ảnh hưởng đến cảm xúc, suy nghĩ và hành động của con người. Trong trường hợp các chất này không ở trạng thái cân bằng, thì sẽ ảnh hưởng đến khả năng cảm nhận, hành động và suy nghĩ của cơ thể. Trên thực thế, có nhiều loại thuốc có tác dụng gây ảnh hưởng đến quá trình sản xuất các chất này của não bộ.

Một số thuốc có thể tác động lên cơ thể và gây ra ảnh hưởng đến người đang sử dụng thuốc. Trong khi một số khác lại có thể làm thay đổi tâm trạng sau vài tuần khi ngừng sử dụng chúng. Các thuốc có thể gây ra tình trạng rối loạn tâm trạng do sử dụng thuốc là:

• Các thuốc có khả năng gây nghiện và alcohol.
• Thuốc không kê đơn (nhóm thuốc decongestant).
• Các thuốc kê đơn có tác dụng điều trị các bệnh về tim, tăng huyết áp, thuốc giảm đau, thuốc chống trầm cảm, thuốc chống lo lắng và một số thuốc khác.

Phương pháp chẩn đoán và điều trị tình trạng rối loạn tâm trạng do sử dụng thuốc

Để chẩn đoán tình trạng rối loạn tâm trạng do sử dụng thuốc, bác sĩ sẽ khai thác thông tin của bệnh nhân về mức độ và tần suất gần nhất sử dụng thuốc không kê đơn, kê đơn hoặc các thuốc hướng thần, thuốc gây nghiện. Việc trình bày chính xác và đầy đủ thông tin giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác về tình trạng bệnh và phương pháp điều trị phù hợp. 

Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể khai thác thông tin về bệnh sử, triệu chứng đã gặp và kiểm tra thể chất. Một số xét nghiệm sinh hóa cũng có thể được chỉ định thực hiện để giúp bác sĩ nắm rõ hơn về tình trạng bệnh của bệnh nhân.

Khi đã xác định được tình trạng rối loạn, những phương pháp chính có thể được sử dụng trong việc điều trị là:

• Nếu các triệu chứng xuất hiện trên cơ thể được chẩn đoán có liên quan đến thuốc đang sử dụng, bác sĩ sẽ cho bệnh nhân đổi thuốc đang dùng hoặc tiến hành điều trị triệu chứng. Không tự ý ngưng thuốc hoặc thay đổi liều lượng của thuốc đang dùng khi chưa có sự chỉ định của bác sĩ.
• Điều trị rối loạn tâm trạng do thuốc gây ra bằng liệu pháp cá nhân hoặc nhóm. Quá trình trị liệu nhóm bao gồm những người có cùng tình trạng sẽ rất hiệu quả. Trong một vài trường hợp, thuốc trị lo âu hoặc chống trầm cảm có thể giúp bệnh nhân ngừng việc lạm dụng các chất gây nghiện.

Ngoài ra, bệnh nhân có thể thay đổi lối sống để giảm tình trạng rối loạn tâm trạng như:

• Thư giãn (thiền, tập yoga): Việc thư giãn giúp tâm trạng bình tâm và dễ dàng kiểm soát suy nghĩ, hành động của bản thân.
• Sử dụng các sản phẩm thảo dược từ thiên nhiên có tác dụng an thần.
• Thay đổi chế độ ăn uống giúp kiểm soát các cơn thèm thuốc hay các triệu chứng cai nghiện.

Biện pháp kiểm soát rối loạn tâm trạng do sử dụng thuốc

Để kiểm soát tình trạng rối loạn tâm trạng do sử dụng thuốc, tránh nguy cơ bệnh tình chuyển biến xấu bệnh nhân cần:

• Trình bày tình trạng bệnh của bản thân với gia đình và bạn bè để được thấu hiểu, giúp đỡ và hỗ trợ trong quá trình điều trị.
• Tự kiểm soát căng thẳng bằng cách xem phim, nghe nhạc, tập yoga, đi bộ hoặc ngồi thiền.
• Duy trì sức khỏe, ăn uống lành mạnh, ngủ ít nhất 7 - 9 giờ mỗi tối.
• Hạn chế hoặc không sử dụng các chất kích thích như rượu, cafe, bia, thuốc lá…
• Dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, không tự ý tăng, giảm liều hoặc ngừng thuốc. Đến gặp bác sĩ khi gặp phải tác dụng không mong muốn của thuốc hoặc thuốc không phát huy tác dụng.

Rối loạn tâm trạng do sử dụng thuốc là tình trạng gây ra bởi một số loại thuốc. Tình trạng rối loạn có thể xảy ra trong quá trình sử dụng thuốc hoặc sau khi dùng thuốc và kèm theo đó là các triệu chứng trầm cảm hoặc hưng phấn. Do đó, việc sử dụng thuốc cần hết sức chú ý, nên gặp bác sĩ để được tư vấn trước khi sử dụng bất kỳ một loại thuốc nào để tránh nguy cơ gặp phải rối loạn tâm trạng do sử dụng thuốc. 

Những thông tin trên do Nhà thuốc Long Châu chia sẻ đến bạn, chúc bạn đọc có một sức khỏe tốt trong hành trình chăm sóc sức khỏe của bản thân và gia đình. 

Xem thêm:

• Lý giải trạng thái bồn chồn bất an do thuốc hướng thần
• Chứng loạn vận động muộn do thuốc và cách xử trí
• Rối loạn tâm lý là bệnh gì? Nguyên nhân và cách điều trị