Dầu ăn để được bao lâu? Cách nhận biết dầu ăn hết hạn

Dầu ăn là gia vị thiết yếu trong gian bếp của hầu hết các gia đình, nhưng không phải ai cũng quan tâm đến thời hạn sử dụng và dấu hiệu dầu ăn đã hỏng. Vậy dầu ăn để được trong thời gian bao lâu không ảnh hưởng chất lượng? Làm sao để nhận biết dầu ăn còn an toàn để sử dụng hay không?

Dầu ăn để được bao lâu?

Dầu ăn có tuổi thọ khác nhau tùy thuộc vào loại dầu, phương pháp sản xuất và cách bảo quản. Hiểu rõ thời hạn sử dụng của từng loại dầu giúp tránh dùng phải dầu đã bị oxy hóa hoặc hỏng, gây ảnh hưởng đến sức khỏe.

Dầu tinh luyện

Dầu tinh luyện thường có thời hạn sử dụng dài, khi chưa mở nắp có thể để được 12 - 24 tháng tùy theo thương hiệu và điều kiện bảo quản. Sau khi mở nắp, bạn nên sử dụng trong vòng 6 - 12 tháng, tùy loại dầu và điều kiện bảo quản. Lý do là vì dầu tinh luyện đã được loại bỏ tạp chất, mùi tự nhiên và các chất dễ oxy hóa, giúp dầu ổn định hơn dưới tác động của ánh sáng, không khí và nhiệt độ. Nhờ vậy, dầu ít bị biến chất và lâu bị ôi thiu hơn so với dầu nguyên chất.

Dầu ép lạnh

Dầu ép lạnh có thời hạn bảo quản khoảng 6 - 12 tháng khi chưa mở nắp, nhưng sau khi mở nắp, bạn nên dùng trong 1 - 3 tháng. Dầu ép lạnh không qua xử lý nhiệt hay lọc sâu nên vẫn giữ lại nhiều vitamin, polyphenol và enzyme tự nhiên. Tuy nhiên, chính các thành phần quý này lại dễ bị oxy hóa, khiến dầu nhanh hỏng hơn. Nếu bảo quản kém, dầu ép lạnh có thể bị đục, đổi mùi hoặc trở nên đắng.

Dầu ăn đã chiên một lần

Dầu đã chiên không nên tái sử dụng nhiều lần, nếu dầu đã đổi màu sẫm, có mùi khét, tạo bọt nhiều hoặc trở nên đặc sệt, cần loại bỏ ngay, bất kể thời gian sử dụng là bao lâu. Khi chiên, dầu bị gia nhiệt ở mức rất cao, làm tăng tốc độ oxy hóa và phân hủy chất béo. Điều này tạo ra các chất độc như aldehyd, acrolein và gốc tự do, đều là những chất liên quan đến phản ứng viêm, tổn thương gan và nguy cơ bệnh tim mạch. Tái dùng dầu chiên nhiều lần còn làm tăng hàm lượng chất béo chuyển hóa, vốn rất có hại cho sức khỏe.

Vì sao dầu ăn có thể bị hỏng?

Dầu ăn có thể bị biến chất theo thời gian do nhiều yếu tố khác nhau. Việc hiểu rõ nguyên nhân khiến dầu bị hỏng giúp bạn bảo quản dầu đúng cách.

Oxy và quá trình oxy hóa lipid

Cần tìm hiểu dầu ăn để được bao lâu sau mở nắp vì khi dầu tiếp xúc với không khí, quá trình oxy hóa lipid sẽ diễn ra, khiến dầu thay đổi kết cấu, mùi vị. Đồng thời, quá trình này tạo ra các hợp chất độc hại như peroxide và aldehyde có liên quan đến tổn thương tế bào và tăng nguy cơ viêm nhiễm.

Ánh sáng

Ánh sáng, đặc biệt là tia UV, có thể phá vỡ cấu trúc các acid béo không bão hòa, làm giảm chất chống oxy hóa tự nhiên có trong dầu. Điều này không chỉ làm giảm giá trị dinh dưỡng mà còn khiến dầu nhanh bị ôi, đổi màu và mất hương vị.

Nhiệt độ cao

Tiếp xúc lâu với nhiệt độ cao, đặc biệt khi chiên nhiều lần, khiến dầu bị biến chất nhanh chóng. Nhiệt độ cao phá vỡ các liên kết lipid, sinh ra các gốc tự do và aldehyde, là những chất gây hại cho tim mạch và gan.

Chất lượng ban đầu của dầu

Dầu nguyên chất, ép lạnh chứa nhiều enzyme và vitamin tự nhiên nên dễ bị oxy hóa và hỏng nhanh hơn. Trong khi đó, dầu tinh luyện bền hơn nhờ đã loại bỏ tạp chất và enzyme, nhưng đồng thời cũng mất bớt vi chất dinh dưỡng. Việc lựa chọn loại dầu phù hợp với mục đích nấu nướng và bảo quản đúng cách sẽ giúp giữ an toàn và dưỡng chất tốt hơn.

Dấu hiệu nhận biết dầu ăn đã bị hỏng

Dầu ăn để được bao lâu đến đây bạn đã biết và dưới đây là những dấu hiệu nhận biết dầu ăn bị hỏng, không nên sử dụng để tránh gây hại cho sức khỏe.

Dầu ăn bị đổi màu

Thực phẩm hết hạn sử dụng thường bị biến đổi màu sắc và dầu ăn cũng không phải ngoại lệ.Dầu ăn khi bị hỏng thường có màu ngả vàng đậm, nâu hoặc đục, khác hẳn với màu sáng tự nhiên lúc mới mua. Đây là kết quả của phản ứng oxy hóa và biến tính acid béo, cho thấy dầu đang mất chất lượng.

Dầu ăn có mùi lạ

Dầu ăn bị hỏng thường có mùi hăng, khét, chua hoặc đôi khi giống mùi dầu máy, khác với mùi nhẹ tự nhiên của dầu mới. Nguyên nhân là do aldehyd và các sản phẩm phân hủy lipid tạo ra mùi khó chịu, cảnh báo rằng dầu đã bị oxy hóa mạnh và không nên sử dụng.

Cách bảo quản dầu ăn lâu hỏng

Ngoài tìm hiểu dầu ăn để được bao lâu, bạn cũng nên biết cách bảo quản đúng để kéo dài thời gian sử dụng.

• Để nơi tối, mát, tránh ánh nắng: Nên bảo quản dầu ăn ở tủ bếp hoặc ngăn mát, nơi ít ánh sáng, giúp hạn chế quá trình oxy hóa sản phẩm.
• Đậy kín nắp ngay sau khi dùng: Sau mỗi lần sử dụng, bạn nên đậy kín nắp chai để giảm tiếp xúc với oxy.
• Tránh để gần bếp hoặc nguồn nhiệt: Không nên đặt dầu ăn gần bếp hay các thiết bị tỏa nhiệt vì nhiệt độ cao sẽ tăng tốc độ oxy hóa, khiến dầu nhanh mất chất và giảm an toàn.
• Dùng chai nhỏ nếu dùng ít: Nếu bạn sử dụng lượng dầu không nhiều, nên chia ra chai nhỏ để mở nắp vừa đủ dùng.
• Không để nước lọt vào dầu: Tránh để nước hay tạp chất rơi vào chai dầu để ngăn thủy phân và sự phát triển của vi khuẩn.
• Dầu ép lạnh nên bảo quản tủ lạnh: Các loại dầu ép lạnh như dầu oliu, dầu hạt cải nên được để trong tủ lạnh. Nhiệt độ thấp giúp kéo dài thời gian sử dụng và giữ được vitamin, enzyme và các chất chống oxy hóa tự nhiên.
• Luôn kiểm tra ngày hết hạn EXP trên sản phẩm: Việc này sẽ giúp người dùng tránh sử dụng dầu đã biến chất, bảo đảm an toàn sức khỏe và chất lượng món ăn.

Dầu ăn cũng giống như các thực phẩm khác, đều có thời hạn sử dụng nhất định và có thể bị biến chất nếu bảo quản không đúng cách. Việc hiểu rõ dầu ăn để được bao lâu, nhận biết sớm các dấu hiệu dầu hết hạn và bảo quản đúng cách sẽ giúp giữ trọn hương vị và giá trị dinh dưỡng của thực phẩm này.