Các dấu hiệu gan không tốt và cách phòng ngừa

Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn sâu sắc về các dấu hiệu cảnh báo gan không tốt, cách chẩn đoán và phương pháp điều trị, cũng như các biện pháp phòng ngừa để bảo vệ gan khỏi các tác nhân có hại. Hãy cùng nhau tìm hiểu nhé!

Các nguyên nhân ảnh hưởng đến sức khỏe của gan

Gan, một trong những cơ quan quan trọng nhất của cơ thể, đảm nhận nhiều chức năng sống còn như lọc máu, sản xuất các yếu tố đông máu, và chuyển hóa chất dinh dưỡng. 

Tuy nhiên, gan cũng rất dễ bị tổn thương do nhiều nguyên nhân. Lạm dụng rượu là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây tổn thương gan. Gan giúp rượu được phân hủy bởi enzyme thành các chất có khả năng gây viêm và tổn thương lâu dài. 

Bên cạnh đó, các loại viêm gan virus, đặc biệt là viêm gan B và C, cũng là nguyên nhân chính gây ra bệnh gan mạn tính, có khả năng lây nhiễm qua tiếp xúc với máu hoặc dịch cơ thể nhiễm bệnh và thường không có dấu hiệu gan không tốt cho đến khi gan bị tổn thương nặng. 

Ngoài ra, tiếp xúc lâu dài với các hóa chất độc hại như thuốc trừ sâu, hóa chất công nghiệp và một số loại thuốc có thể gây hại cho gan. Ăn uống không lành mạnh, đặc biệt là thực phẩm giàu chất béo bão hòa cũng có thể dẫn đến bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu. Hiểu rõ các nguyên nhân này sẽ giúp phòng ngừa và giảm thiểu rủi ro tổn thương gan hiệu quả.

Dấu hiệu gan không tốt là gì?

Khi gan gặp phải các vấn đề sức khỏe, nó thường phản ứng bằng cách biểu hiện một số triệu chứng cụ thể. Nhận biết sớm những dấu hiệu gan không tốt giúp chẩn đoán bệnh kịp thời và ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng hơn. Dưới đây là một số dấu hiệu thường gặp nhất cảnh báo gan của bạn có thể đang không khỏe mạnh.

Vàng da, vàng mắt cảnh báo bệnh gan

Vàng da và vàng mắt là một trong những triệu chứng dễ nhận biết nhất của các bệnh lý liên quan đến gan. Gan có nhiệm vụ lọc bilirubin - một sản phẩm phụ của sự phân hủy hồng cầu và tiết ra ngoài qua mật. 

Khi gan bị tổn thương, khả năng xử lý và loại bỏ bilirubin bị giảm sút, dẫn đến sự tích tụ của chất này trong máu, các mô của cơ thể. Lượng bilirubin tích tụ sẽ khiến da và tròng mắt người bệnh chuyển sang màu vàng. Tình trạng này không chỉ là một dấu hiệu gan không tốt mà còn có thể liên quan đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác như tắc nghẽn mật, viêm gan, hoặc thậm chí là ung thư gan.

Triệu chứng mệt mỏi kéo dài

Mệt mỏi kéo dài không có lý do rõ ràng có thể là dấu hiệu của việc gan đang bị tổn thương nghiêm trọng. Khi gan không hoạt động hiệu quả, chức năng chính là lọc các độc tố ra khỏi máu và sản xuất các protein cần thiết cho các quá trình sinh học khác trong cơ thể bị ảnh hưởng. Điều này làm cho các độc tố tích tụ trong máu, có thể gây ra cảm giác mệt mỏi, suy nhược do cơ thể phải làm việc nặng nhọc hơn để duy trì các chức năng cơ bản.

Sự mệt mỏi này không giống như cảm giác mệt mỏi sau một ngày làm việc căng thẳng hoặc không ngủ đủ giấc. Đây là một tình trạng mệt mỏi sâu, thường xuyên xảy ra mà không cần phải làm việc quá sức. Người bệnh có thể thấy khó khăn để thực hiện các công việc hàng ngày và cảm giác này không được cải thiện dù có nghỉ ngơi.

Xuất hiện các cơn đau vùng bụng trên bên phải

Cơn đau xuất hiện ở phần trên bên phải của bụng, đúng khu vực của gan, có thể là một trong những dấu hiệu cảnh báo sớm nhất về một vấn đề nghiêm trọng liên quan đến gan. Đau bụng ở vị trí này không chỉ gây khó chịu mà còn có thể lan rộng đến vùng lưng và vai phải, tạo cảm giác bức bối không ngừng. 

Cơn đau này có thể là kết quả của nhiều bệnh lý gan khác nhau, bao gồm sự gia tăng áp lực trong gan do tắc nghẽn trong dòng chảy mật, viêm gan, hoặc do sự phát triển của các khối u. Trong một số trường hợp, đau bụng cũng có thể là dấu hiệu của sỏi mật di chuyển gây kích thích hoặc tắc nghẽn các ống dẫn mật.

Màu sắc của phân và nước tiểu thay đổi do tổn thương gan

Thay đổi màu sắc của nước tiểu và phân là một trong những chỉ báo rõ ràng nhất về dấu hiệu gan không tốt. Nước tiểu có thể chuyển sang màu đậm bất thường, thường là màu vàng đậm hoặc nâu, do lượng bilirubin tăng cao trong máu. Khi lượng bilirubin cao, nó sẽ gây ra sự thay đổi màu sắc của nước tiểu, làm cho nước tiểu có màu vàng đậm hoặc thậm chí là màu nâu sẫm, giống như màu trà đậm. Điều này do bilirubin bị lọc qua thận và được đào thải qua nước tiểu.

Bên cạnh đó, phân cũng có thể thay đổi màu sắc nếu gan bị tổn thương. Bình thường, phân có màu nâu là do sự hiện diện của stercobilin, một sản phẩm của bilirubin đã được xử lý tại gan. Tuy nhiên, khi gan không thể xử lý hoặc thải bỏ bilirubin một cách bình thường, màu của phân có thể trở nên nhạt hoặc thậm chí có màu trắng đất do thiếu hụt stercobilin. Điều này không chỉ là một dấu hiệu cảnh báo về tình trạng tổn thương gan mà còn cho thấy có sự tắc nghẽn ở đường mật.

Báng bụng và tăng cân không rõ nguyên nhân

Báng bụng là tình trạng tích tụ lỏng bất thường trong khoang bụng, và là một trong những biến chứng nghiêm trọng của các bệnh gan tiến triển như xơ gan. Khi gan bị tổn thương nặng, nó không thể sản xuất đủ protein cần thiết để giữ nước trong mạch máu. Điều này khiến dịch thoát ra và tích tụ trong bụng, dẫn đến đầy trướng, tăng trọng lượng đột ngột không thể giải thích được. 

Những dấu hiệu gan không tốt được kể trên cần được đánh giá kỹ lưỡng bởi các chuyên gia y tế. Từ đó giúp chẩn đoán và điều trị kịp thời, cải thiện chức năng gan, ngăn chặn các biến chứng nghiêm trọng.

Cách điều trị và phòng ngừa các bệnh lý về gan

Điều trị các bệnh lý về gan phụ thuộc vào nguyên nhân cũng như mức độ nghiêm trọng của tình trạng bệnh. Đối với nhiều bệnh gan, kết hợp giữa liệu pháp dược phẩm cùng các biện pháp tự nhiên đã được chứng minh là hiệu quả. Trong điều trị dược phẩm, các loại thuốc như interferon và các loại thuốc chống virus có thể được sử dụng để điều trị viêm gan, trong khi các chất chống oxy hóa, ví dụ như vitamin E và các loại thuốc giảm mỡ có thể được chỉ định cho bệnh gan nhiễm mỡ. Một số trường hợp nghiêm trọng hơn có thể cần đến can thiệp phẫu thuật hoặc thậm chí là ghép gan.

Bên cạnh đó, các biện pháp tự nhiên và thay đổi lối sống đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị, phòng ngừa các vấn đề về gan. Chế độ ăn uống lành mạnh, giàu chất xơ, ít chất béo bão hòa là cần thiết. Các thực phẩm tốt cho gan bao gồm các loại cá giàu omega-3, rau lá xanh đậm, các loại hạt. 

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng tăng cường hoạt động thể chất cũng góp phần cải thiện chức năng gan và giúp giảm cân, qua đó giảm gánh nặng cho gan. Việc hạn chế hoặc tránh rượu là một trong những biện pháp phòng ngừa chính để bảo vệ gan. 

Ngoài ra, nên kiểm tra sức khỏe định kỳ và thăm khám bác sĩ để theo dõi chức năng gan, tìm hiểu về các dấu hiệu gan không tốt là điều rất cần thiết.

Khi gan không hoạt động tốt, cơ thể có thể xuất hiện một số dấu hiệu cảnh báo như vàng da, mệt mỏi kéo dài, thay đổi màu sắc nước tiểu và phân, kèm theo đau bụng. Những dấu hiệu gan không tốt này là tín hiệu cho thấy gan có thể đang gặp phải các vấn đề nghiêm trọng cần được chú ý và can thiệp y tế kịp thời. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu này và tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa là bước quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe gan và ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng hơn. Hy vọng bài viết đem đến cho bạn đọc nhiều thông tin bổ ích.