Đau dây thần kinh sinh ba: Nguyên nhân, triệu chứng, hướng chẩn đoán và điều trị

Vậy đau dây thần kinh sinh ba là gì? Nguyên nhân gây ra tình trạng đau dây thần kinh sinh ba là gì? Triệu chứng của bệnh biểu hiện như thế nào? Hướng chẩn đoán và điều trị cụ thể ra sao? Trước khi giải đáp các thắc mắc này, hãy cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu đặc điểm cấu tạo và chức năng của dây thần kinh sinh ba bạn nhé.

Đặc điểm cấu tạo và chức năng của dây thần kinh sinh ba

Dây thần kinh sinh ba hay dây thần kinh sọ số V là một trong những loại dây thần kinh quan trọng ở vùng mặt. Về cấu tạo, dây thần kinh sinh ba bao gồm 3 phần đó là cảm giác, vận động và các nhánh nhỏ. Mỗi người sẽ có 1 cặp dây thần kinh sinh ba riêng biệt, mỗi dây thần kinh sinh ba sẽ nằm ở một bên của khuôn mặt.

Dây thần kinh này bắt đầu từ sọ não, đi ra ngoài hộp sọ trước tai và phân thành ba nhánh, cụ thể:

Nhánh thần kinh V1

Nhánh V1 được gọi là dây thần kinh mắt, kiểm soát các hoạt động của kết mạc, phần da mi trên, tuyến lệ… Ngoài ra, nhánh thần kinh này cũng trực tiếp chi phối da đầu, phần da giữa mũi và phần da trước niêm mạc mũi.

Nhánh thần kinh V1 là nơi tập trung của rất nhiều sợi thần kinh giao cảm. Khi nhánh thần kinh này bị tổn thương, bạn sẽ phải đối mặt với một số các vấn đề như viêm giác mạc, rối loạn cảm giác da, thậm chí là mất phản xạ giác mạc.

Nhánh thần kinh V2

Nhánh V2 được gọi là dây thần kinh hàm trên, chi phối cảm giác và vận động của vùng da ở giữa mặt bao gồm trước thái dương, mi dưới, mũi, răng hàm trên, môi trên, phần họng phía trên, hầu, xoang hàm và lợi…

Khi nhánh thần kinh này bị tổn thương, việc kiểm soát vùng mặt phía trên hàm của bạn sẽ gặp khó khăn.

Nhánh thần kinh V3

Nhánh V3 được gọi là dây thần kinh hàm dưới, chi phối cảm giác của một số vùng trên khuôn mặt như tai, má, môi, răng hàm dưới và cằm… Bên cạnh đó, nhánh thần kinh này còn đảm nhận trách nhiệm kiểm soát hoạt động của các nhóm cơ, chẳng hạn như cơ thái dương, cơ căng màng nhĩ, cơ nhai, cơ nâng hàm…

Đau dây thần kinh sinh ba là gì?

Đau dây thần kinh sinh ba hay còn được gọi là đau dây thần kinh sọ não V hay đau dây thần kinh tam thoa. Đây là tình trạng đau mãn tính có liên quan đến dây thần kinh sinh ba.

Đặc điểm cơn đau trong đau dây thần kinh sinh ba đó là:

• Cơn đau xuất hiện khi có các kích thích nhẹ lên vùng mặt như cạo râu, đánh răng, nhai thức ăn, nói chuyện…
• Cơn đau xuất hiện theo từng cơn với cảm giác co thắt mạnh giống như bị vật nhọn đâm vào mặt hoặc như khi bị điện giật.
• Đau dây thần kinh sinh ba thường khởi phát bằng một cơn đau ngắn, nhẹ. Theo thời gian, cơn đau ngày càng dữ dội, kéo dài với mức độ thường xuyên hơn.
• Cơn đau xuất hiện ở một bên mặt sau đó lan dọc theo xương gò má, môi trên, mũi, các răng thuộc hàm trên và/hoặc lan xuống phần dưới của xương gò má, môi và xương hàm dưới.
• Một đợt đau có thể kéo dài vài ngày, vài tuần, thậm chí là vài tháng sau đó thuyên giảm.
• Khi bệnh tiến triển nặng, cơn đau sẽ trở nên ngày càng nghiêm trọng với tần suất dày hơn. Trong một số trường hợp, cơn đau còn kèm theo cảm giác nhức nhối liên tục.

Đau dây thần kinh sinh ba được chia thành 2 dạng chính đó là:

• Dạng rối loạn điển hình: Ở dạng này, người bệnh sẽ có cảm giác đau dữ dội vùng mặt, cơn đau xảy ra đột ngột hoặc giống như sốc, kéo dài từ vài giây đến vài phút mỗi đợt. Cơn đau có thể xảy ra liên tiếp, nhanh chóng và theo từng đợt kéo dài đến hai giờ.
• Dạng rối loạn không điển hình: Đặc trưng bởi cảm giác đau nhức liên tục, đau nhói với cường độ thấp hơn so với dạng rối loạn điện hình.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng đau dây thần kinh sinh ba

Đau dây thần kinh sinh ba có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó không thể không kể đến:

• Các mạch máu chèn ép lên: Đây là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tình trạng đau dây thần kinh sinh ba. Tình trạng chèn ép kéo dài khiến cho lớp bọc bên ngoài dây thần kinh (bao myelin) bị mòn hoặc hư hỏng.
• Một số bệnh lý: Đau dây thần kinh sinh ba có thể là triệu chứng của một số bệnh lý, trong đó thường gặp nhất là bệnh đa xơ cứng - căn bệnh gây ra sự suy giảm bao myelin của dây thần kinh sọ não V. Rất hiếm gặp trường hợp đau dây thần kinh sinh ba gây ra bởi sự chèn ép dây thần kinh từ một khối u hoặc một dị dạng động mạch.
• Chấn thương: Tổn thương dây thần kinh sinh ba có thể là kết quả của một cuộc phẫu thuật xoang, phẫu thuật miệng, chấn thương hàm mặt và đột quỵ.

Chẩn đoán và điều trị đau dây thần kinh sinh ba

Đau dây thần kinh sinh ba tuy không phải là tình trạng quá nguy hiểm song lại ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng cuộc sống của người mắc phải. Chính vì thế, việc chẩn đoán sớm và điều trị sớm bệnh là điều vô cùng cần thiết.

Chẩn đoán

Các chuyên gia y tế cho biết, chẩn đoán đau dây thần kinh sinh ba thường dựa trên các yếu tố như tiền sử của người bệnh, các triệu chứng lâm sàng và kết quả khám sức khỏe cũng như khám thần kinh. Khi chẩn đoán đau dây thần kinh sinh ba, các bác sĩ sẽ loại trừ một số rối loạn khác gây đau vùng mặt như rối loạn khớp thái dương hàm, đau dây thần kinh sau herpetic...

Điều trị

Tuỳ theo mức độ nghiêm trọng của bệnh cũng như nguyên nhân gây đau dây thần kinh sinh ba, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhất. Trên thực tế, đa số các ca bệnh đau dây thần kinh sinh ba thường được chỉ định điều trị bằng thuốc trước. Trong trường hợp điều trị bằng thuốc không mang lại hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định bạn làm thủ thuật hoặc phẫu thuật. Một số phương pháp đã và đang được áp dụng trong điều trị đau dây thần kinh sinh ba bao gồm phương pháp bong bóng qua da, tiêm glycerol, phẫu thuật cắt dây thần kinh sinh ba dựa trên việc sử dụng tần số vô tuyến, xạ phẫu, xạ trị…

Trên đây là toàn bộ những thông tin cơ bản xoay quanh tình trạng đau dây thần kinh sinh ba mà Nhà thuốc Long Châu muốn tổng hợp để chia sẻ đến quý độc giả. Mong rằng, qua bài viết hôm nay, bạn đọc sẽ hiểu hơn về tình trạng bệnh này đồng thời nắm được hướng chẩn đoán và điều trị bệnh. Cảm ơn quý độc giả đã luôn yêu thương và đồng hành cùng Nhà thuốc Long Châu trong suốt chặng đường vừa qua.

Xem thêm: 

• Hệ thần kinh: Cấu tạo, chức năng, hoạt động, các bệnh về thần kinh
• Hệ thần kinh ngoại biên: Cấu trúc, chức năng và các bệnh lý phổ biến