Giá trị dinh dưỡng của tôm hùm đất​

Tôm hùm đất hay còn gọi là tôm hùm đỏ, có nguồn gốc từ Bắc Mỹ có chất lượng thịt ngọt, giàu protein. Tuy nhiên, mặc dù có giá trị dinh dưỡng cao, loài tôm này lại được xếp vào nhóm sinh vật ngoại lai nguy hại, vì khả năng sinh trưởng và phát triển mạnh mẽ trong môi trường không tự nhiên của Việt Nam.

Tôm hùm đất là gì?

Tôm hùm đất (Cherax quadricarinatus) là loài tôm nước ngọt có phân bố rộng rãi trên nhiều châu lục, với hơn 300 loài khác nhau trên toàn thế giới. Đây là loài tôm đặc biệt, có khả năng sống và phát triển trong môi trường nước ngọt ấm, khác biệt hoàn toàn với các loài tôm biển như tôm hùm. Tôm hùm đất có thể chịu được điều kiện khô hạn, vì vậy chúng có thể sinh sống ở nhiều môi trường khác nhau, từ các ao hồ cho đến những nơi có lượng nước thay đổi thất thường.

Một trong những điểm nổi bật của loài tôm này là kích thước và trọng lượng của chúng. Tôm hùm đất có thể đạt chiều dài từ 5,5 đến 12 cm và trọng lượng lên tới hơn 50g. Với vòng đời trung bình kéo dài khoảng 05 năm, chúng có khả năng sinh sản mạnh mẽ và phát triển nhanh chóng trong điều kiện thích hợp.

Tại Việt Nam, tôm hùm đất được gọi bằng nhiều tên khác nhau như tôm hùm đỏ, tôm rồng hay tôm hùm nước ngọt, nhờ vào màu sắc đỏ đậm nổi bật và hình dáng đặc trưng của chúng. Tuy nhiên, dù có những đặc điểm hấp dẫn về mặt dinh dưỡng và vẻ ngoài, tôm hùm đất lại không được khuyến khích nhân giống hay nuôi trồng tại Việt Nam. Những lo ngại về ảnh hưởng tiêu cực đến hệ sinh thái nước ngọt trong nước đã khiến các nhà khoa học khuyến cáo không nên phát triển loài tôm này tại các khu vực nuôi trồng thủy sản của Việt Nam.

Mặc dù vậy, tôm hùm đất vẫn là một nguồn thực phẩm được yêu thích ở nhiều nơi trên thế giới, nhờ vào giá trị dinh dưỡng phong phú. Thịt và gạch tôm hùm đất có vị ngọt tự nhiên và chứa hàm lượng protein cao, làm cho chúng trở thành một lựa chọn hấp dẫn trong các món ăn. Tuy nhiên, khi nhìn nhận về mặt sinh thái, việc quản lý và kiểm soát sự xâm nhập của loài sinh vật này là điều cần thiết để bảo vệ sự đa dạng sinh học và ổn định hệ sinh thái của các vùng nuôi trồng thủy sản tại Việt Nam.

Giá trị dinh dưỡng của tôm hùm đất​

Tôm hùm đất có vẻ ngoài bắt mắt nhờ sắc đỏ tươi và đôi càng dài đầy ấn tượng, không chỉ là món ăn hấp dẫn mà còn mang lại nhiều giá trị dinh dưỡng cao. Thịt và gạch của tôm hùm đất có vị ngọt và béo, với hương vị độc đáo, khác biệt so với những loại thủy sản thông thường. Dù thịt tôm hùm đất chỉ chiếm khoảng 15% trọng lượng của con tôm, nhưng những dưỡng chất mà chúng cung cấp lại rất phong phú. Thịt tôm béo ngọt, giàu protein và chất béo lành mạnh, mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe.

Vỏ của tôm hùm đất cứng, nhưng lại rất dễ bóc ra khi được chế biến. Khi hấp hoặc luộc, lớp vỏ dễ dàng tách ra mà không dai như tôm biển hay cứng như vỏ cua, mang lại trải nghiệm ăn uống thú vị và dễ dàng thưởng thức.

Tôm hùm đất giống như nhiều loại hải sản khác, là nguồn cung cấp protein ít béo, cùng với một lượng vitamin và khoáng chất thiết yếu cho cơ thể. Mỗi kilogram tôm hùm đất chứa khoảng 14g protein, chỉ 70 calo, 115mg cholesterol và nhiều dưỡng chất quan trọng khác như vitamin B6, B12, carbohydrate, cùng các khoáng chất như phosphorus, magie và kẽm. Những dưỡng chất này không chỉ tốt cho sức khỏe tổng thể mà còn mang lại nhiều lợi ích cụ thể cho các bộ phận trong cơ thể.

Thịt tôm hùm đất cung cấp vitamin B6 và B12, hỗ trợ sức khỏe hệ thần kinh, giúp duy trì sự hoạt động bình thường của các tế bào thần kinh và hệ tuần hoàn. Vitamin B6 đặc biệt quan trọng trong việc chuyển hóa protein và thúc đẩy sản xuất năng lượng, trong khi vitamin B12 giúp tăng cường sức khỏe của tế bào máu và hệ thần kinh.

Ngoài ra, tôm hùm đất còn là nguồn cung cấp dưỡng chất quý giá cho đôi mắt, bảo vệ mắt khỏi những tác động của quá trình lão hóa. Các khoáng chất như phosphorus, magie và kẽm trong tôm hùm đất không chỉ giúp củng cố hệ xương mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe của cơ bắp và hỗ trợ các hoạt động của dây thần kinh. Phosphorus giúp hình thành xương và răng chắc khỏe, trong khi magie hỗ trợ cơ bắp và các chức năng thần kinh, giúp cơ thể duy trì sự dẻo dai và linh hoạt.

Bên cạnh đó, kẽm trong tôm hùm đất còn có tác dụng bảo vệ và làm đẹp da, hỗ trợ quá trình tái tạo tế bào, giữ cho làn da luôn khỏe mạnh và mịn màng. Hơn nữa, lượng chất đạm dồi dào trong thịt tôm hùm đất giúp duy trì và phát triển cơ bắp, là lựa chọn lý tưởng cho những ai muốn xây dựng và duy trì một cơ thể săn chắc.

Tôm hùm đất không chỉ là món ăn ngon miệng mà còn mang lại những giá trị dinh dưỡng tuyệt vời. Với những lợi ích sức khỏe đáng kể, tôm hùm đất xứng đáng là một trong những thực phẩm bổ dưỡng được yêu thích, giúp tăng cường sức khỏe tổng thể, bảo vệ các cơ quan trong cơ thể và góp phần duy trì vẻ đẹp từ bên trong.

Tôm hùm đất gây ảnh hưởng đến môi trường như thế nào?

Theo TS Nguyễn Quang Huy, việc cho phép nuôi tôm hùm đất tại Việt Nam có thể mang lại một số lợi ích kinh tế ngắn hạn, nhưng tác hại mà loài tôm này gây ra cho nông nghiệp và môi trường sinh thái sẽ kéo dài và khó lường. Tôm hùm đất không chỉ phát triển nhanh, bò lan rộng mà còn có khả năng gây hại lớn hơn nhiều so với các loài sinh vật ngoại lai khác như ốc bươu vàng. Nếu không có biện pháp cấm hoặc kiểm soát nghiêm ngặt, việc nuôi tôm hùm đất có thể gây ra những thiệt hại nghiêm trọng đối với đa dạng sinh học, môi trường sinh thái, và cả các ngành nghề liên quan đến thủy sản và nông nghiệp như sản xuất lúa gạo.

Một trong những lý do khiến tôm hùm đất trở thành mối nguy hiểm lớn là khả năng phát tán bệnh dịch. Loài tôm này có thể là vật chủ của nhiều loại bệnh, gây nguy cơ lây lan rộng và phá hủy môi trường sinh sống của các sinh vật khác. Tại nhiều quốc gia, việc nuôi tôm hùm đất bị cấm hoàn toàn, trong khi một số quốc gia khác chỉ cho phép nuôi ở những khu vực đặc biệt, đồng thời áp dụng biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt để hạn chế tác động tiêu cực.

Mặc dù có thông tin cho rằng thịt tôm hùm đất có hương vị thơm ngon hơn tôm sú, TS Nguyễn Quang Huy lại cho rằng điều này không chính xác. Tôm hùm đất, còn được gọi là tôm càng đỏ, có tỷ lệ thịt rất thấp, chỉ khoảng 30% so với 70% là vỏ. Giá trị dinh dưỡng của tôm hùm đất không cao hơn tôm sú hay tôm thẻ chân trắng - những loài tôm đang được nuôi trồng phổ biến tại Việt Nam.

TS Nguyễn Quang Huy nhấn mạnh rằng nếu không có biện pháp ngừng hoặc hạn chế nuôi tôm hùm đất, chúng ta sẽ phải đối mặt với những hậu quả nghiêm trọng về đa dạng sinh học và môi trường sinh thái. Việc du nhập và phát triển loài sinh vật ngoại lai này không chỉ ảnh hưởng đến các ngành thủy sản mà còn có thể gây thiệt hại lớn cho nền nông nghiệp, đặc biệt là ngành trồng lúa gạo - ngành sản xuất chủ lực tại Việt Nam. Loài tôm hùm đất có thể phá hủy hệ sinh thái tự nhiên, làm mất đi các giống loài bản địa và gây tổn hại cho môi trường sống của các sinh vật khác, khiến sự phát triển bền vững của nền nông nghiệp trở nên khó khăn hơn.

Trước nguy cơ tiềm ẩn này, Bộ NN&PTNT đã phải phát đi công văn hỏa tốc yêu cầu các tỉnh, thành và cơ quan chức năng vào cuộc ngăn chặn việc nuôi và buôn bán tôm hùm đất. Mọi hành vi phát hiện buôn bán tôm hùm đất đều sẽ bị xử lý nghiêm ngặt, và loài tôm này phải được tiêu hủy ngay lập tức để ngăn chặn sự lây lan và phát tán ra môi trường. Điều này là cần thiết để bảo vệ tính đa dạng sinh học của Việt Nam, duy trì sự bền vững của hệ sinh thái nông nghiệp và đảm bảo an toàn lương thực cho đất nước.

Việc bảo vệ đa dạng sinh học và sự bền vững của hệ sinh thái là nhiệm vụ quan trọng đối với mọi quốc gia, đặc biệt là với những nước có nền nông nghiệp còn nhiều khó khăn như Việt Nam. Dù tôm hùm đất có thể mang lại lợi ích trước mắt về mặt kinh tế, nhưng những nguy cơ mà nó đem lại cho môi trường và sức khỏe cộng đồng là quá lớn. Chính vì vậy, chúng ta cần phải tỏ ra cẩn trọng và không cho phép loài sinh vật này phát triển trong môi trường tự nhiên của Việt Nam.

Xem thêm:

• Tôm he là tôm gì? Có những lợi ích như thế nào với sức khỏe?
• Giá trị dinh dưỡng của loài tôm sắt biển​