Gan nhiễm mỡ do nghiện rượu bia

Hậu quả của bệnh gan nhiễm mỡ rất khó lường. Để tìm hiểu rõ hơn về gan nhiễm mỡ do nghiện rượu, mời bạn tham khảo bài viết dưới đây.

Hiểu đúng về gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ là thuật ngữ dùng để mô tả tình trạng mỡ bị tích tụ quá nhiều ở gan. Nếu lượng mỡ trong gan thấp, chỉ chiếm từ 2-4% trọng lượng của gan là bình thường. Ở người bị gan nhiễm mỡ, mỡ sẽ chiếm ít nhất từ 5-10% trọng lượng của gan. Việc thay đổi, cải thiện tình trạng nhiễm mỡ của gan bằng cách thay đổi các thói quen ăn uống và sinh hoạt hằng ngày. Bệnh gan nhiễm mỡ thường không có triệu chứng, các tổn thương do bệnh gan nhiễm mỡ gây ra có thể hồi phục được.

Gan nhiễm mỡ là tình trạng mỡ bị tích tụ quá nhiều ở gan.

Trong cơ thể gan là tạng lớn thứ hai. Gan có chức năng xử lý gần như tất cả những thực phẩm chúng ta ăn hoặc uống vào. Gan còn có chức năng lọc các chất độc có trong máu. Nếu gan chứa quá nhiều mỡ sẽ ảnh hưởng đến chức năng gan. Đặc biệt là gan có thể tự phục hồi bằng cách tạo ra các tế bào mới, thay thế cho các tế bào cũ bị tổn thương. Nhưng nếu các tác nhân có hại tác động mạnh ở gan thì tổ chức xơ sẽ hình thành và gây nên bệnh xơ gan.

Một số thống kê cho biết tình trạng gan nhiễm mỡ đang ngày càng phổ biến. Ở Mỹ có khoảng 10-20% dân số bị bệnh gan nhiễm mỡ mà không liên quan đến tổn thương nào ở gan hay viêm gan. Người ta thống kê ở độ tuổi 40-60 bị gan nhiễm mỡ chiếm đa phần. Nên phát hiện sớm và điều trị thích hợp để tránh những tổn thương ở gan. 

Bệnh lý về gan liên quan tới uống nhiều rượu bia

Nếu uống quá nhiều rượu bia hoặc nghiện rượu có thể làm hỏng hoặc phá hủy các tế bào gan. Cho dù gan có thể tự sửa chữa và có khả năng tái tạo, nhưng nếu cứ nạp rượu liên tục vào cơ thể, khả năng xử lý của gan không kịp, khiến gan bị nhiễm độc. Từ đó dẫn tới tình trạng gan suy giảm, dẫn đến tổn thương gan nghiêm trọng. Nếu quá trình uống rượu kéo dài có thể khiến gan bị mất chức năng.

Một số thống kê chỉ ra uống rượu bia quá mức hay nghiện rượu bia sẽ gây ra bệnh gan nhiễm mỡ, sau đó dẫn tới viêm gan và xơ gan. Nếu mỗi ngày uống từ 30ml rượu trở lên có nguy cơ cao dẫn đến xơ gan. Việt Nam đang là một trong những nước tiêu thụ bia rượu cao nhất thế giới. Chỉ trong 10 năm mà Việt Nam đã tăng vượt bậc từ vị trí thứ 24 lên thứ 8. Cụ thể năm 2005, Việt Nam đứng vị trí thứ 24, đến năm 2015 vọt lên vị trí thứ 8. Sản lượng bia rượu tiêu thụ cũng tăng lên đáng kể, năm 2010 là 2,41 tỷ lít đến năm 2016 sản lượng tiêu thụ tăng lên 3,79 tỷ lít.

Tổ chức Y tế Thế giới và Hiệp hội Nghiên cứu Bệnh lý Gan châu Âu khuyến cáo, những bệnh lý về gan có thể để lại hậu quả rất nghiêm trọng, thậm chí đe dọa đến tính mạng người bệnh. Tỷ lệ sống còn của những người xơ gan vẫn tiếp tục uống rượu rất thấp. Theo các báo cáo có tới 50% những người bị xơ gan không bỏ rượu sẽ tử vong trong vòng 5 năm.

Con số bệnh nhân liên quan đến gan nhiễm mỡ cho thấy ở tình trạng đáng báo động. Năm 2010, gần 500.000 trường hợp tử vong do xơ gan và 81.000 trường hợp tử vong do ung thư gan trên toàn thế giới có liên quan đến rượu bia. Đối tượng bị bệnh gan và tử vong là nam cao gấp 4 lần nữ giới. Theo ước tính hàng năm trên thế giới có đến 3,3 triệu người chết vì rượu bia và những đồ uống có cồn. Đây là con số không hề nhỏ, cao hơn số người chết vì bạo lực, lao phổi và AIDS cộng lại.

Cơ chế gan nhiễm mỡ do rượu như thế nào?

Chất béo từ thức ăn khi xuống ruột sẽ được hấp thụ dưới dạng axit béo, monoglycerin và glycerol. Đa phần những axit béo này sẽ được chuyển đến gan và được este hóa thành triglyceride. Một số axit béo được este hóa kết hợp với cholesterol tạo thành photpholipid, hoặc oxy hóa thành axeton và CO2. Trygliceride tiếp tục liên kết với lipoprotein để bài xuất ra khỏi gan.

Có thể tóm lược lại nguyên nhân gan nhiễm mỡ chủ yếu hình thành do 3 nguyên nhân là giảm bài xuất mỡ ra khỏi gan, tăng tạo mỡ ở gan và tăng huy động mỡ các mô trong cơ thể. Điều đặc biệt cần lưu ý đó là sự tham gia của đồ uống có cồn và rượu bia tác động mạnh mẽ đến tất cả những giai đoạn trên. Sử dụng nhiều rượu bia làm giảm oxy hóa axit béo ở ngoài gan. Chế độ dinh dưỡng kém và sự suy giảm chức năng gan ở những người lạm dụng rượu sẽ hạn chế quá trình tổng hợp lipoprotein và ức chế sự thải mỡ ở gan, làm tăng nhiễm mỡ ở gan. Khi các tế bào gan có các hốc chứa đầy mỡ sẽ đẩy nhân tế bào lệch về một phía.

Lạm dụng rượu bia dẫn tới tình trạng gan nhiễm mỡ gan cấp tính hoặc mãn tính.

Những người lạm dụng rượu bia làm cho quá trình huy động mỡ từ các mô dự trữ, làm tăng cacbohydrat và axit glucorophotphat do gan bị giảm chức năng, dẫn đến tăng este axit béo, và cuối cùng là tăng tạo triglyceride.

Lạm dụng rượu bia dẫn tới tình trạng gan nhiễm mỡ cấp tính hoặc mãn tính. Nếu bị bệnh gan nhiễm mỡ cấp tính, bệnh nhân có thể bị đau bụng cấp vùng gan do căng giãn bào gan. Nếu như xét nghiệm sẽ cho thấy tăng bilirubin máu, photphatase kiềm, men transaminase,... 

Tùy thuộc vào thời gian uống rượu và mức độ, gan nhiễm mỡ mãn tính và các bệnh lý kèm theo sẽ nặng hay nhẹ. Khi bệnh nhân bị bệnh gan nhiễm mỡ mãn tính, có thể có cảm giác chán ăn, đau tức vùng gan, chướng bụng, run tay, xét nghiệm thấy suy giảm chức năng gan. Nếu siêu âm thông thường sẽ cho thấy nhu mô gan tăng đều. Tình trạng bệnh có thể tiến triển dẫn đến viêm gan mãn tính và xơ gan.

Phương pháp điều trị gan nhiễm mỡ do rượu

Có nhiều cách để điều trị gan nhiễm mỡ nguyên nhân là do sử dụng nhiều bia rượu hoặc nghiện rượu. Khi đó, người bệnh phải có ý thức kiên quyết giảm uống rượu hoặc cai rượu đúng cách. Gan có thể sẽ phục hồi dần lại trong vòng từ 4-6 tuần nếu tổn thương gan chỉ mới ở giai đoạn nhiễm mỡ (gan thoái hóa mỡ).

Phương pháp điều trị gan nhiễm mỡ do rượu trước tiên phải giảm rượu hoặc cai nghiện rượu.

Đối với người bị bệnh gan nhiễm mỡ cần chú ý tăng cường dinh dưỡng. Đồng thời phải kiểm tra, kiểm soát những bệnh lý kèm theo như béo phì, suy dinh dưỡng, tiểu đường. Việc bổ sung một số loại vitamin C, E, cùng với việc ăn uống đảm bảo dinh dưỡng hằng ngày cũng là một điều đáng lưu ý.

Đối với người bị gan nhiễm mỡ nên hạn chế ăn các thực phẩm giàu cholesterol như nội tạng hoặc mỡ động vật, nên ăn nhiều rau xanh và trái cây. Trường hợp người bệnh bị thừa cân, béo phì nên giảm cân và tập luyện thể dục thể thao đều đặn.

Điều không thể thiếu là nên khám chuyên khoa để bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị thích hợp cho từng bệnh nhân.

>>> Có thể bạn chưa biết: Thuốc Alcomet 500mg điều trị gan nhiễm mỡ do rượu, nhiễm độc rượu cấp tính của Axon Drugs từ Ấn Độ.

Phòng ngừa bệnh gan nhiễm mỡ do rượu

Phòng ngừa gan nhiễm mỡ có nhiều cách nhưng đối với gan nhiễm mỡ do rượu thì biện pháp đơn giản và hiệu quả nhất là hạn chế uống rượu hoặc ngừng uống rượu.

Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới, mọi người không nên uống rượu thường xuyên và nhiều hơn 14 đơn vị rượu bia mỗi tuần. Mỗi đơn vị rượu được tính tương đương với nửa ly bia hoặc 1 ly rượu mạnh khoảng 25ml.

Nên thường xuyên khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt những người nghiện rượu thì chu kỳ khám và siêu âm sẽ sớm hơn để phát hiện các tổn thương về gan. Những người đã có bệnh gan phải kiêng rượu bia tuyệt đối vì nếu tiếp tục uống sẽ làm cho tình trạng bệnh gan nặng thêm. 

Kể cả những người hoàn toàn khỏe mạnh và có thói quen uống rượu, nên cố gắng giảm số lượng và nên giảm uống rượu mạnh, chuyển qua dùng rượu vang và bia với liều lượng vừa phải. 

Đối với nam mỗi tuần uống 21 đơn vị và nữ 7-14 đơn vị sẽ tốt cho tiêu hóa và tim mạch. Nếu nữ uống trên 3 đơn vị cồn/ngày, nam uống trên 4 đơn vị cồn/ngày sẽ gây tổn thương gan dẫn đến viêm gan, gan nhiễm mỡ do rượu, xơ gan cuối cùng là ung thư gan.

Gan nhiễm mỡ do rượu bia hoàn toàn có thể xảy ra với bất kì ai trong chúng ta. Vì thế, tránh xa rượu bia là biện pháp hữu hiệu nhất để bảo vệ lá gan khỏe mạnh.

Tuệ Nhi

Nguồn tham khảo: Vinmec