Dịch tả toàn cầu: Vì sao tử vong tăng 46% và đâu là 3 “lá chắn” phòng bệnh của Bộ Y tế?

Bệnh tả: “Bóng ma” quay lại sau hơn một thế kỷ?

Nếu bạn nghĩ bệnh tả chỉ còn trong sách lịch sử, hãy nhìn vào con số hàng trăm nghìn ca mắc và hàng nghìn người tử vong mà Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vừa công bố. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ: Dịch tả thực sự nguy hiểm thế nào, triệu chứng cần nhận biết, và quan trọng nhất - ba khuyến cáo phòng bệnh của Bộ Y tế mà mỗi người dân Việt Nam cần biết.

Bệnh tả là một bệnh nhiễm trùng đường ruột cấp tính do vi khuẩn Vibrio cholerae gây ra. Người bệnh thường bị tiêu chảy cấp dữ dội, mất nước nhanh và có thể tử vong chỉ trong vài giờ nếu không được điều trị kịp thời.

Nguồn lây bệnh tả chủ yếu là bệnh nhân và người lành mang mầm bệnh, vi khuẩn được đào thải qua phân và chất nôn. Nước và thức ăn bẩn là những yếu tố trung gian truyền bệnh quan trọng, đặc biệt ở nhiệt độ cao. Người chưa có miễn dịch đều có nguy cơ mắc bệnh, trong đó trẻ em dễ mắc hơn.

Điều này phản ánh một thực tế: Ở các quốc gia thiếu nguồn nước sạch, hệ thống y tế còn hạn chế, hoặc đang phải đối mặt với biến đổi khí hậu và xung đột, bệnh tả lại có điều kiện bùng phát mạnh mẽ trở lại, đặc biệt là các khu vực như Châu Phi, Trung Đông và Nam Á.

Triệu chứng bệnh tả: Dấu hiệu nhỏ, hậu quả lớn

Triệu chứng của bệnh tả thường xuất hiện đột ngột, khiến nhiều người dễ nhầm lẫn với rối loạn tiêu hóa thông thường.

Người mắc tả thường gặp:

• Tiêu chảy cấp tính, phân lỏng nhiều nước, có thể có màu trắng đục như “nước vo gạo”.
• Nôn ói liên tục.
• Dấu hiệu mất nước: Khát nhiều, mắt trũng, da khô, co rút cơ, mạch nhanh.

Bệnh tả có thể khiến bệnh nhân mất tới vài lít nước trong thời gian ngắn. Nếu không bù nước và điện giải ngay, người bệnh dễ rơi vào sốc, suy thận cấp, thậm chí tử vong.

Thế giới đang chống dịch tả như thế nào? Việt Nam có nguy cơ không?

Những điểm nóng dịch tả hiện nay tập trung tại châu Phi, Trung Đông và Nam Á - nơi cơ sở hạ tầng y tế và hệ thống nước sạch còn nhiều hạn chế. Các đợt di cư do chiến tranh, thiên tai cũng khiến bệnh lây lan nhanh chóng.

Tại Việt Nam, đã 12 năm liên tiếp chưa ghi nhận ca mắc tả, nhưng nguy cơ chưa bao giờ biến mất. Giao thương, du lịch và biến đổi khí hậu đều có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn tả xâm nhập.

Bộ Y tế đã chỉ đạo Viện Pasteur, Viện Vệ sinh dịch tễ và các bệnh viện trung ương tăng cường giám sát, đồng thời phối hợp chặt chẽ với WHO để kịp thời ứng phó nếu dịch xuất hiện.

Cách phòng bệnh tả hiệu quả theo WHO và US CDC

Phòng bệnh tả không chỉ là vấn đề cá nhân mà còn là trách nhiệm cộng đồng.

Các giải pháp từ WHO và US CDC

Theo WHO, giải pháp bền vững nhất là WASH (Water - Sanitation - Hygiene), tức là đảm bảo nước sạch, vệ sinh môi trường và thói quen vệ sinh cá nhân. Ngoài ra, vắc xin uống phòng tả (OCV) đã chứng minh hiệu quả trong việc giảm nguy cơ mắc bệnh trong ổ dịch.

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (US CDC) cũng nhấn mạnh những nguyên tắc cơ bản nhưng cực kỳ quan trọng:

• Rửa tay bằng xà phòng và nước sạch, đặc biệt sau khi đi vệ sinh và trước khi ăn.
• Chỉ uống nước đã đun sôi hoặc được xử lý an toàn.
• Thực hiện nguyên tắc “ăn chín, uống sôi, gọt sạch hoặc bỏ” để giảm nguy cơ nhiễm khuẩn từ thực phẩm.
• Vệ sinh bề mặt, dụng cụ ăn uống, đặc biệt nếu trong gia đình có người mắc bệnh.

Vai trò của vắc xin phòng tả

WHO khuyến cáo sử dụng vắc xin uống phòng tả (OCV) trong những vùng có dịch hoặc nguy cơ cao. Vắc xin giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh, đặc biệt đối với trẻ em và nhóm dễ bị tổn thương. Tuy nhiên, vắc xin không thay thế cho nước sạch và vệ sinh - mà cần kết hợp song song để đạt hiệu quả lâu dài.

3 khuyến cáo phòng bệnh tả từ Bộ Y tế Việt Nam

Không chỉ đưa ra cảnh báo, Bộ Y tế Việt Nam đã công bố ba khuyến cáo then chốt giúp người dân phòng tránh bệnh tả hiệu quả.

Những khuyến cáo này không chỉ đơn giản, dễ thực hiện, mà còn là “lá chắn” quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe gia đình và xã hội.

Dịch tả không chỉ là “câu chuyện ở đâu đó xa xôi”. Con số tử vong toàn cầu đang gióng lên hồi chuông cảnh báo: Nếu lơ là, nguy cơ bùng phát vẫn có thể xảy ra ngay cả ở những quốc gia như Việt Nam.

Hiểu rõ bệnh tả là gì, nhận biết triệu chứng, và tuân thủ khuyến cáo phòng bệnh từ Bộ Y tế chính là cách mỗi người dân chủ động bảo vệ bản thân và cộng đồng.