Góc giải đáp: Trẻ bị viêm họng có phải uống kháng sinh không?

Trẻ bị viêm họng có phải uống kháng sinh không đang là vấn đề được nhiều người quan tâm. Hiện nay, việc dùng thuốc kháng sinh để điều trị viêm họng cho trẻ đang rất phổ biến. Tuy nhiên, cha mẹ tuyệt đối không cho trẻ dùng kháng sinh ngay lúc này. Vậy khi nào cần sử dụng kháng sinh cho trẻ bị viêm họng?

Nguyên nhân gây viêm họng ở trẻ là gì?

Trên thực tế, có khoảng 70 - 80% các trường hợp viêm họng ở trẻ em là do virus gây ra, còn lại là do vi khuẩn và thường là do liên cầu khuẩn gây bệnh.

Do vậy, có thể thấy rằng cứ 10 trẻ bị viêm họng thì chỉ có từ 2 - 3 trẻ cần dùng kháng sinh để điều trị bệnh. Số trẻ còn lại không cần sử dụng thuốc kháng sinh, bởi nguyên nhân chính gây bệnh chủ yếu là do virus. Lúc này, điều trị triệu chứng là phương pháp chủ yếu điều trị viêm họng do virus gây ra ở trẻ.

Bên cạnh hai tác nhân chính gây bệnh được nêu trên, bệnh viêm họng ở trẻ có thể được gây ra bởi một số tác nhân khác không phải do nhiễm trùng như tình trạng dị ứng hoặc khô họng do trẻ hít thở bằng miệng thường xuyên…

Ngoài ra, khi thời tiết thay đổi hoặc thay đổi môi trường sống, các bệnh lý về đường hô hấp có xu hướng gia tăng, trong đó có bệnh viêm họng ở trẻ em. Vậy trẻ bị viêm họng có phải uống thuốc kháng sinh không?

Trẻ bị viêm họng có phải uống kháng sinh không?

Trẻ bị viêm họng có phải uống thuốc kháng sinh không? Như đã nói ở trên, nguyên nhân gây ra tình trạng viêm họng ở trẻ chủ yếu là do virus. Do đó, việc các bậc phụ huynh cho trẻ sử dụng kháng sinh ngay khi mới xuất hiện triệu chứng là điều không cần thiết, gây tốn kém và tiềm ẩn nhiều nguy cơ xấu, trong đó có nguy cơ gây kháng thuốc kháng sinh rất nguy hiểm cho trẻ về lâu dài.

Trên thực tế, có một số triệu chứng viêm đường hô hấp trên ở trẻ em không cần dùng đến thuốc kháng sinh như trẻ có biểu hiện của viêm kết mạc, ho, chảy dịch mũi, phát ban dạng virus, tiêu chảy… Lúc này, các bậc phụ huynh hãy bình tĩnh và theo dõi tình trạng sức khỏe của con tại nhà hoặc đưa đi khám bác sĩ:

• Đa số các trường hợp viêm họng sẽ tự khỏi trong vòng từ 1 - 2 tuần.
• Cha mẹ cần tiến hành vệ sinh mũi, mắt cho bé bằng nước muối sinh lý, dùng gạc thấm nước muối để vệ sinh lưỡi và khoang miệng cho con trẻ, đồng thời cho trẻ súc miệng bằng nước muối, ăn những loại thức ăn lỏng, dễ tiêu, uống nhiều nước ấm nhằm hỗ trợ loãng dịch đờm dãi.
• Trường hợp trẻ bị viêm họng có kèm theo sốt cao trên 38,5 độ C thì cha mẹ hãy cho bé dùng thuốc hạ sốt Paracetamol theo cân nặng: Liều từ 10 - 15mg/kg/lần, từ 4 - 6 giờ/lần và không quá 5 lần/ngày.
• Nếu trẻ bị ho nhiều thì hãy cho bé đi khám bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn sử dụng loại thuốc điều trị ho phù hợp.
• Khò họng: Đối với trẻ từ 6 tuổi trở lên hoặc đã biết cách khò họng, phụ huynh có thể cho trẻ khò bằng dung dịch Povidone - iodine 1% nhằm kiểm soát tình trạng nhiễm trùng họng. Cần nhắc bé không được nuốt vào, nhổ ra ngoài rồi khò lại bằng nước muối sinh lý. Nếu trẻ không khò họng được bằng dung dịch sát khuẩn Povidone - iodine 1% thì cha mẹ chỉ cho trẻ khò bằng nước muối sinh lý từ 2 - 3 lần/ngày.

Khi nào cần phải cho trẻ bị viêm họng dùng thuốc kháng sinh?

Trẻ bị viêm họng chỉ được sử dụng thuốc kháng sinh điều trị khi bệnh xuất phát từ nguyên nhân là do vi khuẩn hoặc trong một số trường hợp trẻ bị bội nhiễm vi khuẩn. Trẻ bị bội nhiễm vi khuẩn có nghĩa là nguyên nhân ban đầu gây viêm họng là do virus nhưng không được điều trị kịp thời hoặc trẻ được điều trị sai cách dẫn đến nguy cơ bội nhiễm. Điều này khiến trẻ bị nhiễm cả virus và vi khuẩn. Lúc này, việc cho trẻ dùng kháng sinh là việc làm thực sự cần thiết.

Trẻ bị viêm họng uống kháng sinh được không? Câu trả lời là có trong trường hợp đã chắc chắn được nguyên nhân gây viêm họng ở trẻ là do vi khuẩn. Nếu phụ huynh chưa chắc chắn nguyên nhân thì xin đừng cho bé dùng thuốc kháng sinh dưới bất kỳ hình thức nào. Và để chắc chắn được nguyên nhân gây bệnh cho trẻ là do đâu, cha mẹ hãy đưa con đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám và chẩn đoán chính xác nhất.

Các bậc phụ huynh cần lưu ý khi thấy trẻ có các triệu chứng như sốt trên 38,5 độ C, đau đầu, sưng đau hạch cổ, xuất tiết dịch ở họng, xuất hiện nốt xuất huyết ở vòm, viêm amidan… Đây chính là những dấu hiệu cho thấy khả năng cao trẻ đang bị viêm họng do liên cầu tan huyết Beta nhóm A. Lúc này, trẻ cần sử dụng thuốc kháng sinh theo đúng chỉ định của bác sĩ về loại thuốc và liều dùng để điều trị hiệu quả. Tuyệt đối không được tự ý mua thuốc để điều trị tại nhà cho bé, đặc biệt là đơn thuốc gồm nhiều loại kháng sinh.

Các loại thuốc kháng sinh thường được sử dụng cho trẻ bị viêm họng do vi khuẩn như:

• Amoxicillin hoặc Amoxicillin kết hợp với Acid Clavulanic: Liều dùng Amoxicillin là khoảng 50mg/kg/ngày, thời gian sử dụng kéo dài từ 5 - 7 ngày.
• Cephalosporin thế hệ I - II: Có thể kể đến như Cephalexin, Cefuroxim, Cefaclor... cũng cho hiệu quả rất tốt trong việc điều trị viêm họng do vi khuẩn.
• Kháng sinh nhóm Macrolid: Có thể kể đến như Erythromycin, Azithromycin… là những loại thuốc có thể được bác sĩ chỉ định dùng cho bệnh nhân.
• Kháng sinh nhóm Quinolon, Sulfamid hoặc Cephalosporin thế hệ III thì không nên sử dụng trong điều trị tình trạng viêm họng cấp ở trẻ em. Tuy nhiên, trong trường hợp có bằng chứng rõ ràng về việc nhiễm vi sinh vật gây bệnh cụ thể thông qua việc làm kháng sinh đồ.

Riêng đối với trường hợp trẻ bị viêm họng do nhiễm liên cầu khuẩn thì thời gian dùng thuốc kháng sinh có thể kéo dài đến 10 ngày.

Lưu ý cần biết khi dùng thuốc kháng sinh cho trẻ bị viêm họng

Nếu trẻ được bác sĩ chỉ định dùng thuốc kháng sinh, các bậc phụ huynh tuyệt đối không nên cho bé sử dụng kháng sinh nửa vời hoặc tự ý ngưng thuốc kháng sinh khi thấy con hết sốt, hết ho và ăn uống được. Nhiều bậc cha mẹ nghĩ rằng trẻ đã khỏi bệnh nên không cho con sử dụng thuốc kháng sinh nữa, đây là điều hoàn toàn sai lầm.

Sau khi thuốc kháng sinh được đưa vào cơ thể sẽ khiến cho hoạt động của vi khuẩn bị yếu đi, vi khuẩn nhạy cảm với thuốc kháng sinh sẽ khiến cho chúng không còn sức phản kháng để gây ra các triệu chứng bệnh như lúc đầu khi chưa dùng thuốc.

Tuy nhiên, lúc này vi khuẩn chỉ bị yếu đi mà chưa bị tiêu diệt hoàn toàn. Do đó, nếu lúc này cha mẹ không tiếp tục cho trẻ dùng thuốc thì lượng vi khuẩn chưa bị tiêu diệt có khả năng hồi phục dần dần, sống lại và hình thành sức đề kháng chống lại chính loại thuốc kháng sinh mà trẻ đang sử dụng. Đây chính là nguyên nhân gây ra tình trạng kháng thuốc rất nguy hiểm và loại kháng sinh này sẽ không còn khả năng tiêu diệt được vi khuẩn khi trẻ dùng trong lần nhiễm bệnh lần tới. Đây cũng chính là nguyên nhân gây ra tình trạng kháng kháng sinh do sử dụng thuốc sai cách mà không phải do lạm dụng thuốc kháng sinh.

Vì vậy, cần tuân thủ theo đúng chỉ định của bác sĩ trong việc sử dụng kháng sinh cho trẻ em nói riêng và cộng đồng nói chung. Nên sử dụng kháng sinh đúng lúc, đúng liều dùng và đúng thời hạn.

Tóm lại, có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng viêm họng ở trẻ em. Tuy nhiên, không phải trường hợp viêm họng nào cũng có thể dùng thuốc kháng sinh để điều trị. Hy vọng với những thông tin được chia sẻ trong bài viết trên đã giúp bạn đọc trả lời được câu hỏi trẻ bị viêm họng có phải uống kháng sinh không, đồng thời biết được lúc nào có thể cho trẻ sử dụng kháng sinh để điều trị bệnh.

Xem thêm:

• Thuốc kháng sinh nên uống mấy ngày thì hiệu quả?
• Các loại thuốc kháng sinh dùng cho trẻ sơ sinh an toàn