Điều trị u xơ tử cung bằng sóng siêu âm hội tụ (HIFU): Giải pháp không xâm lấn, bảo tồn tử cung

Trước đây, phẫu thuật như cắt tử cung hoặc bóc tách u xơ là lựa chọn chính để điều trị u xơ tử cung, nhưng thường đi kèm với rủi ro, đau đớn và thời gian hồi phục kéo dài. Sự ra đời của công nghệ điều trị u xơ tử cung bằng sóng siêu âm hội tụ (HIFU) đã mở ra một hướng đi mới, mang lại giải pháp không cần rạch da, ít biến chứng và giữ được tử cung. 

HIFU là gì và hoạt động như thế nào?

HIFU, viết tắt của High-Intensity Focused Ultrasound (sóng siêu âm hội tụ cường độ cao), là công nghệ tiên tiến sử dụng sóng siêu âm để tập trung năng lượng vào một điểm cụ thể trong cơ thể. Khi sóng siêu âm hội tụ tại vị trí u xơ tử cung, chúng tạo ra nhiệt độ cao (từ 65 - 100°C), gây hoại tử mô u xơ mà không làm tổn thương các mô lành xung quanh. Quá trình này được giám sát chặt chẽ thông qua hình ảnh siêu âm hoặc cộng hưởng từ (MRI), đảm bảo độ chính xác và an toàn tối đa.

Quy trình điều trị u xơ tử cung bằng sóng siêu âm thường diễn ra như sau:

• Xác định vị trí u xơ: Bác sĩ sử dụng hình ảnh học để xác định kích thước, vị trí và số lượng u xơ.
• Hội tụ sóng siêu âm: Thiết bị HIFU tập trung năng lượng vào tâm u xơ, phá hủy mô bất thường.
• Theo dõi thời gian thực: Hình ảnh siêu âm hoặc MRI giúp bác sĩ điều chỉnh chính xác điểm hội tụ, tránh tổn thương các cơ quan lân cận.

Phương pháp điều trị u xơ tử cung bằng sóng siêu âm hội tụ mang lại nhiều lợi ích vượt trội so với phẫu thuật truyền thống:

• Không xâm lấn: Không cần rạch da hay can thiệp phẫu thuật, giảm nguy cơ nhiễm trùng.
• Bảo tồn tử cung: Phù hợp với phụ nữ muốn duy trì khả năng sinh sản.
• Hồi phục nhanh: Bệnh nhân thường xuất viện trong ngày hoặc sau 1 - 2 ngày, quay lại sinh hoạt bình thường sớm.
• Ít đau và biến chứng: Đau sau điều trị nhẹ hơn và nguy cơ biến chứng thấp hơn so với phẫu thuật cắt tử cung hoặc bóc u xơ.

Hiệu quả lâm sàng của điều trị u xơ tử cung bằng sóng siêu âm

Điều trị u xơ tử cung bằng sóng siêu âm hội tụ cường độ cao (HIFU) là một phương pháp không xâm lấn hiệu quả:

Giảm kích thước u xơ và triệu chứng

Nhiều nghiên cứu quốc tế đã chứng minh hiệu quả của phương pháp điều trị u xơ tử cung bằng sóng siêu âm hội tụ trong việc cải thiện triệu chứng và thu nhỏ kích thước u xơ. Một nghiên cứu được công bố trên PubMed Central cho thấy HIFU giúp giảm trung bình 59,1% thể tích u xơ sau 12 tháng điều trị, đồng thời cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Các triệu chứng như rong kinh, đau bụng kinh, và áp lực vùng chậu giảm rõ rệt sau điều trị.

Một nghiên cứu khác trên ScienceDirect ghi nhận rằng điểm số triệu chứng (Symptom Severity Score - SSS) của bệnh nhân giảm đáng kể sau 6 tháng, với hiệu quả duy trì lâu dài mà không ghi nhận biến chứng nghiêm trọng.

Phương pháp này đặc biệt hiệu quả với các u xơ có kích thước nhỏ đến trung bình (dưới 10 cm), nằm ở vị trí dễ tiếp cận bằng sóng siêu âm.

Tác động đến khả năng sinh sản

Một trong những ưu điểm lớn của HIFU là khả năng bảo tồn tử cung, đặc biệt quan trọng với phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Các nghiên cứu gần đây cho thấy:

• Một nghiên cứu năm 2023 trên PubMed chỉ ra rằng tỷ lệ sẩy thai sau điều trị u xơ tử cung bằng sóng siêu âm hội tụ là khoảng 8%, tương đương hoặc thấp hơn so với phẫu thuật bóc u xơ truyền thống.
• Nhiều bệnh nhân đã mang thai và sinh con khỏe mạnh sau khi điều trị bằng HIFU, với tỷ lệ thành công mang thai tương đương các phương pháp khác.

Tuy nhiên, hiệu quả của HIFU đối với khả năng sinh sản phụ thuộc vào vị trí và kích thước u xơ, cũng như tình trạng sức khỏe tổng thể của bệnh nhân.

Những lưu ý khi lựa chọn điều trị HIFU

Việc lựa chọn điều trị u xơ tử cung bằng sóng siêu âm hội tụ đòi hỏi đánh giá kỹ lưỡng về tiêu chí bệnh nhân, nguy cơ tiềm ẩn và các bước chuẩn bị trước - sau điều trị nhằm tối ưu hiệu quả lâm sàng và đảm bảo an toàn cho người bệnh

Tiêu chí lựa chọn bệnh nhân

Không phải tất cả bệnh nhân mắc u xơ tử cung đều thích hợp để điều trị bằng sóng siêu âm hội tụ (HIFU). Việc lựa chọn bệnh nhân cần dựa trên một số tiêu chí lâm sàng cụ thể để đảm bảo hiệu quả và an toàn. Trước hết, HIFU phù hợp nhất với các trường hợp u xơ có kích thước nhỏ đến trung bình, thường dưới 10 cm. Phương pháp này đặc biệt thích hợp cho những phụ nữ có nhu cầu bảo tồn tử cung và duy trì khả năng sinh sản. Ngoài ra, bệnh nhân không được có chống chỉ định với các phương tiện hình ảnh như MRI hoặc siêu âm, do HIFU cần sử dụng những kỹ thuật này để định vị chính xác vị trí u xơ. Cuối cùng, vị trí của khối u cũng là yếu tố quan trọng; các u xơ nằm ở vị trí dễ tiếp cận với đầu dò siêu âm thường mang lại kết quả điều trị tối ưu hơn.

Hạn chế và rủi ro

Mặc dù phương pháp sóng siêu âm hội tụ (HIFU) được đánh giá là kỹ thuật tiên tiến và không xâm lấn, nhưng vẫn tồn tại một số hạn chế cần lưu ý trong thực hành lâm sàng. Trước hết, HIFU không thích hợp cho những trường hợp u xơ có kích thước lớn hoặc nằm ở vị trí khó tiếp cận, chẳng hạn như gần xương chậu, vì hiệu quả điều trị có thể bị giảm đáng kể. 

Bên cạnh đó, chi phí điều trị bằng HIFU hiện vẫn khá cao và chưa được bảo hiểm y tế chi trả rộng rãi tại Việt Nam, khiến nhiều bệnh nhân cần cân nhắc về khả năng tài chính. 

Cuối cùng, việc đánh giá trước điều trị là bắt buộc, bao gồm các bước thăm khám chi tiết, thực hiện siêu âm, MRI và tham vấn với bác sĩ chuyên khoa nhằm xác định mức độ phù hợp với phương pháp HIFU, đảm bảo an toàn và hiệu quả điều trị tối ưu.

Lưu ý trước và sau điều trị

Chuẩn bị kỹ lưỡng trước điều trị và chăm sóc đúng cách sau can thiệp là những yếu tố then chốt quyết định hiệu quả của phương pháp điều trị u xơ tử cung bằng sóng siêu âm hội tụ (HIFU). 

Trước khi tiến hành điều trị, bệnh nhân cần tuân thủ hướng dẫn nhịn ăn hoặc uống, đồng thời thực hiện các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như siêu âm hoặc MRI để bác sĩ lên kế hoạch điều trị chính xác. 

Sau điều trị, bệnh nhân nên nghỉ ngơi và hạn chế các hoạt động thể lực nặng trong vòng 1 - 2 tuần. Việc tái khám định kỳ giúp theo dõi diễn tiến về kích thước khối u và cải thiện triệu chứng, từ đó đánh giá hiệu quả lâu dài của phương pháp HIFU.

Điều trị u xơ tử cung bằng sóng siêu âm hội tụ cường độ cao (HIFU) là một bước tiến vượt bậc trong y học phụ khoa, mang lại giải pháp không xâm lấn, an toàn và hiệu quả. Với khả năng bảo tồn tử cung, giảm thiểu biến chứng và thời gian hồi phục nhanh, HIFU đang trở thành lựa chọn ưu tiên cho nhiều phụ nữ, đặc biệt là những người mong muốn duy trì khả năng sinh sản. Tuy nhiên, việc áp dụng phương pháp này cần được cá nhân hóa dựa trên tình trạng sức khỏe, kích thước u xơ, và tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa.