Các yếu tố đông máu và cách phân loại các yếu tố đông máu

Cơ chế đông máu tự nhiên đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể khỏi khỏi mất máu do chảy máu, cũng như sự xâm nhập của các tác nhân có hại từ bên ngoài. Muốn quá trình này diễn ra một cách trơn tru, không thể không nhắc đến các yếu tố đông máu. Vậy các yếu tố đông máu là gì? Chúng được phân loại như thế nào? Hãy để bài viết dưới đây của Nhà thuốc Long Châu giúp bạn giải đáp những thắc mắc này nhé!

Xét nghiệm các yếu tố đông máu để làm gì?

Trước hết, các yếu tố đông máu là những nhân tố tham gia vào quá trình đông máu trong cơ thể, bao gồm: Yếu tố đông máu nội sinh và yếu tố đông máu ngoại sinh. Thông thường, các yếu tố đông máu chỉ hoạt động khi mạch máu bị tổn thương. Chúng hình thành nên các cục máu đông để bảo bọc lấy vết thương. Khi vết thương lành lại, các cục máu đông sẽ tự động biến mất.

Xét nghiệm các yếu tố đông máu giúp các bác sĩ đánh giá được khả năng đông máu và thời gian đông máu. Từ đó, tính toán được nguy cơ bệnh nhân bị mất máu. Đồng thời, chẩn đoán được các biến chứng nguy hiểm khác như: Đột quỵ, nhồi máu cơ tim,... nếu máu đông làm cản trở dòng máu đến tim và não.

Các yếu tố đông máu là gì?

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng: Có đến 30 chất khác nhau có mặt trong quá trình đông máu. Tuy nhiên, máu có đông được hay không còn phụ thuộc vào 2 nhóm chất chính, bao gồm: Chất gây đông máu - là chất đẩy nhanh tốc độ đông máu và chất chống đông máu - là chất ức chế quá trình này diễn ra. 

Một số yếu tố đông máu phổ biến có thể kể đến như:

Fibrinogen

Fibrinogen có trọng lượng phân tử là 340.000, có thể hòa tan được. Huyết tương này có nồng độ từ 100 - 700mg/100ml và được cung cấp thường xuyên bởi gan tiếp vào trong máu.

Prothrombin

Prothrombin là protein huyết tương có trọng lượng phân tử là 68.700, có mặt trong huyết tương với nồng độ là 15mg/100mL. Gan sản xuất Prothrombin liên tục nên bệnh nhân bị bệnh về gan thường có lượng Prothrombin sụt giảm đột ngột.

Thromboplastin mô

Thromboplastin mô tham gia trực tiếp vào cơ chế đông máu ngoại sinh, thay thế cho phospholipid tiểu cầu và các yếu tố huyết tương. Nhân tố này cũng có khả năng kháng khuẩn rất tốt.

Proaccelerin

Khi có quá nhiều ion Ca++ trong mạch máu thì Proaccelerin sẽ bị mất đi hoạt tính. Lúc này, người ta có thể điều chế huyết tương bằng cách để lâu huyết tương lấy từ máu chống đông kết hợp với oxalat.

Proconvertin

Proconvertin có trọng lượng phân tử là 60.000. Hoạt chất của yếu tố sẽ bị giữ lại trên màng lọc amiang.

Antihemophilic A

Mỗi loại gen của con người sẽ cho khả năng tổng hợp Antihemophilic A khác nhau. Hầu hết loại chất này được lấy từ gan, lá lách và hệ thống võng nội mô. Hơn nữa, hàm lượng ion Ca++ càng cao thì Antihemophilic A càng mất đi tác dụng.

Stuart

Stuart có trong huyết tương nhưng ở dưới dạng không hoạt động. Nó sẽ biến mất hoàn toàn khi Thromboplastin mô xuất hiện trong quá trình đông máu ngoại sinh.

Hageman

Hageman chính là động lực chính để tạo thành một loạt phản ứng dẫn đến đông máu. Yếu tố này sẽ kết hợp với Phospholipid tiểu cầu để bảo vệ mạch máu tổn thương. Không chỉ có chức năng đông máu, Hageman còn có hoạt hóa hệ bổ thể và hệ chống đông.

Các yếu tố khác

Trong quá trình đông máu của cơ thể, không thể thiếu được các yếu tố khác như:

• Ca++;
• Antihemophilic B;
• Plasma Thromboplastin Antecedent (PTA);
• Fibrin Stabilizing Factor (FSF).

Cách phân loại các yếu tố đông máu

Trên thực tế, có rất nhiều cách để phân loại các yếu tố đông máu. Để thuận tiện hơn trong quá trình nghiên cứu, các chuyên gia sẽ phân chia các nhân tố này thành 2 phương thức chủ yếu là:

Theo chức năng

Nhóm 1: Các enzyme hay tiền enzyme được tổng hợp phần lớn từ gan. Đó là: Prothrombin, Proconvertin, Antihemophilic B, Stuart.

Nhóm 2: Các chất có khả năng thúc đẩy enzyme: Proaccelerin, Antihemophilic A và Fibrinogen.

Theo con đường đông máu

Nhóm 1: Các yếu tố đông máu có chung con đường nội sinh và con đường ngoại sinh, gồm: Fibrinogen, Prothrombin, Ca++, Proaccelerin, Stuart và Fibrin Stabilizing Factor ( FSF).

Nhóm 2: Yếu tố của con đường nội sinh là: Antihemophilic A, Antihemophilic B, Plasma Thromboplastin Antecedent (PTA) và Hageman.

Nhóm 3: Các yếu tố của con đường ngoại sinh gồm: Proconvertin và Thromboplastin mô.

Như vậy, khi quá trình đông máu có dấu hiệu bị cản trở hoặc có những bất thường, bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh thực hiện các xét nghiệm cần thiết để đánh giá các yếu tố đông máu. Điều này giúp người bệnh điều trị triệt để các bệnh lý ngay từ giai đoạn đầu.

Hy vọng qua bài viết này, bạn đã có được cái nhìn rõ nét về các yếu tố đông máu quan trọng. Nhờ có sự cân bằng sinh lý giữa hai hệ thống làm đông và hạn chế đông, máu luôn được luân chuyển liên tục trong hệ tuần hoàn và con người mới có thể duy trì sự sống. 

Xem thêm: 

• Có những loại thuốc chống đông máu nào
• Cục máu đông gây ra những biến chứng nguy hiểm nào?
• Có bao nhiêu xét nghiệm đông máu cơ bản?