Cúm B có nguy hiểm không​? Các biến chứng có thể xảy ra

Không ít người xem cúm B chỉ là bệnh cảm cúm thông thường, tự điều trị tại nhà mà không biết rằng bệnh vẫn có thể gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng nếu chăm sóc sai cách. Thực tế, virus cúm B có thể tấn công sâu vào đường hô hấp và ảnh hưởng toàn thân ở một số trường hợp đặc biệt. Vậy cúm B có nguy hiểm không, dấu hiệu nào cho thấy bệnh đã trở nặng và cần xử trí ra sao?

Cúm B có nguy hiểm không?

Cúm B là một trong ba chủng virus cúm mùa phổ biến, cùng với cúm A và cúm C. Tác nhân gây bệnh là virus Influenza B, thuộc họ Orthomyxoviridae. Mặc dù cúm B thường có mức độ nhẹ hơn cúm A, nhưng vẫn có thể gây ra biến chứng nghiêm trọng ở những người có hệ miễn dịch yếu, trẻ nhỏ và người cao tuổi.

Cúm B lây lan chủ yếu qua đường hô hấp khi người bệnh ho, hắt hơi, nói chuyện hoặc tiếp xúc gần. Trong hầu hết các trường hợp, người bệnh sẽ hồi phục sau 7 - 10 ngày nếu được nghỉ ngơi, bù nước và điều trị đúng cách. Tuy nhiên, nếu không kiểm soát tốt, cúm B có thể tiến triển thành viêm phổi, viêm cơ tim hoặc suy hô hấp, đặc biệt ở nhóm nguy cơ cao.

Biến chứng do bệnh cúm B gây ra

Phần lớn người mắc cúm B chỉ bị sốt, đau họng, ho, mệt mỏi, nhức đầu và đau cơ. Tuy nhiên, virus cúm B vẫn có khả năng tấn công sâu vào các cơ quan khác, gây ra một loạt biến chứng nguy hiểm, bao gồm:

• Viêm phổi do virus hoặc bội nhiễm vi khuẩn: Là biến chứng phổ biến nhất và nguyên nhân chính gây tử vong do cúm.
• Viêm cơ tim: Virus có thể làm tổn thương cơ tim, gây rối loạn nhịp hoặc suy tim cấp.
• Viêm não - màng não: Hiếm gặp nhưng cực kỳ nguy hiểm, có thể dẫn đến co giật, hôn mê.
• Hội chứng Reye: Thường gặp ở trẻ em khi dùng aspirin trong giai đoạn cúm, gây tổn thương gan và não.
• Nhiễm trùng tai giữa, xoang: Do sự lan truyền của virus và vi khuẩn bội nhiễm.
• Làm nặng thêm các bệnh mạn tính: Như tiểu đường, hen phế quản, bệnh tim phổi, khiến người bệnh khó kiểm soát bệnh nền.

Các đối tượng có nguy cơ gặp biến chứng khi mắc cúm B

Không phải ai mắc cúm B cũng nguy hiểm, nhưng một số nhóm dưới đây cần được theo dõi sát và điều trị sớm vì nguy cơ biến chứng cao hơn người bình thường:

• Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, đặc biệt là trẻ sinh non.
• Người cao tuổi trên 65 tuổi.
• Phụ nữ mang thai hoặc sau sinh trong 2 tuần đầu.
• Người mắc bệnh mạn tính: Tiểu đường, bệnh tim mạch, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), suy thận, suy gan.
• Người suy giảm miễn dịch do HIV, ung thư, ghép tạng hoặc đang dùng thuốc ức chế miễn dịch.
• Người béo phì (BMI > 30) vì có nguy cơ cao gặp biến chứng hô hấp.

Những đối tượng này khi có biểu hiện cúm nên đến cơ sở y tế sớm để được đánh giá và can thiệp kịp thời.

Tỷ lệ tử vong bởi cúm B bao nhiêu?

Theo các nghiên cứu dịch tễ học, tỷ lệ tử vong do cúm B thấp hơn cúm A, nhưng không thể xem nhẹ. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính, mỗi năm có 290.000 - 650.000 ca tử vong liên quan đến cúm mùa, trong đó cúm B chiếm khoảng 20 - 30% tổng số ca nặng và tử vong.

Tỷ lệ tử vong cụ thể phụ thuộc vào từng vùng, mức độ chăm sóc y tế, độ bao phủ tiêm vắc xin và sức khỏe cộng đồng. Ở người khỏe mạnh, nguy cơ tử vong rất thấp, nhưng ở nhóm yếu sức đề kháng, tỷ lệ biến chứng nặng có thể tăng gấp 3 - 5 lần so với dân số chung.

Bị cúm B khi nào nguy hiểm cần gặp bác sĩ?

Người bệnh cần đi khám ngay khi xuất hiện một trong những dấu hiệu sau:

• Sốt cao liên tục trên 39°C, không giảm dù đã dùng thuốc hạ sốt.
• Khó thở, thở nhanh, đau ngực hoặc tím tái môi, đầu ngón tay.
• Ho nhiều, đờm vàng hoặc có máu.
• Mệt mỏi cực độ, lừ đừ, không tỉnh táo.
• Đau đầu dữ dội, co giật hoặc mất ý thức.
• Ở trẻ nhỏ: bú kém, bỏ ăn, li bì, khó thở hoặc co rút lồng ngực.

Đây là những dấu hiệu cảnh báo biến chứng nặng, cần được điều trị tại bệnh viện để tránh nguy hiểm đến tính mạng.

Bị cúm B phải điều trị như thế nào?

Nguyên tắc điều trị cúm B luôn là phát hiện sớm, điều trị sớm, theo dõi sát. Việc nhận biết và xử trí kịp thời giúp hạn chế biến chứng và rút ngắn thời gian bệnh. Ngoài các biện pháp điều trị cơ bản, người bệnh cũng nên lưu ý một số điểm quan trọng:

• Điều trị kháng virus càng sớm càng tốt: Hiệu quả cao nhất khi dùng trong vòng 48 giờ đầu kể từ khi khởi phát triệu chứng. Thuốc oseltamivir hoặc zanamivir có thể giảm thời gian bệnh 1 - 2 ngày và ngăn ngừa biến chứng nặng.
• Kiểm soát triệu chứng toàn thân: Dùng paracetamol khi sốt >38,5°C, kết hợp chườm ấm, bổ sung nước điện giải. Không tự ý dùng aspirin vì có nguy cơ gây hội chứng Reye ở trẻ nhỏ.
• Theo dõi dấu hiệu cảnh báo nặng như khó thở, đau ngực, ho ra máu, rối loạn ý thức. Nếu có, cần đến bệnh viện ngay.
• Vệ sinh mũi họng: súc họng bằng nước muối sinh lý 0,9% để giảm viêm và loại bỏ virus.
• Giữ ấm cơ thể nhất là vùng cổ, ngực, tránh gió lạnh, giúp cơ thể phục hồi nhanh.
• Cách ly tại nhà: Nghỉ học hoặc nghỉ làm ít nhất 5 ngày, tránh lây cho người khác, đặc biệt trong không gian kín hoặc gia đình có trẻ nhỏ.

Trong bệnh viện, bệnh nhân cúm B nặng có thể được điều trị bằng thuốc kháng virus đường tĩnh mạch, thở oxy, hoặc hỗ trợ hô hấp. Một số trường hợp suy hô hấp có thể phải thở máy, lọc máu nếu có biến chứng đa cơ quan.

Cách phòng ngừa cúm B hiệu quả

Phòng ngừa cúm B không chỉ bảo vệ bản thân mà còn giúp ngăn chặn lây lan trong cộng đồng. Cách phòng bệnh cúm B hiệu quả nhất là tiêm vắc xin cúm mùa hàng năm. Vắc xin có khả năng bảo vệ chống lại cả hai chủng virus cúm A và B, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh và mức độ nghiêm trọng khi nhiễm.

Ngoài ra, nên tuân thủ các biện pháp phòng ngừa cơ bản:

• Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn.
• Đeo khẩu trang khi đến nơi đông người, đặc biệt trong mùa cúm.
• Tránh tiếp xúc gần với người đang có triệu chứng cúm.
• Giữ ấm cơ thể, đặc biệt khi thời tiết lạnh.
• Vệ sinh không gian sống, mở cửa sổ để thông thoáng.
• Duy trì chế độ dinh dưỡng lành mạnh, ngủ đủ giấc và tập luyện thường xuyên để tăng sức đề kháng.

Câu hỏi thường gặp khác về cúm B

Cúm B có lây không?

Có. Virus cúm B lây truyền mạnh qua đường hô hấp. Người bệnh có thể lây cho người khác từ 1 ngày trước khi có triệu chứng đến 5 - 7 ngày sau đó. Việc che miệng khi ho, hắt hơi và hạn chế tiếp xúc gần trong giai đoạn này là rất quan trọng để ngăn lây lan trong cộng đồng.

Cúm A và cúm B cái nào nguy hiểm hơn?

Cả hai đều gây bệnh cúm mùa, nhưng cúm A thường nguy hiểm hơn vì có khả năng gây đại dịch do biến đổi gen mạnh mẽ (như H1N1, H3N2). Cúm B chỉ lây trong phạm vi người với người, ít gây bùng phát toàn cầu. Tuy nhiên, cúm B vẫn có thể gây biến chứng nặng và tử vong ở nhóm nguy cơ cao, nên không được xem nhẹ.

Nhìn chung, cúm B không quá nguy hiểm với người khỏe mạnh, nhưng có thể gây biến chứng nặng ở trẻ nhỏ, người già và người mắc bệnh mạn tính. Tiêm vắc xin cúm hằng năm, duy trì vệ sinh cá nhân và lối sống lành mạnh là cách tốt nhất để phòng ngừa cúm B, bảo vệ sức khỏe cho bản thân và cộng đồng.