Các loại viêm kết mạc mắt: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Viêm kết mạc không chỉ gây khó chịu, ảnh hưởng đến thị lực mà còn có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Hiểu rõ về các loại viêm kết mạc mắt, nguyên nhân gây bệnh, triệu chứng và cách điều trị là vô cùng quan trọng để bảo vệ đôi mắt sáng khỏe.

Viêm kết mạc mắt là gì? Cách phân loại viêm kết mạc mắt

Kết mạc là một lớp màng mỏng, trong suốt bao phủ bề mặt trước của nhãn cầu và mặt trong của mí mắt. Kết mạc có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ mắt khỏi các tác nhân gây hại từ môi trường như bụi, vi khuẩn, và các chất kích thích khác. Đồng thời, kết mạc cũng giúp giữ ẩm cho mắt và tạo điều kiện cho mắt di chuyển một cách trơn tru. Tuy nhiên, kết mạc có thể bị viêm nhiễm do nhiều nguyên nhân khác nhau, dẫn đến tình trạng viêm kết mạc mắt.

Tùy thuộc vào vị trí viêm, chúng ta có thể chia viêm kết mạc thành các loại sau:

• Viêm kết mạc mi mắt hay viêm kết mạc bờ mi: Viêm nhiễm xảy ra ở kết mạc lót mặt trong của mí mắt.
• Viêm kết mạc nhãn cầu: Viêm nhiễm xảy ra ở kết mạc bao phủ bề mặt trước của nhãn cầu.
• Viêm kết mạc hỗn hợp: Viêm nhiễm xảy ra ở cả kết mạc mi mắt và kết mạc nhãn cầu.
• Ngoài ra, còn có viêm kết mạc góc, viêm kết mạc có nhú gai và viêm kết mạc có giả mạc nhưng các loại viêm kết mạc mắt này ít phổ biến hơn.

Nếu phân loại theo nguyên nhân gây bệnh, chúng ta có các loại viêm kết mạc như:

• Viêm kết mạc do nhiễm trùng: Gây bởi vi khuẩn, virus, nấm, hoặc ký sinh trùng.
• Viêm kết mạc dị ứng: Xảy ra do phản ứng quá mẫn với các tác nhân gây dị ứng như phấn hoa, bụi mịn,…
• Viêm kết mạc không do nhiễm trùng hoặc dị ứng: Nguyên nhân thường gồm các yếu tố hóa học như khói thuốc, mỹ phẩm, hóa chất.

Các loại viêm kết mạc mắt phân loại theo nguyên nhân

Trong phạm vi bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu chi tiết hơn về các loại viêm kết mạc mắt được phân loại theo nguyên nhân gây bệnh:

Viêm kết mạc do nhiễm trùng

Đây là một trong những loại viêm kết mạc mắt thường gặp nhất với thủ phạm gây bệnh chính là vi khuẩn, virus và nấm. Trong đó:

• Viêm kết mạc do vi khuẩn xuất hiện với triệu chứng đặc trưng gồm: Mắt sưng đỏ, đau nhức, có dịch mủ chảy ra, khó chịu và nổi mẩn ở vùng quanh mắt.
• Viêm kết mạc do virus thường được gây ra bởi virus Adenovirus, Herpes simplex và một số virus khác. Triệu chứng lâm sàng thường gặp là: Mắt đỏ, chảy nước mắt, phát ban, có thể xuất hiện các vết loét nếu nguyên nhân gây bệnh là virus Herpes simplex.
• Viêm kết mạc do nấm có dấu hiệu nhận biết là: Mắt đỏ, ngứa, có dịch nhầy, có thể xuất hiện vảy nấm trong vùng kết mạc.

Viêm kết mạc mắt dị ứng

Viêm kết mạc dị ứng là tình trạng viêm nhiễm màng kết mạc do phản ứng dị ứng với các tác nhân gây dị ứng. Có hai loại viêm kết mạc dị ứng là viêm kết mạc dị ứng theo mùa và viêm kết mạc dị ứng quanh năm. Trong đó:

Viêm kết mạc dị ứng theo mùa thường xuất hiện vào những thời điểm nhất định trong năm. Vào các mùa này, không khí và môi trường sống có sự gia tăng của các tác nhân gây dị ứng như phấn hoa, bụi mịn, lông thú. Phấn hoa thường là nguyên nhân chính gây viêm kết mạc vào mùa xuân và mùa thu. Các triệu chứng của viêm kết mạc dị ứng theo mùa thường là: Đỏ mắt, ngứa mắt, chảy nước mắt, cảm giác khó chịu ở mắt, sưng mí mắt và cảm thấy mắt bị cộm như có hạt bụi trong mắt. Người bệnh cũng có thể gặp triệu chứng dị ứng khác như hắt hơi, sổ mũi, nghẹt mũi.

Viêm kết mạc dị ứng quanh năm do các tác nhân dị ứng có mặt suốt cả năm như nấm mốc, côn trùng, các sản phẩm mỹ phẩm gây ra. Các tác nhân này có thể tồn tại trong nhà và môi trường xung quanh, gây ra các triệu chứng tương tự như viêm kết mạc dị ứng theo mùa. Tuy nhiên, do các tác nhân gây dị ứng có mặt suốt cả năm nên các triệu chứng này có thể kéo dài và tái phát nhiều lần trong năm.

Viêm kết mạc không do nguyên nhân khác

Nếu không bị viêm kết mạc do những nguyên nhân trên đây, người bệnh có thể bị bệnh do các tác nhân như: Tiếp xúc vật lý (kính áp tròng, mỹ phẩm…), hóa chất (xăng, dầu, khói thuốc…), môi trường sống (không khí ô nhiễm, ánh sáng mạnh…). Với những nguyên nhân trên, người bệnh gặp các triệu chứng như: Đỏ mắt, rát mắt, chảy nước mắt, cảm giác nóng rát, cảm giác cộm như có dị vật trong mắt. Đặc biệt, viêm kết mạc do hóa chất có thể gây tổn thương nặng nề cho màng kết mạc và giác mạc, ảnh hưởng đến thị lực nếu không được xử lý kịp thời.

Theo thống kê của Bộ Y tế Việt Nam, tỷ lệ mắc viêm kết mạc tại các khu đô thị lớn lên đến 20% dân số, trong đó viêm kết mạc do các yếu tố không nhiễm trùng chiếm một phần đáng kể.

Điều trị và phòng ngừa các loại viêm kết mạc mắt

Điều trị các loại viêm kết mạc mắt phụ thuộc vào từng nguyên nhân gây bệnh. Cụ thể là:

Điều trị viêm kết mạc mắt do nhiễm trùng

Viêm kết mạc nhỏ thuốc gì nếu nguyên nhân gây bệnh là vi khuẩn? Bác sĩ thường chỉ định sử dụng kháng sinh nhắm vào vi khuẩn gây bệnh. Với bệnh nhân viêm kết mạc do virus, bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân sử dụng thuốc nhỏ mắt chống virus và các biện pháp hỗ trợ khác như giữ ẩm và cho mắt nghỉ ngơi. Viêm kết mạc do nấm được điều trị bằng thuốc nhỏ mắt chống nấm. Bác sĩ cũng hướng dẫn bệnh nhân vệ sinh mắt đúng cách để viêm nhiễm nhanh được kiểm soát.

Điều trị viêm kết mạc mắt dị ứng

Viêm kết mạc dị ứng theo mùa thường điều trị bằng thuốc nhỏ mắt chống dị ứng và thuốc kháng histamin. Đối với trường hợp nặng, bác sĩ có thể kê đơn thuốc corticosteroid. Khi điều trị, bệnh nhân cần tránh tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng, đeo kính bảo vệ mắt khi ra ngoài, giữ vệ sinh cá nhân sạch sẽ.

Viêm kết mạc dị ứng quanh năm cũng điều trị bằng thuốc nhỏ mắt chống dị ứng, thuốc kháng histamin, thuốc corticosteroid. Biện pháp phòng ngừa bao gồm giữ vệ sinh nhà cửa sạch sẽ, dùng máy lọc không khí, tránh sử dụng các sản phẩm mỹ phẩm gây kích ứng, hạn chế tiếp xúc với côn trùng và nấm mốc.

Điều trị viêm kết mạc mắt do nguyên nhân khác

Nếu bị viêm kết mạc do hóa chất, bệnh nhân cần rửa mắt ngay lập tức bằng nước sạch hoặc nước muối sinh lý để loại bỏ hóa chất. Sau đó, người bệnh cần đến bác sĩ chuyên khoa mắt để được thăm khám và điều trị theo tình trạng bệnh thực tế. 

Để phòng ngừa, chúng ta nên dùng kính bảo hộ khi tiếp xúc với hóa chất, tránh khói thuốc lá và môi trường ô nhiễm. Viêm kết mạc do tiếp xúc cần ngừng sử dụng kính áp tròng hoặc mỹ phẩm gây kích ứng. Bệnh nhân cũng sử dụng thuốc nhỏ mắt theo chỉ định của bác sĩ và giữ vệ sinh mắt sạch sẽ.

Các cách hỗ trợ điều trị viêm kết mạc tại nhà như: Chườm lạnh mắt, ăn uống đủ chất, ngủ sớm để mắt nghỉ ngơi, hạn chế dùng thiết bị điện tử, vệ sinh mắt đúng cách… cũng giúp giảm khó chịu và đẩy nhanh quá trình phục hồi.

Các loại viêm kết mạc mắt rất phổ biến và có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe mắt nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách. Tuy nhiên, việc phòng ngừa và điều trị sớm có thể giúp giảm thiểu các biến chứng và bảo vệ sức khỏe mắt hiệu quả.