Gây tê cơ vuông thắt lưng: Ưu điểm và các chỉ định cần biết

Gây tê cơ vuông thắt lưng đang là một kỹ thuật y khoa được nhiều người quan tâm. Hãy cùng tìm hiểu về phương pháp này, ưu điểm và những chỉ định khi thực hiện.

Gây tê cơ vuông thắt lưng là gì?

Gây tê cơ vuông thắt lưng (Quadratus lumborum block - QLB) là một kỹ thuật gây tê vùng được phát triển nhằm cung cấp giảm đau hiệu quả, đặc biệt sau các phẫu thuật vùng bụng và vùng chậu. Phương pháp này được thực hiện thông qua việc tiêm thuốc gây tê cục bộ vào khu vực quanh cơ vuông thắt lưng - một cơ quan trọng nằm sâu trong vùng lưng dưới, có vai trò hỗ trợ cột sống và chuyển động thân mình.

Phương pháp QLB ban đầu được giới thiệu bởi Tiến sĩ Blanco tại hội nghị của Hiệp hội Gây mê Khu vực và Trị liệu đau Châu Âu năm 2007. Tuy nhiên, các nghiên cứu chi tiết hơn về kỹ thuật này, như nghiên cứu sử dụng hình ảnh cộng hưởng từ (MRI) của Carney và cộng sự vào năm 2011, đã làm sáng tỏ hiệu quả của phương pháp này trong việc giảm đau sau phẫu thuật.

Các chỉ định của phương pháp gây tê cơ vuông thắt lưng

Gây tê cơ vuông thắt lưng được áp dụng rộng rãi trong nhiều loại phẫu thuật nhờ khả năng giảm đau mạnh mẽ, bao gồm:

• Phẫu thuật vùng bụng: Nội soi ổ bụng, cắt bỏ ruột già, tạo hậu môn nhân tạo, cắt ruột thừa (mở hoặc nội soi), và cắt túi mật.
• Phẫu thuật sản khoa: Mổ lấy thai, cắt bỏ tử cung qua đường bụng.
• Phẫu thuật tiết niệu: Cắt bỏ tuyến tiền liệt mở, ghép thận, và cắt bỏ thận.
• Phẫu thuật tạo hình: Tạo hình thành bụng và ghép xương mào chậu.
• Phẫu thuật chỉnh hình: Phẫu thuật hông hoặc các thủ thuật chỉnh hình khác.

Đặc biệt, khi cần giảm đau cho các đường rạch phẫu thuật lớn ở vùng bụng giữa, việc gây tê cả hai bên cơ vuông thắt lưng là cần thiết để đảm bảo phạm vi giảm đau đầy đủ.

Cơ chế hoạt động của gây tê cơ vuông thắt lưng

Gây tê cơ vuông thắt lưng có cơ chế hoạt động dựa trên việc phong bế các dây thần kinh vùng bụng và vùng thắt lưng. Thuốc tê được tiêm vào khu vực bờ bên của cơ vuông thắt lưng, sau đó lan rộng đến các khoang thần kinh quan trọng, bao gồm khoang cạnh cột sống ngực (từ đốt sống ngực thứ 5 đến đốt sống thắt lưng thứ nhất). Điều này giúp ngăn chặn tín hiệu đau truyền từ vùng phẫu thuật đến não, mang lại hiệu quả giảm đau mạnh mẽ và lâu dài.

Phương pháp QLB không chỉ giúp giảm đau mà còn giảm nhu cầu sử dụng opioid - một nhóm thuốc giảm đau mạnh thường gây ra nhiều tác dụng phụ như buồn nôn, táo bón, hoặc nghiện.

Các kỹ thuật tiếp cận trong gây tê cơ vuông thắt lưng

Có nhiều cách tiếp cận để thực hiện gây tê cơ vuông thắt lưng, trong đó phương pháp sử dụng siêu âm là phổ biến nhất. Siêu âm giúp bác sĩ xác định chính xác vị trí cơ vuông thắt lưng và các cấu trúc xung quanh, đảm bảo việc tiêm thuốc an toàn và hiệu quả.

Một số kỹ thuật tiếp cận chính bao gồm:

• QLB trước (Anterior QLB): Thuốc được tiêm vào phía trước cơ vuông thắt lưng, nơi gần với khoang phúc mạc.
• QLB bên (Lateral QLB): Tiêm thuốc ở bờ bên cơ vuông thắt lưng, thường được sử dụng cho các phẫu thuật vùng bụng và chậu.
• QLB sau (Posterior QLB): Thuốc được tiêm vào bờ sau của cơ vuông thắt lưng. Phương pháp này đảm bảo thuốc lan rộng đến khoang cạnh sống, mang lại hiệu quả giảm đau vượt trội.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng kỹ thuật QLB xa về phía sau là hiệu quả nhất trong việc phong bế thần kinh rộng rãi và giảm đau toàn diện.

Ưu điểm của phương pháp gây tê cơ vuông thắt lưng

Phương pháp gây tê cơ vuông thắt lưng mang lại nhiều lợi ích vượt trội trong kiểm soát đau hậu phẫu:

• Hiệu quả giảm đau mạnh mẽ: Đặc biệt đối với các phẫu thuật lớn ở vùng bụng và chậu.
• Giảm nhu cầu sử dụng thuốc giảm đau toàn thân: Góp phần giảm các tác dụng phụ liên quan đến opioid như buồn nôn, táo bón, và suy hô hấp.
• An toàn và ít biến chứng: Khi được thực hiện bởi bác sĩ gây mê có kinh nghiệm và sử dụng siêu âm.
• Thời gian giảm đau kéo dài: Có thể kéo dài từ 24 đến 48 giờ sau phẫu thuật.
• Cải thiện chất lượng hồi phục: Giúp bệnh nhân vận động sớm hơn và giảm thời gian nằm viện.

Quy trình thực hiện gây tê cơ vuông thắt lưng

Quy trình gây tê cơ vuông thắt lưng thường bao gồm các bước sau:

• Chuẩn bị: Bệnh nhân được đặt ở tư thế thích hợp (thường là nằm nghiêng) để dễ dàng tiếp cận vùng cơ vuông thắt lưng.
• Siêu âm: Bác sĩ sử dụng đầu dò siêu âm để xác định vị trí cơ vuông thắt lưng và các cấu trúc liên quan như thận và khoang phúc mạc.
• Tiêm thuốc tê: Thuốc gây tê cục bộ được tiêm vào vùng bờ bên hoặc bờ sau cơ vuông thắt lưng.
• Theo dõi: Sau khi thực hiện, bệnh nhân được theo dõi để đảm bảo không có biến chứng và đánh giá hiệu quả giảm đau.

Gây tê cơ vuông thắt lưng là một phương pháp giảm đau hiện đại, hiệu quả, và an toàn, đặc biệt phù hợp cho các phẫu thuật vùng bụng, chậu, và chỉnh hình. Phương pháp này không chỉ mang lại sự thoải mái cho bệnh nhân mà còn giảm thiểu nhu cầu sử dụng opioid và cải thiện quá trình hồi phục.

Việc sử dụng kỹ thuật siêu âm trong gây tê cơ vuông thắt lưng đã mở ra một hướng đi mới trong kiểm soát đau hậu phẫu, giúp nâng cao chất lượng chăm sóc y tế và giảm gánh nặng cho bệnh nhân sau phẫu thuật.