Giải đáp thắc mắc: Sán lá gan nhỏ ký sinh ở đâu?

Sán lá gan nhỏ là căn bệnh do sự xâm nhập của các loại sán lá nhỏ ký sinh vào cơ thể người, gây tổn thương gan, mật, ruột… Bệnh gây khó chịu, dai dẳng, ảnh hưởng đến sức khỏe nghiêm trọng và có nhiều biến chứng nguy hiểm. Vì vậy, việc chẩn đoán và điều trị sớm là rất quan trọng.

Sán lá gan nhỏ ký sinh ở đâu? Đâu là nguyên nhân gây bệnh sán lá gan nhỏ?

Sán lá gan nhỏ ký sinh ở đâu và nguyên nhân gây bệnh là gì?

Sán lá gan nhỏ do sán lá Clonorchis sinensis hoặc Opisthorchis viverrini gây ra. Sở dĩ gọi là sán lá gan nhỏ là vì sán trưởng thành chỉ dài từ 10 đến 20mm, rộng từ 2 đến 4 mm, nhỏ hơn nhiều so với sán lá gan lớn. Trứng sán lá gan cần có môi trường nước để tồn tại và phát triển và trứng có thể hỏng nếu nhiệt độ quá cao trên cạn hoặc dưới ánh nắng mặt trời.

Vậy sán lá gan nhỏ ký sinh ở đâu? Sán lá gan nhỏ là vi sinh vật có chu kỳ sinh trưởng phức tạp. Ở người, sán trưởng thành sống trong đường mật và đẻ trứng, sau đó trứng sán sẽ theo đường mật vào ruột và thải theo phân ra môi trường. Nếu phân rơi vào nước, trứng phát triển thành ấu trùng lông. Những ấu trùng lông này di chuyển tự do trong nước và tìm nơi cư trú giữa các loài ốc. Bên trong ốc, ấu trùng lông phát triển thành ấu trùng có đuôi. Sau đó, ấu trùng đuôi rời khỏi ốc và định cư trong cá nước ngọt, nơi chúng phát triển thành nang ấu trùng.

Sán lá gan nhỏ thường xuất hiện ở những người ăn gỏi cá, ăn cá chưa nấu chín hoặc những người sống ở những nơi có tập tục ăn gỏi cá. Khi ăn phải cá chưa nấu chín có ấu trùng sán lá gan nhỏ, ấu trùng này sẽ chui vào dạ dày, tá tràng rồi theo đường mật đến gan, tại đây chúng phát triển thành sán lá gan trưởng thành và ký sinh trùng đường mật. Thời gian từ khi ấu trùng xâm nhập vào cơ thể người đến khi trưởng thành và xuất hiện các triệu chứng là khoảng 3 đến 4 tuần.

Các triệu chứng của bệnh sán lá gan

Sán lá gan nhỏ là một bệnh rất phổ biến ở nước ta. Khi mắc bệnh sán lá gan, người bệnh sẽ thấy đau vùng gan, chán ăn, rối loạn tiêu hóa, khó tiêu, mẩn ngứa khắp người, có thể sạm da, vàng da kèm theo thiếu máu.

Khi mắc bệnh sán lá gan, người bệnh sẽ thấy đau vùng gan, rối loạn tiêu hóa

Khi xét nghiệm, phát hiện trứng sán lá gan nhỏ trong phân hoặc dịch vị dạ dày. Siêu âm thấy gan tăng sáng, tùy theo mức độ bệnh có thể có dấu hiệu gan to hoặc xơ gan, giãn ống mật, dày thành ống mật và túi mật. Sán lá gan nhỏ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh. Sán lá gan nhỏ trong cơ thể có thể gây ra:

• Đau bụng, khó tiêu, thiếu máu, viêm và kích thích đường mật, áp xe đường mật, đau bụng quanh rốn.
• Tổ chức gan tăng sinh, xơ hóa lan tỏa ở khoảng cửa, gan nhiễm mỡ, áp xe gan, có thể có cổ trướng.
• Bệnh sỏi mật hoặc thậm chí có thể dẫn đến ung thư đường mật.

Điều trị sán lá gan nhỏ

Khi xuất hiện các triệu chứng của bệnh, nhất là khi có tiền sử ăn gỏi cá hoặc các món cá chưa nấu chín, người bệnh nên đến cơ sở y tế chuyên khoa ký sinh trùng để được thăm khám và chẩn đoán. Điều trị sớm thường có lợi và bệnh sán lá gan thường đáp ứng tốt với thuốc điều trị.

Thuốc dùng để điều trị sán lá gan nhỏ là praziquantel. Praziquantel là một loại thuốc tẩy giun sán phổ rộng có tác dụng chống lại sán lá gan, bệnh sán máng và nhiều loại sán dây khác. Sau khi thuốc ngấm vào cơ thể, praziquantel được sán hấp thu nhanh, làm tăng tính thấm của màng tế bào sán, làm mất canxi nội bào, hệ cơ của sán nhanh chóng bị co cứng và liệt. Khi tiếp xúc với praziquantel, da ở cổ sán phát triển mụn nước, sau đó vỡ ra và phân hủy.

Thuốc dùng để điều trị sán lá gan nhỏ là praziquantel

Liều praziquantel để điều trị sán lá gan nhỏ ở người lớn và trẻ em là 75mg trên một kg trong một ngày, chia 3 lần, uống 2 lần liên tiếp, cách nhau 4 đến 6 giờ. Nếu nhiễm sán nặng có thể điều trị trong 1 đến 2 ngày và phải theo dõi ở cơ sở điều trị.

Đối với các trường hợp nhiễm sán lá gan ở mức độ nhẹ và trung bình, có thể dùng một liều duy nhất praziquantel 40 mg trên một kg trong vòng 24 giờ. Thuốc này uống sau khi ăn no, kiêng rượu và các chất kích thích trong thời gian dùng thuốc. Đối với phụ nữ đang cho con bú, không cho con bú sau 72 giờ kể từ khi dùng thuốc này. Sau khi dùng thuốc, người bệnh cần chú ý nghỉ ngơi, không nên đi bộ quá xa và không lao động thể lực nặng,vì thuốc có thể gây chóng mặt, buồn ngủ.

Bạn cần thận trọng khi sử dụng thuốc cho bệnh nhân có tiền sử động kinh. Chống chỉ định dùng Praziquantel với bệnh nhân mắc các bệnh cấp tính, sốt trên 38,5 độ C, phụ nữ có thai trong vòng 3 tháng đầu, bệnh nhân suy gan, tiền sử dị ứng với các thành phần của thuốc, người có bệnh lý mãn tính như bệnh tim, thận hoặc tâm thần.

Trên đây là những thông tin giúp bạn giải đáp thắc mắc sán lá gan nhỏ ký sinh ở đâu. Để phòng tránh nguy cơ mắc bệnh sán lá gan nhỏ, bạn nên ăn chín, tránh gỏi cá và các món ăn làm từ cá sống, không bao giờ cho cá ăn phân người và không thải phân vào nguồn nước. Nếu bạn sống trong một cộng đồng có tỷ lệ mắc bệnh sán lá gan lớn, bạn nên tham gia các đợt tẩy sán do cơ quan y tế địa phương tổ chức.

Thuý Nguyễn

Nguồn tham khảo: Tổng hợp