Các loại u mi mắt nguồn gốc biểu mô

Trong số các loại u mi mắt, u mi mắt nguồn gốc biểu mô là nhóm tổn thương phổ biến với nhiều đặc điểm và mức độ nghiêm trọng khác nhau. Các u này có thể xuất phát từ các lớp tế bào biểu mô của mi mắt và bao gồm nhiều loại khác nhau, từ u lành tính đến các tổn thương tiền ác tính và ác tính. Đặc điểm và phương pháp điều trị của từng loại u phụ thuộc vào nguồn gốc, mức độ phát triển và ảnh hưởng đến chức năng và thẩm mỹ của mi mắt. Việc hiểu rõ về các loại u mi mắt nguồn gốc biểu mô sẽ giúp các bác sĩ và bệnh nhân có cái nhìn sâu hơn về bệnh lý này, từ đó đưa ra những quyết định điều trị hợp lý và hiệu quả.

U mi mắt là khối u phát sinh từ mi mắt, có thể là u lành tính hoặc ác tính, ảnh hưởng đến cả thẩm mỹ và chức năng của mi mắt, đôi khi còn cản trở tầm nhìn. Trong số các loại u ở mắt, u mi mắt là một trong những loại phổ biến nhất. Các u mi mắt được phân loại theo nguồn gốc và đặc điểm của chúng như sau:

Các loại u mi mắt nguồn gốc biểu mô lành tính

U nhú: Đây là sự phát triển của biểu mô với cấu trúc dạng nhiều thùy giống như bắp cải, mỗi thùy có một lõi mạch máu ở trung tâm. Các tổn thương như mụn cơm, dày sừng quang hóa, và dày sừng bã có thể biến thành u nhú. U nhú thường có thể được điều trị bằng cách loại bỏ khối u và điều trị các tổn thương tiềm ẩn.

U sừng - gai: Đây là loại u lành tính với sự phát triển nhanh chóng trong khoảng 6 - 8 tuần. U sừng - gai thường có dạng khối nhô lên, gần như hình tròn với một lõm rốn keratin ở trung tâm. U sừng-gai thường được điều trị bằng cách cắt bỏ hoàn toàn.

Dày sừng tăng tiết bã nhờn: Thường gặp ở người lớn tuổi, u này có dạng hình khuy áo nổi lên trên bề mặt da với màu nâu nhạt và bề mặt nhờn giống như mụn cơm nhỏ. U thường không viêm trừ khi bị kích thích cơ học hoặc chấn thương. Dễ bị nhầm lẫn với dày sừng quang hóa, một tổn thương tiền ác tính.

Dày sừng nhú lộn ngược: Được xem là dạng tăng sản giả u biểu mô, đây thực chất là một dạng dày sừng bã nhờn bị viêm và kích thích. Khối u thường có nhú và các chỗ dày sừng bị lõm vào từ bề mặt, thường xuất phát từ nang lông.

U nang dạng biểu bì, u nang vùi biểu bì, u nang bã nhờn: Đây là các khối u bao gồm một lớp tế bào gai bao quanh các mảnh tế bào và keratin. U nang dạng bì chứa các cấu trúc phụ của da bên trong. U nang bã nhờn rất hiếm gặp, được lát bởi tế bào bã nhờn và chứa chất lipid ứ đọng giống như phomat. U nang bã nhờn xảy ra do tắc nghẽn ống tuyến bã. Điều trị thường là cắt bỏ hoàn toàn tổn thương, vì dẫn lưu đơn thuần không thể loại bỏ hết các tế bào thành u, dẫn đến việc tiếp tục sản sinh keratin hoặc bã nhờn.

Tổn thương do nhiễm trùng: Các tổn thương này bao gồm u mềm lây và mụn cơm do virus gây ra. U mềm lây là những nốt nhẵn nổi lên, thường có một lõm ở trung tâm, nhỏ hơn và ít viêm hơn so với u sừng - gai. U mềm lây thường được điều trị bằng cách cắt bỏ hoặc áp lạnh, nhưng chúng có thể tự biến mất sau khi rạch hoặc nặn đơn giản.

Mụn cơm: Do virus u nhú của người gây ra, mụn cơm thường gặp ở trẻ em và người trẻ tuổi. Chúng là các tổn thương tăng sừng hóa dạng u nhú trên da, thường không có triệu chứng. Điều trị chủ yếu là cắt bỏ hoàn toàn để tránh lây lan virus và tái phát. Trong một số trường hợp, mụn cơm có thể tự mất trong vòng vài tháng đến 2 năm mà không cần điều trị.

Những u mi mắt này, dù là lành tính hay có nguy cơ chuyển biến ác tính, đều cần được theo dõi và điều trị kịp thời để bảo vệ sức khỏe mắt và chức năng thẩm mỹ của vùng mi mắt.

Các loại u mi mắt nguồn gốc biểu mô tiền ác tính

Dày sừng quang hóa: Đây là một loại tổn thương tiền ác tính có thể tiến triển thành carcinoma tế bào gai. Dày sừng quang hóa thường xuất hiện ở những vùng da hở của người già, đặc biệt là những người đã tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời trong thời gian dài. Tổn thương này biểu hiện bằng sự tăng sừng hóa và dày lớp tế bào gai. Những vùng da bị ảnh hưởng thường có tình trạng viêm mạn tính ở chân bì, và có thể xuất hiện nhiều tổn thương trên cùng một khu vực. Khoảng 25% các trường hợp dày sừng quang hóa có nguy cơ phát triển thành carcinoma tế bào gai tại một hoặc nhiều tổn thương.

Khô da sắc tố: Đây là một bệnh di truyền lặn đặc trưng bởi sự tổn hại khả năng sửa chữa DNA do ánh nắng mặt trời. Khô da sắc tố thường bắt đầu xuất hiện ở tuổi từ 10 đến 20 với các vùng da hở có tăng sắc tố, teo da, và giãn mao mạch. Theo thời gian, bệnh nhân có thể phát triển nhiều khối u da khác nhau, bao gồm carcinoma tế bào gai, tế bào đáy, và u hắc tố. Bệnh này đòi hỏi sự quản lý cẩn thận và theo dõi thường xuyên để phát hiện sớm các dấu hiệu của u ác tính.

Các loại u mi mắt nguồn gốc biểu mô ác tính

Carcinoma tế bào đáy: Là loại u ác tính phổ biến nhất ở mi mắt, thường xuất hiện quanh khu vực hốc mắt. Carcinoma tế bào đáy bắt đầu bằng một vết loét nhỏ, cứng, với các bờ loét thường nổi cao và có tăng sừng hóa. Mặc dù u phát triển rất chậm, nhưng nếu không được điều trị kịp thời, nó có thể đạt kích thước lớn và gây ra nhiều biến chứng. Carcinoma tế bào đáy có xu hướng xâm lấn và phá hủy mô xung quanh tại chỗ, tuy nhiên, nó hiếm khi di căn xa. Nếu không được cắt bỏ hoàn toàn, u có thể tái phát và xâm lấn rộng hơn, thậm chí gây ảnh hưởng đến xương hoặc não. Do đó, việc xét nghiệm mô bệnh học sau phẫu thuật là rất quan trọng để xác định ranh giới của u. Các phương pháp điều trị bổ sung như chiếu tia, áp lạnh hoặc hóa phẫu thuật cũng có thể được áp dụng.

Carcinoma tế bào gai: Chiếm khoảng 5% tổng số u ác tính ở mi mắt, carcinoma tế bào gai liên quan mật thiết đến sự tiếp xúc kéo dài với ánh nắng mặt trời. Loại u này thường gặp ở mi trên, phát triển chậm và có thể tồn tại tại chỗ trong một thời gian dài. Tuy nhiên, carcinoma tế bào gai có thể di căn tới các hạch lympho khu vực hoặc các vị trí và nội tạng xa. Điều này đòi hỏi sự giám sát chặt chẽ và điều trị kịp thời để ngăn ngừa sự lây lan và cải thiện kết quả điều trị.

Việc nhận diện và phân loại các loại u mi mắt nguồn gốc biểu mô là bước quan trọng trong quá trình chẩn đoán và điều trị. Từ các u lành tính như u nhú và u sừng-gai, đến các u tiền ác tính và ác tính như dày sừng quang hóa và carcinoma tế bào đáy, mỗi loại có những đặc điểm riêng biệt và yêu cầu các phương pháp điều trị khác nhau. Sự hiểu biết toàn diện về các loại u này không chỉ giúp cải thiện hiệu quả điều trị mà còn giảm thiểu rủi ro và nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân. Việc theo dõi và điều trị kịp thời là rất quan trọng để đảm bảo sức khỏe và chức năng của mi mắt được duy trì tốt nhất.