Dấu hiệu trật khớp vai và cách xử lý

Những dấu hiệu khi bị trật khớp vai thường khá dễ nhận biết với biểu hiện đau nhói, biến dạng vùng vai và không thể cử động bình thường. Tuy nhiên, nhiều người lại xử lý sai cách bằng cách xoa bóp, nắn chỉnh tại nhà, khiến tổn thương càng nghiêm trọng hơn. Trật khớp vai nếu không được điều trị kịp thời có thể gây giãn dây chằng, tổn thương sụn khớp và làm tăng nguy cơ tái trật. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu những dấu hiệu cảnh báo sớm và cách xử lý trật khớp vai an toàn, đúng theo hướng dẫn y khoa.

Dấu hiệu trật khớp vai

Trật khớp vai là chấn thương nghiêm trọng thường gặp ở người chơi thể thao, tai nạn sinh hoạt hoặc té ngã. Khi chỏm xương cánh tay bị trượt khỏi ổ chảo xương vai, người bệnh sẽ cảm nhận rõ rệt các biểu hiện bất thường về hình dạng, vận động và cảm giác đau. Nhận biết sớm các dấu hiệu khi bị trật khớp vai giúp can thiệp kịp thời, hạn chế biến chứng tái trật hoặc tổn thương thần kinh.

Đau dữ dội và mất khả năng cử động vai

Ngay sau chấn thương, người bệnh thường cảm thấy đau nhói đột ngột ở vùng vai, cơn đau có thể lan xuống cánh tay hoặc lên cổ. Khi cố gắng cử động, cơn đau tăng mạnh khiến người bệnh không thể xoay, nhấc hoặc duỗi tay. Đây là dấu hiệu điển hình của trật khớp vai cấp tính.

Biến dạng khớp vai (vai vuông)

Khi nhìn bằng mắt thường, vai bên tổn thương thường mất đường cong tự nhiên, trông vuông và thấp hơn bên lành. Hiện tượng này xảy ra do chỏm xương cánh tay đã di lệch khỏi ổ khớp, làm thay đổi cấu trúc giải phẫu vùng vai.

Hốc khớp trống rỗng và vị trí bất thường của xương

Khi sờ nắn, người thăm khám có thể cảm nhận được ổ khớp rỗng, đồng thời chỏm xương cánh tay bị đẩy lệch ra trước hoặc ra sau. Ở một số trường hợp, có thể sờ thấy chỏm xương cánh tay nằm ở rãnh giữa cơ Delta và ngực, dấu hiệu đặc trưng giúp nhận biết trật khớp vai ra trước.

Sưng nề và bầm tím quanh khớp

Do tổn thương phần mềm, mạch máu và bao khớp, vùng vai trật thường sưng to, bầm tím, đôi khi kèm theo co cứng cơ vùng vai - cổ. Cảm giác đau tăng lên khi chạm hoặc di chuyển cánh tay.

Hạn chế vận động hoàn toàn

Sau chấn thương, người bệnh không thể tự di chuyển tay bị thương, thậm chí chỉ một cử động nhỏ cũng gây đau khớp vai dữ dội. Ở người từng bị trật khớp nhiều lần, biểu hiện có thể nhẹ hơn, nhưng vẫn xuất hiện cảm giác lỏng khớp và mất vững khi vận động.

Trật khớp vai là gì?

Trật khớp vai là một chấn thương thường gặp trong hệ vận động, xảy ra khi chỏm xương cánh tay bị trượt ra khỏi ổ chảo của xương vai, làm gián đoạn sự liên kết bình thường giữa hai mặt khớp. Tình trạng này thường đi kèm với tổn thương dây chằng, bao khớp và sụn viền, gây đau dữ dội, biến dạng vùng vai và hạn chế vận động.

Trong y khoa, trật khớp vai được phân loại theo hướng di lệch, phổ biến nhất là trật ra trước, ít gặp hơn là trật ra sau hoặc xuống dưới. Nếu không được xử lý đúng cách, trật khớp vai có thể tái phát nhiều lần, dẫn đến mất vững khớp vai mạn tính.

Các dạng trật khớp vai

Dựa trên vị trí di lệch của chỏm xương, tình trạng trật khớp vai được phân chia thành ba dạng chính sau:

• Trật khớp vai ra trước: Là dạng thường gặp nhất, chiếm khoảng 90-95% các trường hợp. Khi đó, chỏm xương cánh tay bị đẩy ra trước ổ chảo, có thể di lệch xuống dưới hoặc vào trong. Tùy vị trí, có thể gặp các thể như: chỏm ngoài mỏm quạ (bán trật), chỏm dưới mỏm quạ, chỏm trong mỏm quạ hoặc chỏm dưới xương đòn.
• Trật khớp vai xuống dưới: Xảy ra khi cánh tay bị quật ngược lên trên đầu, khiến chỏm xương bị trượt xuống dưới ổ chảo. Đây là dạng hiếm gặp, nhưng có thể gây tổn thương mạch máu và thần kinh nặng nề.
• Trật khớp vai ra sau: Ít phổ biến hơn, thường do ngã chống tay trong tư thế khép vai, hoặc gặp ở bệnh nhân co giật, điện giật khiến cơ co mạnh đột ngột, kéo chỏm xương lệch ra sau ổ chảo.

Mỗi dạng trật khớp vai có đặc điểm lâm sàng và hướng xử trí khác nhau, cần được chẩn đoán chính xác và can thiệp sớm để tránh biến chứng tái trật hoặc mất vững khớp vai mạn tính.

Cách xử lý khi bị trật khớp vai

Trật khớp vai là chấn thương nghiêm trọng có thể gây tổn thương dây chằng, cơ và thần kinh nếu không được xử lý đúng cách. Khi gặp tình huống này, người bệnh tuyệt đối không nên cố gắng tự nắn khớp mà cần thực hiện các bước sơ cứu ban đầu để giảm đau và hạn chế biến chứng trước khi đến cơ sở y tế chuyên khoa.

Dưới đây là các bước xử lý an toàn khi bị trật khớp vai:

• Hạn chế vận động khớp vai: Ngừng ngay mọi hoạt động sử dụng vai, tránh lắc tay, xoay khớp hoặc cố gắng đưa tay về vị trí ban đầu. Cử động mạnh có thể khiến tổn thương nặng hơn, thậm chí gây đứt dây chằng hoặc tổn thương mạch máu.
• Cố định khớp vai: Sử dụng băng vải, khăn hoặc áo để treo cánh tay ở tư thế gập nhẹ khuỷu, giúp cố định vùng vai - cánh tay, giảm đau và tránh di lệch thêm.
• Chườm lạnh tại chỗ: Dùng túi đá lạnh hoặc khăn lạnh chườm lên vùng vai trong khoảng 15-20 phút/lần, giúp giảm sưng, viêm và hạn chế xuất huyết mô mềm. Tránh chườm trực tiếp đá lên da để không gây bỏng lạnh.

Sau khi sơ cứu, người bệnh cần nhanh chóng đến bệnh viện hoặc phòng khám chấn thương chỉnh hình để được chẩn đoán hình ảnh (X-quang, MRI) và nắn khớp đúng kỹ thuật, phòng ngừa biến chứng tổn thương thần kinh hoặc tái trật về sau.

Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về dấu hiệu trật khớp vai và cách xử lý an toàn, đúng cách. Trật khớp vai nếu không được xử lý kịp thời có thể gây tổn thương dây chằng, cơ và mạch máu xung quanh, dẫn đến hạn chế vận động lâu dài. Vì vậy, khi nghi ngờ bị trật khớp, bạn nên giữ cố định vùng vai, tránh cử động mạnh và đến ngay cơ sở y tế để được chẩn đoán, điều trị đúng chuyên khoa, giúp phục hồi nhanh chóng và ngăn ngừa tái phát.