Vòng đời của sán lá gan có đặc điểm gì? Triệu chứng khi nhiễm sán lá gan

Sán lá gan khi sống trong cơ thể người có thể gây ra một số bệnh, thậm chí gây nguy hiểm đến tính mạng. Vậy vòng đời của sán lá gan có đặc điểm gì? Triệu chứng mà sán lá gan gây cho cơ thể ra sao?

Sán lá gan là gì?

Sán lá gan là một loại ký sinh trùng hình trứng dẹt. Giống như tên của nó, chúng sinh trưởng trên gan của nhiều loài khác nhau, đặc biệt là động vật nhai cỏ. Sán lá gan cũng có thể ảnh hưởng đến các loài khác như bò và thậm chí cả con người.

Có hai họ sán lá gan gây bệnh cho người là họ Opisthorchiidae (gồm các loài thuộc bộ Clonorchis và Opisthorchis) và họ Fasciolidae (gồm các loài thuộc họ Fasciola).

Thực phẩm sống rất dễ chứa sán lá gan

Đặc điểm vòng đời của sán lá gan

Ký sinh trùng sán lá gan lớn thường trải qua các giai đoạn sống nhất định. Điều quan trọng là cần phải biết được giai đoạn vòng đời sán lá gan.

Giai đoạn 1 - Quả trứng

Trứng chưa trưởng thành do ký sinh trùng đẻ trong ống mật và chúng được đào thải ra ngoài cùng với chất thải. Một khi tiếp xúc với nước, những quả trứng này có thể nở ra và tạo thành ấu trùng.

Giai đoạn 2 - Vật chủ trung gian

Trong giai đoạn này, vòng đời của sán lá gan sẽ lây nhiễm sang vật chủ mà nó chỉ sử dụng làm vật trung gian để đến vật chủ cuối cùng. Ví dụ, nó có thể lây nhiễm cho một con ốc và phát triển thành ấu trùng lớn hơn. Đến khi thời cơ chín muồi, sán lá gan sẽ bỏ cơ thể vật chủ và di chuyển xung quanh một cách độc lập. Chúng phát triển và trở nên lớn hơn. Sau đó, chúng sẵn sàng chuyển sang các vật chủ lớn hơn như động vật và con người.

Giai đoạn 3 - Sán non

Vòng đời của sán lá gan ở giai đoạn này bị ký sinh trùng ở thành ruột non xâm nhập vào khoang phúc mạc. Tiếp theo, nó tiếp xúc trực tiếp với gan và bắt đầu ăn các tế bào gan. Hiện tượng trên xảy ra vài ngày sau khi vật chủ tiếp xúc với ký sinh trùng. Những con sán non chui vào ống mật và biến đổi thành sán lá gan trưởng thành sau khi ăn nhiều tế bào gan.

Giai đoạn 4 - Trưởng thành

Mất khoản 3, 4 tháng để sán lá gan trưởng thành. Chiều dài ước chừng của sán lá gan trưởng thành là khoảng 3cm. Một con sán lá gan lớn có thể đẻ 20.000 đến 25.000 trứng mỗi ngày trong giai đoạn cuối của thai kỳ. 

Các triệu chứng của bệnh sán lá gan

Mọi người có thể bị nhiễm sán lá gan do nuốt phải ký sinh trùng, thường xảy ra khi uống nước hoặc rau sống bị ô nhiễm. Người bị nhiễm sán lá gan có thể không bao giờ cảm nhận được mình bị nhiễm sán. 

Trong một số tình huống, người bị sán lá gan sẽ có một số biểu hiện dưới đây:

• Sốt: Mặc dù có nhiều nguyên nhân gây sốt nhưng đây cũng có thể là triệu chứng của bệnh sán lá gan mà không được điều trị.
• Buồn nôn: Buồn nôn là kết quả của việc sán phát triển và sinh sản trong cơ thể người khỏe mạnh, dẫn đến nhiễm trùng và làm cho vật chủ bị bệnh.
• Nôn mửa: Ống dẫn mật bị tắc có thể gây nôn mửa hoặc đau quặn bụng.
• Bị tiêu chảy: Trứng sán dính vào thành ruột và gây tiêu chảy. Những con sán này đôi khi sống trong cơ thể người trong nhiều năm, không có dấu hiệu sự hiện diện của chúng. Khi các triệu chứng xuất hiện, tiêu chảy là dấu hiệu đầu tiên. 
• Nổi mề đay: Sán lá gan có các triệu chứng nổi mề đay hoặc ngứa do phản ứng dị ứng xảy ra do sự xuất hiện của loại ký sinh trùng này trong cơ thể. 
• Giảm cân: Giảm cân xảy ra do giảm cảm giác thèm ăn và kém hấp thu chất dinh dưỡng. Đó cũng là một cách để xua đuổi sán lá gan khỏi cơ thể.

Vòng đời của sán lá gan - Nổi mề đay khi nhiễm sán lá gan

Cách phòng ngừa bệnh sán lá gan

Hiện chưa có vắc xin phòng bệnh sán lá gan lớn cho cả người và động vật. Do đó, cần phải thực hiện các biện pháp phòng ngừa thích hợp ở các giai đoạn của vòng đời sán lá gan. Ở những khu vực có sán lá gan, các chương trình y tế công cộng có thể được thực hiện để hạn chế sự lây lan bệnh. Các biện pháp này bao gồm:

• Kiểm soát bằng cách xử lý hóa học các nguồn nước. 
• Hạn chế sự phát triển và bán các loại thực vật thủy sinh như cải xoong làm thức ăn cho con người. 
• Hạn chế động vật tiếp cận với các loài thực vật thủy sinh.
• Tuyệt đối luôn nấu chín kỹ các loại đồ ăn, tránh ăn đồ sống như rau sống, các món gỏi hoặc tiết canh.
• Hãy luôn nhớ rửa tay thường xuyên và dùng thuốc tẩy giun 1 năm 2 lần.

Phòng ngừa nhiễm sán lá gan bằng việc rửa tay sạch sẽ

Trên đây là những nội dung liên quan đến vòng đời của sán lá gan cũng như các triệu chứng và cách phòng ngừa. Nếu bạn nghi ngờ bản thân đã bị nhiễm sán lá gan, hãy đến các trung tâm uy tín thăm khám và điều trị kịp thời.

Lê Hồng

Nguồn tham khảo: Tổng hợp