Gaslighting là gì? 8 dấu hiệu nhận biết bạn đang bị gaslighting

Việc liên tục phải nghe những lời nói dối hay những câu bạo hành lời nói gây tổn thương có thể khiến cho bạn dần tin tưởng những điều tiêu cực này. Đây là dấu hiệu đặc trưng nhất của hành vi gaslighting. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết gaslighting là gì, cũng như những dấu hiệu và cách phòng ngừa khi bị gaslighting. Nếu vẫn còn phân vân, hãy cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu về vấn đề này nhé!

Gaslighting là gì?

Gaslighting được hiểu là hành vi kiểm soát, thao túng tâm lý, tinh thần của con người bằng những thông tin sai trái, thiếu chính xác. Nó khiến nạn nhân thường xuyên sống trong cảm giác sợ hãi, không còn tin tưởng vào chính mình. Lâu dần, họ mất đi sự tự tin và dễ bị ảnh hưởng bởi những người xung quanh hơn.

Gaslighting thường diễn ra trong thời gian dài nên rất khó nhận biết. Thậm chí, nhiều nạn nhân còn cảm thấy tội lỗi khi nghi ngờ người thao túng mình. Trên thực tế, gaslighting được chia thành nhiều giai đoạn, bao gồm:

• Giai đoạn hoài nghi: Bạn sẽ cảm thấy mọi chuyện diễn ra một cách kì lạ. Tuy nhiên, bạn vẫn tiếp tục mối quan hệ đó với sự nghi hoặc mà không dừng lại.
• Giai đoạn phòng thủ: Nạn nhân có xu hướng bảo vệ bản thân để chống lại sự thao túng của người gaslighting bằng cách hành động như: Chủ động đổi chủ đề, hoặc cố gắng làm việc điên cuồng để thể hiện năng lực của mình,…
• Giai đoạn trầm cảm: Đến giai đoạn này, nạn nhân đã vô cùng mệt mỏi, buồn chán. Khi hành vi thao túng bắt đầu ngấm dần, bạn có thể cảm thấy đã đánh mất chính mình, mất đi hứng thú, niềm vui trong cuộc sống và suy nghĩ tiêu cực.

Hậu quả của hành vi gaslighting

Dù đã biết “Gaslighting là gì?”, nhiều người vẫn không khỏi bất ngờ khi biết được những hậu quả nghiêm trọng mà hành vi này mang lại. Ban đầu, nạn nhân sẽ cảm thấy thường xuyên lo lắng, suy sụp tinh thần. Nhiều người có còn thể mắc phải chứng trầm cảm nghiêm trọng, thậm chí là tự làm đau bản thân. 
Bên cạnh đó, một trong những hệ lụy nguy hiểm nhất của gaslighting là hội chứng Stockholm. Đây được hiểu là hội chứng khiến nạn nhân phát triển tình cảm với chính người đã thao túng mình. Điều đáng sợ là họ không hề nhận ra điều này, nên bất kể ai cũng có nguy cơ bị gaslighting. Thủ thuật này xuất hiện thường xuyên trong môi trường sống hàng ngày, từ mối quan hệ tình cảm, trong gia đình hay trong công ty.

Dấu hiệu nhận biết một người đang muốn gaslighting

Trên thực tế, ngay cả khi nắm được “Gaslighting là gì?”, bạn cũng sẽ rất khó nhận biết được những dấu hiệu mà một người đang muốn thao túng mình. Tốt nhất, bạn nên ghi nhớ những chiêu trò sau để phát hiện và xử lý kịp thời:

Nói dối

Những người muốn thao túng bạn sẽ liên tục nói dối về những việc hiển nhiên mà bạn dễ dàng nhận biết được. Những chuyện này quá hiển nhiên tới nỗi bạn sẽ không tin được rằng ai đó có thể nói dối về một vấn đề như vậy. Điều này khiến cho bạn bắt đầu nghi vấn về mọi thứ và trở nên không chắc chắn về những vấn đề đơn giản nhất.

Tạo ra những câu chuyện không có thật

Một trong những ví dụ điển hình nhất cho hành vi này là họ có thể nói những lời tổn thương bạn. Nhưng chỉ một thời gian sau, họ bắt đầu chối bỏ việc này. Thậm chí, họ còn yêu cầu bạn đưa ra bằng chứng rằng họ đã làm tổn thương bạn. Lúc này, bạn sẽ có xu hướng nghi ngờ về trí nhớ và nhận thức của mình. Bạn còn có thể nghi ngờ liệu người kia có nói đúng không và dần chấp nhận những gì họ nói.

Dùng những thứ mà bạn trân trọng để chống lại bạn

Một trong những cách hiệu quả nhất mà các đối tượng gaslighting thường xuyên sử dụng là dùng những thứ bạn yêu quý nhất để chống lại bạn. Chẳng hạn, nếu bạn yêu thích công việc của mình, họ sẽ thao túng bằng cách nói rằng công việc của bạn không tốt. Nếu bạn có con cái, họ sẽ phủ nhận rằng bạn không nên có con. Điều này làm cho nạn nhân có xu hướng chống lại những thứ mà họ trân trọng và yêu quý nhất.

Phủ nhận chính kiến của nạn nhân

Hành vi thao túng gaslighting không bộc lộ một cách trực tiếp mà nó sẽ từ từ biến nạn nhân thành một con người khác. Việc bị phủ nhận, bác bỏ ý kiến một cách thường xuyên khiến họ cảm thấy mình không còn tỉnh táo và không tin tưởng vào bản thân. Lâu dần, họ sẽ mất đi suy nghĩ, hành động, chính kiến riêng. Cuối cùng, trở thành một người giống kẻ thao túng kia mong muốn.

Có những hành động ngọt ngào để bạn tin tưởng

Gaslighting không phải lúc nào cũng chỉ có những lời mắng mỏ và hành vi bạo hành. Họ vẫn có thể sử dụng những hành động ngọt ngào như: Khen ngợi, cổ vũ, âu yếm,... để bạn nghĩ rằng họ không phải người xấu. Tuy nhiên, bạn cần nhận thức rõ ràng là mục đích sau cùng của những lời đường mật ấy là sự tin tưởng và phục tùng của bạn.

Khiến bạn cảm thấy mập mờ

Con người thường có xu hướng tìm đến những thứ ổn định và rõ ràng. Trong khi đó, người thích thao túng sẽ lợi dụng tâm lý này để tạo ra sự mập mờ, hỗn loạn xung quanh nạn nhân. Bằng cách này, nạn nhân sẽ buộc phải dựa vào người thao túng mình để có được sự ổn định một cách tạm thời.

Thường xuyên đổ lỗi

Những người muốn thao túng cần tạo cho nạn nhân cảm giác mình mới là người gian dối và có lỗi. Họ sẽ buộc bạn phải sống trong cảm giác dằn vặt và nhận phần sai về mình.

Cho rằng mọi người đều nói dối

Kẻ lạm dụng cũng có thể nói với bạn rằng mọi người đều đang dối trá và muốn hãm hại bạn. Từ đó, bạn sẽ không còn niềm tin vào bất cứ ai và chỉ còn biết trông cậy vào người thao túng. Điều này giúp họ dễ dàng gaslighting bạn hơn.

Cách đối phó với gaslighting

Sau khi nhận biết được những dấu hiệu một người đang muốn gaslighting, bạn cần thực hiện những biện pháp sau để đối phó kịp thời:

Xác nhận tình trạng gaslighting

Trước hết, bạn cần nhận thức rõ ai đang muốn thao túng bạn, cũng như cách họ thực hiện hành vi này. Bạn có thể ghi chú lại những lần mình tự nghi ngờ bản thân để nhận ra hiện tượng gaslighting.

Thiền định

Thiền định không chỉ giúp bạn giải tỏa áp lực, lo lắng, xóa bỏ cảm giác tiêu cực, mà còn giúp bạn giữ được chính kiến và quan điểm. Từ đó, hạn chế được tối đa tình trạng nghi ngờ bản thân.

Tìm kiếm sự giúp đỡ

Bạn có thể tâm sự với bạn bè hoặc thành viên gia đình mà mình tin tưởng để biết được cách xử lý kịp thời. Ngoài ra, bạn có thể tìm kiếm sự giúp đỡ từ bác sĩ tâm lý hoặc chuyên gia sức khỏe tâm thần.

Hy vọng qua bài viết này, bạn đã biết gaslighting là gì, các dấu hiệu nhận biết gaslighting và cách đối phó với tình trạng này. Bên cạnh đó, bạn cũng cần nâng cao nhận thức của bản thân để xây dựng sự tự tin cho mình và vượt qua hiệu ứng thao túng tâm lý gaslighting nhé! 

Xem thêm:

• Các giải pháp chăm sóc sức khỏe tinh thần đúng cách
• Sức khỏe tinh thần: Chìa khóa cho cuộc sống hạnh phúc