Cảm giác có gì đó vướng ở cổ họng​ do đâu? Bật mí cách điều trị và phòng ngừa

Cảm giác có gì đó vướng ở cổ họng không phải là hiện tượng hiếm gặp. Nhiều người mô tả rằng cổ họng như bị “mắc” một vật gì đó dù không hề nuốt phải dị vật. Triệu chứng này có thể xuất hiện trong thời gian ngắn và tự cải thiện, nhưng nếu kéo dài dai dẳng, nó có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý tiềm ẩn.

Cảm giác có gì đó vướng ở cổ họng là gì?

Cảm giác có gì đó vướng ở cổ họng (globus sensation) là tình trạng người bệnh cảm thấy như có dị vật, cộm hoặc một điểm nghẽn trong họng, ngay cả khi không nuốt thức ăn. Triệu chứng có thể kéo dài và gây cảm giác nghẹn hoặc khó chịu, tăng dần theo thời gian nếu không xử lý sớm.

Các nguyên nhân thường gặp gồm:

• Viêm họng: Niêm mạc họng bị viêm do virus, vi khuẩn hoặc tác nhân môi trường như khói bụi, hóa chất.
• Dị ứng, cảm lạnh hoặc cúm: Niêm mạc phù nề tạo cảm giác vướng.
• Trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Axit trào ngược gây kích ứng niêm mạc họng, tạo cảm giác nghẹn.
• Viêm amidan: Amidan sưng to, đặc biệt trong viêm mạn tính, làm hẹp khoang họng.
• Tăng sinh mô lympho: Mô lympho phát triển quá mức tạo áp lực vào họng.
• Nhiễm trùng tuyến nước bọt: Tuyến sưng đau, gây khó chịu ở vùng dưới hàm hoặc họng.
• Bệnh tuyến giáp: Tuyến giáp phì đại hoặc có nhân gây chèn ép.
• Khối u hoặc polyp vùng họng/hạ họng: Khối mô bất thường chèn ép gây cảm giác vướng.
• Rối loạn cơ thực quản: Chức năng nuốt bất thường gây cộm hoặc khó nuốt.

Cảm giác có gì đó vướng ở cổ họng có nguy hiểm không?

Hầu hết cảm giác có gì đó vướng ở cổ họng thường không nghiêm trọng và có thể tự cải thiện sau vài ngày nếu nghỉ ngơi hợp lý, uống nhiều nước và chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, bạn nên đi khám nếu triệu chứng kéo dài hoặc đi kèm dấu hiệu bất thường như:

• Khó nuốt hoặc đau khi nuốt: Cảm giác vướng kèm đau hoặc khó nuốt thức ăn, nước uống, đặc biệt nếu chỉ xảy ra một bên cổ họng.
• Đau cổ họng dữ dội: Cơn đau kéo dài dù đã áp dụng biện pháp chăm sóc tại nhà có thể liên quan đến áp xe hoặc viêm nhiễm nghiêm trọng.
• Khó thở hoặc hụt hơi: Vướng cổ họng kèm khó thở hoặc cảm giác thiếu không khí, cần chú ý ngay lập tức.
• Sốt kéo dài: Khi cảm giác vướng ở cổ họng đi cùng sốt cao, ớn lạnh, mệt mỏi toàn thân và không cải thiện bằng thuốc hạ sốt, tuyệt đối không nên chủ quan mà cần thăm khám y tế sớm.
• Buồn nôn hoặc nôn: Kèm cảm giác vướng cổ họng có thể liên quan đến trào ngược, rối loạn cơ thực quản hoặc các khối u thực quản.
• Sưng hạch hoặc cổ sưng: Sưng hạch bạch huyết hoặc sưng vùng cổ cảnh báo viêm nhiễm hoặc các vấn đề bệnh lý cần kiểm tra.
• Giảm cân không rõ lý do: Sụt cân kết hợp cảm giác vướng, nổi hạch cổ hoặc khàn giọng có thể là dấu hiệu liên quan đến u vùng họng hoặc hạ họng.
• Cảm giác có khối u hoặc cục trong cổ họng: Khối cứng không biến mất hoặc to dần nên được kiểm tra sớm.
• Thay đổi giọng nói: Giọng khàn, thay đổi hoặc mất tiếng kéo dài là dấu hiệu cần thăm khám, có thể liên quan thanh quản hoặc trào ngược dạ dày thực quản.

Điều trị và phòng ngừa cảm giác có gì đó vướng ở cổ họng thế nào?

Cách điều trị hiệu quả

Cảm giác vướng ở cổ họng có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, vì vậy phương pháp điều trị cần dựa trên từng nguyên nhân cụ thể để đạt hiệu quả tốt nhất. Dưới đây là các hướng xử lý phổ biến:

Viêm họng và viêm amidan

Nếu viêm họng hoặc amidan là nguyên nhân, việc giảm viêm và cải thiện khả năng nuốt là mục tiêu chính.

• Viêm họng do virus: Nghỉ ngơi, uống nhiều nước, súc họng với nước muối ấm, dùng thuốc giảm đau hạ sốt nếu cần.
• Viêm họng do vi khuẩn: Tuân thủ dùng kháng sinh theo chỉ định bác sĩ, uống đủ liều và đúng thời gian.
• Viêm amidan mãn tính: Khi tái phát nhiều lần hoặc gây nghẹn, bác sĩ có thể chỉ định cắt amidan để cải thiện triệu chứng.

Trào ngược dạ dày thực quản (GERD)

Trào ngược acid có thể kích thích niêm mạc họng, gây cảm giác vướng liên tục.

• Sử dụng thuốc giảm tiết acid dạ dày (PPI hoặc H2-blocker) theo hướng dẫn.
• Ăn chậm, nhai kỹ, tránh thức ăn nhiều dầu mỡ, hạn chế bia rượu, không nằm ngay sau khi ăn.
• Nâng cao đầu giường khi ngủ và duy trì cân nặng hợp lý để hạn chế trào ngược.

Khối u hoặc polyp vùng họng

Các khối u hoặc polyp có thể gây chèn ép, làm cổ họng có cảm giác vướng.

• Thực hiện các xét nghiệm hình ảnh (siêu âm, CT, MRI) để xác định vị trí và kích thước khối u.
• Sinh thiết nếu cần để phân biệt khối u lành tính hay ác tính.
• Phẫu thuật là phương pháp chính với u lành, còn u ác tính có thể kết hợp hóa trị hoặc xạ trị.

Dị ứng, nhiễm trùng tuyến nước bọt và tuyến giáp

Những nguyên nhân này dễ bị bỏ qua nhưng vẫn cần chăm sóc đúng cách.

• Dị ứng: Tránh các tác nhân gây dị ứng, sử dụng thuốc kháng histamin khi cần.
• Nhiễm trùng tuyến nước bọt: Kháng sinh theo chỉ định nếu nguyên nhân do vi khuẩn, giữ vệ sinh răng miệng.
• Viêm hoặc phì đại tuyến giáp: Khám chuyên khoa nội tiết, thực hiện xét nghiệm hormone, siêu âm tuyến giáp và điều trị phù hợp.

Rối loạn cơ thực quản và vấn đề thần kinh

Một số trường hợp vướng họng xuất phát từ cơ nuốt hoạt động kém hoặc rối loạn thần kinh.

• Tập luyện phục hồi chức năng nuốt dưới hướng dẫn chuyên gia vật lý trị liệu.
• Điều trị các bệnh nền liên quan (Parkinson, tổn thương thần kinh sọ não,…).
• Chọn thực phẩm mềm, lỏng để hỗ trợ quá trình nuốt trong thời gian tập luyện.

Cách phòng ngừa cảm giác vướng ở cổ họng

Để hạn chế cảm giác vướng cổ họng và giúp niêm mạc họng khỏe mạnh, bạn có thể thực hiện một số thói quen đơn giản tại nhà.

Duy trì cổ họng sạch và đủ ẩm

Giữ cổ họng ẩm và sạch sẽ giúp giảm nguy cơ viêm nhiễm và cảm giác khó chịu. Một số cách thực hiện:

• Giữ ấm cổ, đặc biệt trong thời tiết lạnh hoặc khi ra ngoài gió.
• Uống đủ 2 – 2,5 lít nước mỗi ngày để giữ ẩm niêm mạc họng.
• Tránh tiếp xúc với khói thuốc, bụi bẩn và các hóa chất gây kích ứng.
• Súc miệng hoặc súc họng bằng nước muối ấm giúp giảm viêm và loại bỏ vi khuẩn.

Điều chỉnh chế độ ăn uống

Chế độ ăn hợp lý không chỉ giúp nuôi dưỡng cơ thể mà còn hỗ trợ cổ họng phục hồi tốt hơn. Bạn nên:

• Ưu tiên thực phẩm mềm, dễ nuốt như cháo, súp, các loại hạt nấu chín kỹ.
• Hạn chế đồ ăn cứng, khô, chiên rán hoặc quá cay nóng.
• Ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi giàu vitamin C để tăng sức đề kháng.
• Giảm đồ uống có cồn, cà phê, nước ngọt có gas để niêm mạc họng không bị khô.

Thói quen sinh hoạt và theo dõi tại nhà

Các thói quen sinh hoạt đúng cách giúp giảm áp lực lên cổ họng và phát hiện sớm các vấn đề bất thường. Cụ thể:

• Nghỉ ngơi đầy đủ, tránh căng thẳng cơ vùng cổ họng.
• Hạn chế nói to hoặc nói lâu, đặc biệt khi cổ họng đang khó chịu.
• Sử dụng máy tạo độ ẩm trong phòng nếu không khí khô.
• Theo dõi các triệu chứng kèm theo như đau, khàn tiếng, khó nuốt để đi khám kịp thời.

Những biện pháp trên giúp giảm cảm giác có gì đó vướng cổ họng, hỗ trợ phòng ngừa tái phát và nâng cao hiệu quả các phương pháp điều trị y tế.

Khám sớm giúp xác định nguyên nhân và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Bác sĩ có thể chỉ định nội soi, xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh hoặc các kỹ thuật đánh giá chức năng cổ họng để xác định chính xác tình trạng và đưa ra phác đồ phù hợp.