Đặc điểm cấu trúc giải phẫu hạ họng và một số bệnh lý liên quan

Họng là một ống cơ ở giữa cổ giúp bạn thở và dẫn thức ăn, gồm có 3 phần trong đó hạ họng là phần thấp nhất. Vì là điểm giao của đường tiêu hóa và đường hô hấp trên, giải phẫu hạ họng được nhiều nhà khoa học nghiên cứu và tìm hiểu về cấu trúc cũng như chức năng liên quan.

Đặc điểm cấu trúc giải phẫu hạ họng

Hầu họng là giao lộ của 2 đường hô hấp và tiêu hóa. Về mặt cấu tạo, hầu là một ống xơ cơ trải dọc từ nền sọ đến tận bờ dưới của sụn nhẫn (ngang mức đốt sống C6), nơi mà nó nối với đầu trên của thực quản. Hầu gồm 3 phần: Hầu mũi nằm phía sau ổ mũi, hầu miệng nằm sau ổ miệng và hầu thanh quản (hạ họng) nằm sau thanh quản. Hầu được cấp máu từ động mạch hầu lên của nhánh của động mạch cảnh ngoài, động mạch khẩu cái lên của động mạch mặt và động mạch bướm khẩu cái của động mạch hàm. Thần kinh chi phối cho hầu xuất phát từ thần kinh lang thang (thần kinh X), thân giao cảm và thần kinh thiệt hầu. Ba thành phần của hạ họng là thành sau họng, xoang hình quả lê và vùng sau sụn nhẫn.

Biểu mô của niêm mạc hầu họng và hạ họng là vảy. Nó liên tục ở trên với niêm mạc vòm họng và không có đường chuyển tiếp rõ ràng. Có các cơ co thắt mỏng bên dưới niêm mạc của thành họng sau và bên. Khoang sau hạ họng nằm giữa các cơ co thắt và màng trước cột sống bao phủ các cơ trước cột sống. Khoảng trống đó chứa một lớp mô mỏng dạng sợi lỏng lẻo để toàn bộ hạ họng có thể căng ra và di chuyển tự do trong khi nuốt. Các cơ co thắt này thường rất mỏng. Ngoài điểm yếu vốn là mỏng, còn có một điểm yếu tiềm ẩn hơn nữa ở giải phẫu hạ họng ngay vị trí thành bên họng dưới mức xương móng, là nơi cơ co thắt giữa và dưới không chồng lên nhau. Thành bên ở khu vực này bao gồm màng giáp móng mỏng, dạng sợi được xuyên qua bởi các mạch, dây thần kinh và bạch huyết của thanh quản và hạ hầu.

Các tình trạng và triệu chứng của bệnh liên quan đến vùng hạ họng

Mọi vấn đề từ cảm lạnh thông thường đến bệnh lý ung thư vòm họng đều có thể ảnh hưởng đến họng và hạ họng của bạn.

Các tình trạng bệnh lý thường gặp

Những bệnh lý thường gặp gây ảnh hưởng đến vùng hạ họng bao gồm:

• Ung thư hạ họng.
• Đau họng (viêm họng): Do viêm amidan, dị ứng…
• Nhiễm trùng: Bao gồm nhiễm trùng do vi khuẩn (viêm họng liên cầu khuẩn) và nhiễm virus (cúm và bệnh bạch cầu đơn nhân).
• Đột quỵ, bệnh đa xơ cứng (MS) hoặc các tình trạng khác ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương và khiến bạn khó nuốt (chứng khó nuốt) do ảnh hưởng các cơ thắt vùng hạ họng.

Các triệu chứng thường gặp khi mắc phải những vấn đề vùng hạ họng

Nhiều tình trạng có thể ảnh hưởng đến hạ họng của bạn và gây ra các triệu chứng khác nhau, một số tình trạng sẽ có thể nghiêm trọng hơn bình thường, chúng bao gồm:

• Đau họng kéo dài nhiều ngày.
• Khó nuốt.
• Đau lan lên tai.
• Sốt cao hơn 39 độ C có thể là dấu hiệu nhiễm trùng.
• Khối u ở cổ, có thể sờ nắn được.
• Cổ cảm thấy yếu hoặc cứng, không xoay trở được một cách bình thường.

Ung thư hạ họng và các dấu hiệu gợi ý

Ung thư vùng hạ họng là sự phát triển bất thường của các tế bào ung thư xuất phát từ vùng hạ họng. Các triệu chứng của ung thư hạ họng có thể khác nhau tùy theo từng bệnh nhân và thường không được chú ý trong một thời gian. Các triệu chứng phổ biến bao gồm:

• Khó khăn và/hoặc đau khi nuốt.
• Khó chịu ở tai không rõ nguyên nhân.
• Khàn tiếng.
• Khó thở.
• Khối u hoặc khối không đau trên cổ.
• Ho ra máu.

Khi có một số triệu chứng bất thường và kéo dài, các bác sĩ sẽ cho bạn làm thêm một số xét nghiệm để tầm soát, kiểm tra vùng hạ họng của bạn. Các xét nghiệm chuyên biệt để chẩn đoán bệnh được đưa ra như:

• Sinh thiết khối u nếu có.
• Nội soi thanh quản.
• Nuôi cấy bệnh phẩm lấy từ bệnh phẩm vùng hạ họng.
• Các xét nghiệm hình ảnh học như chụp CT-scan hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI).

Các lựa chọn điều trị sẽ tùy thuộc vào kích thước của khối u hoặc liệu nó có lan sang các bộ phận khác của cơ thể hay không. Điều trị có thể bao gồm một liệu pháp hoặc sự kết hợp của những phương pháp này tùy thuộc vào mức độ của khối u để lựa chọn phẫu thuật, xạ trị, hóa trị, sử dụng thuốc trị liệu miễn dịch có thể kích hoạt hệ thống miễn dịch của cơ thể để chống lại bệnh ung thư.

Giải phẫu hạ họng cung cấp một cái nhìn tổng quan về các cấu trúc thuộc vùng hạ họng và liên quan xung quanh của nó. Ung thư hạ họng là một bệnh lý nghiêm trọng xuất hiện khối u tăng sinh bất thường tại vùng hạ họng, từ đó gây biểu hiện thành nhiều triệu chứng đã đề cập ở trên. Bỏ thuốc lá, tránh hút thuốc thụ động, bảo vệ bản thân khỏi nhiễm trùng vùng hầu họng và uống nhiều nước là các biện pháp khuyên dùng để giảm nguy cơ mắc các bệnh vùng hạ họng cũng như ung thư hạ họng trong tương lai.