Cách điều trị tiền sản giật thể nặng, tránh nguy cơ gây tử vong

Chứng tiền sản giật không được điều trị thường âm ỉ trong một thời gian, sau đó đột ngột tiến triển thành sản giật. Tình trạng sản giật nếu không được điều trị sớm sẽ có nguy cơ gây tử vong cho mẹ và con. Do đó, mẹ bầu cần hiểu rõ căn bệnh này để tránh nguy cơ bệnh phát triển thành tiền sản giật thể nặng. 

Dấu hiệu của tiền sản giật thể nặng

Tiền sản giật thông thường

Cao huyết áp là một trong các dấu hiệu của tiền sản giật

Tiền sản giật có 3 dấu hiệu để nhận biết gồm:

• Cao huyết áp. Người mẹ sẽ có các triệu chứng huyết áp đột ngột tăng cao bắt đầu từ sau 20 tuần của thai kỳ, huyết áp tối đa > 140mmHg và huyết áp tối thiểu > 90mmHg.
• Nước tiểu có protein: Xét nghiệm tổng phân tích nước tiểu có đạm niệu > 0,3g/l.
• Phù: Biểu hiện phù toàn thân.

Tiền sản giật nặng

Mẹ bầu bị tiền sản giật nếu có các triệu chứng sau sẽ có nguy cơ bị tiền sản giật thể nặng:

• Nhức đầu, chóng mặt, hoa mắt.
• Huyết áp cao ≥ 160/110mmHg.
• Lượng nước tiểu trong 24 giờ ít hơn 400ml.
• Có hơn 5 gam Albumin trong nước tiểu trong 24 giờ.
• Nhức đầu, chóng mặt, hoa mắt lặp lại lần nữa. Đau đầu nhưng khi dùng thuốc giảm đau thì không đỡ. Mẹ bầu cần phân biệt với đau đầu do các nguyên nhân khác.
• Đau thượng vị, nặng ngực, cảm giác ngộp thở, phù phổi cấp, suy tim.

Ở tiền sản giật nặng, sau khi siêu âm thai, cho thấy thai chậm tăng trưởng trong tử cung, xét nghiệm chức năng gan giảm với biểu hiện men gan tăng cao, tiểu cầu giảm, creatinin máu tăng cao.

Biến chứng thành sản giật

Tiền sản giật thể nặng có thể chuyển thành biến chứng cấp tính là sản giật với triệu chứng kèm theo là co giật và hôn mê. 

Cơn co giật khi bị sản giật được mô tả như sau: Mẹ bầu thấy mặt rung rung, sau một vài giây, bị co cơ toàn thân dẫn tới co cứng toàn thân, tình trạng này kéo dài trong khoảng 15 - 20 giây, hàm bất ngờ mở ra và khép lại rất mạnh, ngay sau đó mí mắt cũng bị tình trạng như hàm. Cơ mặt và tất cả các cơ ở vị trí khác thay phiên nhau giãn rất nhanh.

Mẹ bầu có thể bị té xuống giường, do cử động không kiểm soát của hàm có thể cắn vào lưỡi, giai đoạn co giãn cơ có thể kéo dài trong 1 phút, dần dần các cử động cơ yếu dần, cuối cùng khiến người mẹ bất động, có thể ngưng thở trong vài giây, rồi thở sâu và đi vào hôn mê. Sau khi tỉnh người mẹ sẽ không nhớ đến cơn co giật cũng như sự việc xảy ra trước và sau cơn giật.

Như vậy, diễn tiến của tiền sản giật là dẫn đến sản giật, đây là tình trạng hết sức nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng của mẹ và con.

Bà bầu được theo dõi sức khỏe thường xuyên sẽ giảm nguy cơ bị tiền sản giật thể nặng

Hội chứng HELLP

Biến chứng của tiền sản giật là hội chứng HELLP với 3 triệu chứng bao gồm tăng men gan, tán huyết, giảm tiểu cầu. Bệnh lý và biến chứng gây ra bởi hội chứng HELLP là rối loạn đông máu lan tỏa, suy thận cấp, phù phổi cấp, nhau bong non, xuất huyết não...

Phương pháp điều trị tiền sản giật thể nặng

Phát hiện bệnh sớm

Cách hữu hiệu nhất có lợi cho cả mẹ và con là phát hiện sớm và điều trị tiền sản giật triệt để tránh biến chứng nguy hiểm sau này.

Trong trường hợp tiền sản giật nhẹ, thai non tháng, nếu người mẹ có kiến thức về bệnh có thể tự theo dõi tại nhà. Chỉ cần tái khám mỗi tuần 1 lần. Tại bệnh viện, bác sĩ sẽ chỉ định làm các xét nghiệm, chức năng gan, chức năng thận, huyết đồ, xét nghiệm đông máu toàn bộ, nhóm máu và tổng phân tích nước tiểu; ngoài ra cần siêu âm thai Doppler, đo monitoring sản khoa, hướng dẫn theo dõi cử động thai máy.

Tại nhà, mẹ bầu cần đo huyết áp ngày 2 lần vào buổi sáng và chiều, ghi lại các thông số đo được, theo dõi thai máy, cân nặng, nằm nghỉ ngơi hoàn toàn, không làm việc nặng.

Điều trị tiền sản giật nặng

Mẹ bầu cần tái khám ngay khi có các dấu hiệu nặng sau: Hoa mắt, nhức đầu, nhìn mờ, tăng cân nhanh, tiểu ít, nước tiểu đậm màu, thai máy yếu, đau vùng thượng vị, huyết áp tăng cao.

Với tiền sản giật thể nặng, bác sĩ có thể sử dụng thuốc điều trị dùng thuốc hạ áp như: Adalat Retard, Trandate hay Aldomet. Đảm bảo duy trì huyết áp từ 130/80 - 140/90mmHg.

Để ngừa co giật, bác sĩ chỉ định dùng magnesium sulfate tiêm bằng đường tĩnh mạch và truyền tĩnh mạch để duy trì.

Mẹ bầu cần được đánh giá sức khỏe thai, độ trưởng thành thai. Nếu thai chưa đủ trưởng thành có thể dùng corticoid giúp phổi thai có đủ khả năng thích nghi để sống tự lập sau khi chào đời.

Ngoài ra, mẹ bầu cần có chế độ dinh dưỡng đầy đủ, theo dõi sinh hiệu, lượng nước xuất nhập, phòng nằm yên tĩnh, ánh sáng dịu.

Trong trường hợp bị sản giật, mẹ bầu cần đến bệnh viện để kết hợp hồi sức và cắt cơn co giật, lấy thai ra ngay để cứu đồng thời mẹ và thai nhi. 

Phòng ngừa tiền sản giật nặng

Tập thể dục thường xuyên có thể phòng tránh tiền sản giật

Hội chứng tiền sản giật và sản giật xảy ra khá phổ biến với tần suất từ 5 - 8% tổng các trường hợp thai kỳ. Tiền sản giật hiện đã có thể được dự báo sớm cũng như cho phác đồ hướng dẫn để dự phòng tiền sản giật trong các trường hợp có nguy cơ cao trong thai kỳ. Hiện tại có thể siêu âm và xét nghiệm để phát hiện sàng lọc sớm tiền sản giật. 

Để ngừa tiền sản giật nặng và biến chứng, biện pháp tốt nhất là theo dõi thai kỳ chặt chẽ, kết hợp với tìm hiểu tiền căn của người mẹ và điều trị tốt các bệnh lý kèm theo nếu có như tăng huyết áp, bệnh tiểu đường, bệnh lý mạch máu. Mẹ bầu cũng cần có chế độ dinh dưỡng đầy đủ trong khi mang thai.

Mỗi sản phụ cần có kiến thức để theo dõi và phát hiện sớm dấu hiệu tiền sản giật – tiền sản giật nặng qua thay đổi huyết áp bất thường hay khi có sự xuất hiện đạm trong nước tiểu để điều trị ngay từ đầu.

Giảm cân nếu có chỉ số BMI ở mức thừa cân – béo phì (≥ 25).

Tránh xa thuốc lá.

Tập thể dục thường xuyên.

Kiểm soát lượng đường trong máu và huyết áp.

Dùng aspirin liều thấp (81mg) sau 12 tuần mang thai nếu bạn có một trong các yếu tố sau: Tăng huyết áp mãn tính, tiền sử tiền sản giật khi có bầu, đa thai, bệnh thận, đái tháo đường hoặc bệnh tự miễn.

Nhiều nghiên cứu cho thấy thai phụ được bổ sung đủ canxi trước và trong khi mang thai sẽ giảm nguy cơ mắc bệnh tiền sản giật. Lượng canxi cần thiết cho cơ thể là 1.200 – 1.500mg/ngày thông qua chế độ ăn uống và thực phẩm bổ sung. 

Quỳnh Trang

Nguồn tham khảo: Tổng hợp