Dịch tả heo Châu Phi: Lưu ý gì để bảo vệ sức khỏe

Dịch tả heo châu Phi có lây từ động vật sang người không?

Thời gian gần đây, dịch tả heo Châu Phi tiếp tục diễn biến phức tạp tại nhiều tỉnh thành trên cả nước, không những gây tổn thất lớn trực tiếp cho  ngành chăn nuôi  mà còn ảnh hưởng vô cùng quan trọng đến ngành y tế về lĩnh vực vệ sinh an toàn thực phẩm.

Một thống kê của bộ Nông nghiệp và Môi trường cho thấy Việt Nam hiện có hơn 514 ổ dịch tả heo Châu Phi được ghi nhận tại nhiều tỉnh thành với tổng đàn hơn 30.000 con bị bắt buộc tiêu hủy và vẫn còn tiềm ẩn nguy cơ tiếp tục bùng phát dịch trên diện rộng.

Trong bối cảnh người Việt vẫn sử dụng thịt heo như một trong những nguồn thực phẩm chính, việc nhận thức đầy đủ và tường tận hiểu rõ những nguy cơ sức khỏe liên quan đến dịch tả heo Châu Phi trở nên vô cùng hữu ích và cấp thiết trong cuộc sống hàng ngày của người Việt chúng ta.

Dịch tả heo Châu Phi là bệnh truyền nhiễm do virus ASF (African Swine Fever virus) gây ra, có khả năng lây lan nhanh chóng giữa các loài heo. Con đường lây nhiễm tương đối đa dạng, có thể qua đường tiêu hóa, hô hấp, tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp qua môi trường, như thức ăn, nước uống hoặc dụng cụ chăn nuôi nhiễm bẩn.

Virus ASF được Bộ Y tế Việt Nam nhận định không lây nhiễm trực tiếp từ heo bệnh sang người. Do đó, tiếp xúc với heo nhiễm bệnh hoặc tiêu thụ thịt heo mắc virus ASF không dẫn đến lây nhiễm virus sang người. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc tiêu thụ thịt từ heo bệnh là an toàn, bởi các nguy cơ khác liên quan đến vệ sinh an toàn thực phẩm vẫn tồn tại và cần được đặc biệt chú ý.

Tiêu thụ thịt heo bệnh có thể gây nguy hại gì?

Mặc dù virus ASF không gây bệnh trực tiếp cho người, việc tiêu thụ thịt từ heo bệnh hoặc thịt từ heo chết do dịch tả heo Châu Phi vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro sức khỏe nghiêm trọng. Dưới đây là những nguy cơ chính:

Nhiễm vi khuẩn gây ngộ độc thực phẩm

Thịt từ heo bệnh hoặc thịt từ heo chết thường là môi trường lý tưởng cho các vi khuẩn nguy hiểm như Salmonella, Escherichia coli (E. coli) và Listeria phát triển. Khi ăn phải thực phẩm nhiễm các vi khuẩn này có thể dẫn đến ngộ độc thực phẩm với các triệu chứng thường gặp bao gồm tiêu chảy, buồn nôn, sốt, đau bụng,... Điều này đặc biệt nguy hiểm với trẻ nhỏ, người cao tuổi và phụ nữ mang thai.

Nhiễm ký sinh trùng

Heo nhiễm bệnh hoặc chết do dịch tả có thể mang các loại ký sinh trùng như giun xoắn (Trichinella spiralis) hoặc sán dây (Taenia solium). Các loại ký sinh trùng này có thể xâm nhập vào cơ thể gây ra tổn thương ở nhiều cơ quan như mắt, hệ thần kinh trung ương,... nếu ăn phải thịt chưa được nấu chín kỹ.

Nhiễm độc tố nguy hiểm

Thịt heo ôi thiu hoặc từ heo bệnh có thể chứa các độc tố như Histamine, Mycotoxin và Endotoxin. Những chất này rất khó bị phá hủy ngay cả khi nấu ở nhiệt độ cao. Nếu tích tụ trong cơ thể, chúng có thể gây tổn thương gan, thận, suy giảm hệ miễn dịch và thậm chí làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính nguy hiểm như ung thư.

Liên cầu khuẩn heo: Mối nguy khác từ thịt nhiễm bệnh

Khác với virus ASF, liên cầu khuẩn heo (Streptococcus suis) là một mối nguy hiểm tiềm tàng có thể lây từ heo sang người qua các vết thương hở, ăn các món ăn sống hoặc chưa được nấu chín.

Nhiễm liên cầu khuẩn heo có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như viêm màng não, viêm não, nhiễm trùng huyết, suy đa cơ quan, thậm chí là tử vong. Những người làm việc trong ngành giết mổ, chế biến thịt heo hoặc thường xuyên tiếp xúc với heo sống cần đặc biệt thận trọng.

Nhận biết thịt heo an toàn và không an toàn

Người tiêu dùng cần biết cách nhận diện thịt heo không đảm bảo chất lượng để chủ động trong việc nhận thức đầy đủ, cùng với hành vi tích cực về lĩnh vực vệ sinh an toàn thực phẩm, đem lại hiệu quả bảo vệ sức khỏe tốt nhất cho bản thân.

• Thịt heo nghi nhiễm bệnh: Thường có màu tái nhợt, tím bầm hoặc xám. Thớ thịt nhão, chảy nước, có mùi hôi tanh khó chịu. Trên da có thể có các nốt xuất huyết hoặc vết lở loét.
• Thịt heo an toàn: Có màu đỏ hồng hoặc đỏ sẫm, mỡ trắng, khô ráo, bề mặt có độ đàn hồi tốt khi ấn tay, không có mùi lạ.

Các lưu ý khi mua sắm, chế biến và sử dụng thịt heo:

• Chỉ mua tại các địa điểm uy tín, có kiểm dịch từ thú y và đảm bảo nguồn gốc rõ ràng.
• Nấu chín kỹ trước khi sử dụng để loại bỏ vi khuẩn và ký sinh trùng gây hại.
• Không dùng tiết canh, gỏi sống nem chua, hoặc các món tái.
• Vệ sinh dụng cụ nhà bếp thường xuyên để tránh nhiễm khuẩn chéo giữa thực phẩm sống và chín.

Dù dịch tả heo Châu Phi không gây bệnh trực tiếp cho người, việc tiêu thụ thịt heo không đảm bảo an toàn về chất lượng vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với sức khỏe của cả cộng đồng. Do đó, từng cá nhân cần chủ động nhận diện thịt heo sạch và tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc về vệ sinh an toàn thực phẩm để bảo vệ chính bản thân mình cùng các thành viên trong gia đình thân yêu của mỗi người chúng ta.