Dịch tay chân miệng tại TP HCM: Số ca tăng mạnh và nhiều dấu hiệu đáng lưu ý

Bệnh tay chân miệng là một trong những bệnh truyền nhiễm phổ biến ở trẻ nhỏ và thường có tính chất theo mùa. Từ đầu năm 2025, số ca bệnh tại TP HCM tăng liên tục, vượt xa cùng kỳ năm trước. Cùng với đó, các bệnh viện đã ghi nhận sự xuất hiện trở lại của chủng EV71, một tác nhân được biết có khả năng gây biến chứng nặng. Diễn biến này làm dấy lên lo ngại về nguy cơ bùng phát dịch trong cộng đồng nếu không có biện pháp kiểm soát kịp thời.

Tình hình ca bệnh tăng nhanh tại TP HCM

Tính từ đầu năm 2025 đến nay, TP HCM ghi nhận 6711 ca mắc tay chân miệng, tăng 49% so với cùng kỳ năm 2024 với 4510 ca.

Trong tuần 43 của năm 2025, diễn ra từ ngày 20 đến 26/10, thành phố ghi nhận 978 ca, tăng 9,2% so với trung bình của bốn tuần trước đó.

Đến tuần 46 của năm 2025, số ca tăng lên 1542, cao hơn 30,2% so với trung bình bốn tuần trước.

Các con số này cho thấy bệnh tay chân miệng đang bước vào giai đoạn tăng rõ rệt và nguy cơ lan rộng hơn trong cộng đồng.

Diễn biến theo mùa và chu kỳ dịch

Từ tuần 8 của năm 2025, số ca mắc tại thành phố bắt đầu tăng mạnh.

Đến tuần 20, thành phố ghi nhận 916 ca trong tuần, tăng 40% so với trung bình của bốn tuần trước. Số ca nội trú cũng tăng 26%, cho thấy nhiều trường hợp có diễn tiến nặng cần được theo dõi.

Diễn biến này phản ánh xu hướng tăng đều theo chu kỳ thay vì biến động đột ngột. Sự gia tăng liên tục qua nhiều tuần cho thấy khả năng dịch bùng phát nếu không kịp thời triển khai các biện pháp phòng ngừa.

Xuất hiện tác nhân có nguy cơ cao: EV71

Trong tháng 11 năm 2025, cơ quan y tế TP HCM ghi nhận sự xuất hiện trở lại của chủng Enterovirus 71. Đây là một trong những tác nhân có thể gây biến chứng nặng về thần kinh, hô hấp và tuần hoàn.

Tại một bệnh viện nhi trên địa bàn thành phố, trong số 18 ca tay chân miệng nặng được xét nghiệm, có 10 ca dương tính với EV71, chiếm 56%.

Sự xuất hiện của EV71 trong thời điểm số ca và số ca nặng cùng tăng đã làm gia tăng đáng kể nguy cơ này. Cơ quan y tế đã cảnh báo phụ huynh và nhà trường về khả năng diễn tiến nặng nếu không được theo dõi sớm.

Tác động đến cộng đồng và hệ thống y tế

Trước đà tăng của ca mắc và ca nặng, hệ thống y tế và các gia đình đang phải đối mặt với nhiều thách thức mới.

Áp lực đối với bệnh viện và phụ huynh

Sự gia tăng của các ca mắc và ca nặng có thể khiến các bệnh viện nhi rơi vào tình trạng quá tải. Việc tiếp nhận, phân loại và chăm sóc bệnh nhi đòi hỏi nhân lực và cơ sở vật chất lớn hơn dự kiến.

Phụ huynh cũng phải đối mặt với áp lực tâm lý khi EV71 được ghi nhận trở lại, đặc biệt đối với trẻ nhỏ là nhóm dễ bị ảnh hưởng.

Ảnh hưởng đến các cơ sở giáo dục mầm non

Với khả năng lây lan nhanh, bệnh tay chân miệng có nguy cơ bùng phát tại các cơ sở giữ trẻ nếu không được giám sát chặt chẽ.

Nhà trường cần tăng cường vệ sinh bề mặt, đồ chơi, vật dụng chung và theo dõi sức khỏe học sinh, đồng thời yêu cầu trẻ mắc bệnh nghỉ học để tránh lây lan.

Tác động đến cộng đồng

Sự trở lại của EV71 khiến nhiều gia đình lo ngại. Thông tin chính xác và truyền thông minh bạch đóng vai trò quan trọng giúp ổn định tâm lý và hạn chế tình trạng chủ quan, bởi việc phát hiện trễ có thể làm tăng nguy cơ biến chứng.

Phản ứng của ngành y tế và các khuyến nghị

Ngành y tế TP HCM đã đưa ra cảnh báo chính thức về EV71 và nguy cơ biến chứng nặng.

Các khuyến cáo phòng bệnh bao gồm:

• Thực hiện nguyên tắc ba sạch gồm ăn uống sạch, nhà ở sạch và bàn tay sạch.
• Vệ sinh đồ chơi, vật dụng của trẻ mỗi ngày.
• Rửa tay bằng xà phòng trước và sau khi tiếp xúc hoặc chăm sóc trẻ.

Tại các cơ sở mầm non và mẫu giáo, cần đẩy mạnh giám sát, đảm bảo trẻ có triệu chứng nghi ngờ phải nghỉ học và được theo dõi y tế.

Bệnh tay chân miệng được điều trị bằng thuốc nào?

Bệnh hiện chưa có thuốc đặc hiệu để tiêu diệt tác nhân gây bệnh. Việc điều trị chủ yếu tập trung vào chăm sóc triệu chứng nhằm giúp người bệnh giảm khó chịu và hạn chế nguy cơ diễn tiến nặng.

Các thuốc thường được sử dụng theo chỉ định bác sĩ

Trong điều trị tay chân miệng, bác sĩ sẽ tập trung sử dụng các thuốc hỗ trợ nhằm giảm triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng, tùy theo mức độ bệnh của trẻ.

• Thuốc hạ sốt paracetamol: Được dùng cho trẻ bị sốt, liều lượng phụ thuộc vào độ tuổi và cân nặng. Đây là thuốc được khuyến cáo sử dụng phổ biến nhằm giúp trẻ giảm khó chịu.
• Thuốc giảm đau uống hoặc dung dịch giảm đau tại chỗ: Hỗ trợ giảm đau các vết loét trong miệng, giúp trẻ ăn uống dễ dàng hơn.
• Thuốc bôi kháng sinh tại chỗ: Có thể được dùng khi tổn thương da bị bội nhiễm. Thuốc kháng sinh toàn thân không được chỉ định nếu không có dấu hiệu nhiễm khuẩn thứ phát.
• Không sử dụng thuốc chứa corticoid: Corticoid bôi lên sang thương có thể khiến bệnh nặng hơn nên tuyệt đối không tự ý dùng.
• Không chỉ định thuốc kháng virus: Tay chân miệng không có thuốc kháng virus đặc hiệu trong điều trị.

Theo dõi và cảnh giác với dấu hiệu nặng

Phụ huynh cần đưa trẻ tái khám ngay khi xuất hiện:

• Sốt cao kéo dài.
• Giật mình bất thường.
• Lừ đừ hoặc ngủ gà.
• Thở nhanh hoặc khó thở.

Những biểu hiện này có thể liên quan đến biến chứng nặng và cần xử trí kịp thời.

Các cơ quan y tế cho thấy bệnh tay chân miệng tại TP HCM đang bước vào giai đoạn tăng nhanh và có nhiều yếu tố đáng lo ngại, đặc biệt là sự xuất hiện trở lại của chủng EV71. Việc ca mắc liên tục tăng qua nhiều tuần, kèm theo tỷ lệ ca nặng gia tăng, đặt hệ thống y tế, trường học và gia đình trước áp lực lớn hơn trong công tác kiểm soát dịch.

Dù bệnh chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, việc nhận biết sớm triệu chứng, tuân thủ hướng dẫn điều trị và thực hiện đầy đủ các biện pháp vệ sinh vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc hạn chế lây lan và giảm nguy cơ biến chứng. Trong thời gian tới, diễn biến dịch có thể thay đổi tùy vào mức độ tuân thủ phòng bệnh của cộng đồng cũng như năng lực giám sát của ngành y tế. Vì vậy, việc theo dõi sát sao, chủ động phòng ngừa và cập nhật thông tin chính thống là cần thiết để bảo vệ sức khỏe trẻ nhỏ và giảm thiểu tác động của dịch bệnh.