FAST đột quỵ: Dấu hiệu nhận biết sớm và cách xử lý

Đột quỵ xảy ra một cách nhanh chóng và bất ngờ, là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trên toàn cầu và đứng đầu về tỷ lệ tàn tật. Đối với những người bị đột quỵ, thời gian trở thành yếu tố quyết định giữa sự sống và khả năng phục hồi. Do đó, người thân của bệnh nhân cần phải nắm rõ FAST đột quỵ để có thể nhận biết kịp thời khi có sự xuất hiện của đột quỵ.

FAST đột quỵ là gì?

Đột quỵ là tình trạng mạch máu bị vỡ, máu chảy vào nhu mô não, khoang dưới màng nhện và não thất, hoặc khi mạch máu bị tắc nghẽn, làm cho dòng máu bình thường lên não bị chặn, gây thiếu máu hoặc nhồi máu não. Trong vài phút sau sự cố, các chất dinh dưỡng quan trọng, bao gồm cả oxy bị tước mất, và các tế bào não bắt đầu chết, quá trình này có thể tiếp tục trong vài giờ tiếp theo.

Từ viết tắt FAST được sử dụng để giúp nhớ và nhận biết nhanh chóng các triệu chứng đột quỵ, nhằm tăng cơ hội cứu sống và giảm thiểu biến chứng sau đột quỵ. Việc nhận biết nhanh chóng các triệu chứng có thể giúp bệnh nhân nhận được điều trị càng sớm càng tốt, giảm thiểu tổn thương cho não.

FAST là viết tắt của:

• F (Face): Khuôn mặt - Dấu hiệu của khuôn mặt mất cân đối, một bên mặt chảy xệ, cười méo mó là biểu hiện của đột quỵ. Để quan sát chúng một cách cận cảnh, bạn có thể yêu cầu bệnh nhân cười. Nếu nụ cười bị lõm vào, biểu hiện sự biến dạng như méo và lệch về một bên thì rất có thể bệnh nhân đã trải qua một cơn đột quỵ.
• A (Arms): Cánh tay - Bệnh nhân gặp khó khăn hoặc không thể cử động tay chân, thậm chí có thể xuất hiện triệu chứng yếu/liệt một bên cơ thể. Trong trường hợp này, nếu được yêu cầu giơ tay lên, bệnh nhân không thể đưa cả hai tay qua đầu hoặc có thể buông thõng một cách nhanh chóng.
• S (Speech): Lời nói - Người có dấu hiệu đột quỵ thường khó phát âm một câu đơn giản, ví dụ: “Hôm nay trời đẹp quá”. Họ có thể nói lắp, khó hiểu hoặc thậm chí không thể nói gì cả.
• T (Time): Thời gian - Nếu bạn nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào của đột quỵ, thậm chí chỉ một trong số chúng, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức. Mỗi phút với người bị đột quỵ đều rất quý giá và điều trị sớm giúp giảm các tổn thương ở não và tăng cơ hội phục hồi tốt.

Các triệu chứng đột quỵ khác

Bên cạnh những triệu chứng phổ biến như FAST đột quỵ, người bệnh đột quỵ có thể xuất hiện một số biểu hiện ít phổ biến như sau:

Dáng đi bất thường

Người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc di chuyển do lượng máu cung cấp cho não bị gián đoạn, ảnh hưởng đến khả năng vận động của cơ thể.

Nấc cụt

Một số người bị đột quỵ, đặc biệt là phụ nữ, thường bị nấc cụt trước khi cơn tai biến xảy ra. Tuy nhiên, nhiều người không nhận ra dấu hiệu này, cho rằng đó chỉ là những cơn nấc thông thường.

Khó thở

Bệnh nhân có thể gặp khó khăn khi thở do thiếu oxy, cảm giác thở hổn hển và tăng nhịp tim.

Triệu chứng đột quỵ nhẹ

Cơn đột quỵ nhẹ với các triệu chứng xuất hiện thoáng qua và thường tự biến mất. Các triệu chứng của cơn đột quỵ nhẹ bao gồm:

• Đau đầu đột ngột;
• Chóng mặt, cảm giác choáng váng;
• Yếu hẳn một bên chân, cảm giác mất cân bằng;
• Khả năng cầm nắm yếu, dễ làm rơi đồ vật;
• Rối loạn ngôn ngữ trong vài phút hoặc kéo dài cả ngày trước khi tai biến nghiêm trọng;
• Tê, cảm giác kim châm, kiến đốt ở ngón tay, chân và nửa thân trên;
• Ngừng nói, mất kiểm soát vài giây rồi mới nhận ra;
• Mất định hướng không gian trong vài phút hoặc vài giờ;
• Mất thính lực hoặc quên lãng trong khoảng thời gian ngắn. Mất hoặc giảm thị lực trong vài giây.

Cách xử trí khi gặp người có dấu hiệu đột quỵ FAST

Nên

Nếu bạn nhận thấy một người có dấu hiệu của đột quỵ thông qua quy tắc FAST, hãy:

• Dìu người bệnh để tránh té ngã và chấn thương.
• Đặt người bệnh nằm ở nơi thoáng mát, đầu kê cao khoảng 20 - 30 độ.
• Nếu bệnh nhân còn tỉnh, hỏi thăm thông tin của bệnh nhân để có thể trao đổi tình trạng khi nhân viên cấp cứu tới.
• Nếu bệnh nhân bị nôn, hãy để bệnh nhân nghiêng 45 độ, giúp hết đờm, nhớt ra và tránh gây nguy cơ ngạt.
• Nếu bệnh nhân bị ngất, kiểm tra mạch và hô hấp nhân tạo nếu cần.

Không nên

Một số điều không nên làm khi nhận thấy những dấu hiệu của FAST đột quỵ:

• Tụ tập đông người xung quanh bệnh nhân vì có thể làm giảm dưỡng khí.
• Tự ý sử dụng dầu nóng, cạo gió, hoặc thực hiện các biện pháp không chính xác như đâm kim vào ngón tay.
• Cho bệnh nhân uống thuốc mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ.

Hi vọng rằng những thông tin về FAST đột quỵ và cách xử trí đã được chia sẻ trong bài viết có thể giúp bạn nhận biết tình trạng nguy hiểm, từ đó cứu sống bản thân và người thân một cách kịp thời. Ngay khi phát hiện những dấu hiệu trên, hãy liên hệ cấp cứu hoặc đưa bệnh nhân đến bệnh viện ngay lập tức để có sự giúp đỡ chuyên nghiệp.

Xem thêm: Uống gì để chống đột quỵ? Top 5 thức uống ngăn ngừa đột quỵ cực hiệu quả