Hội chứng não cửa chủ: Triệu chứng, chẩn đoán, điều trị và biện pháp phòng ngừa

Hội chứng não cửa chủ là gì? Các triệu chứng của hội chứng này ra sao? Hướng chẩn đoán và điều trị như thế nào? Cùng Nhà thuốc Long Châu đi tìm câu trả lời trong bài viết dưới đây nhé.

Tổng quan về hội chứng não cửa chủ

Hội chứng não gan là tình trạng rối loạn chức năng não, xảy ra phổ biến ở người bệnh mắc bệnh gan tiến triển, thường được biểu hiện bởi các bất thường về tâm thần kinh với nhiều mức độ khác nhau từ nhẹ đến nặng. Vậy hội chứng não cửa chủ là gì và xảy ra khi nào?

Hội chứng não cửa chủ có thể xảy ra trong viêm gan tối cấp gây ra bởi virus, thuốc hoặc độc tố, song thường xảy ra chủ yếu ở xơ gan hoặc các bệnh lý mạn tính khác khi xuất hiện tuần hoàn bàng hệ hoặc tăng áp lực tĩnh mạch cửa.

Bệnh có thể xảy ra sau nối thông cửa chủ chẳng hạn như các nối thông tạo thành từ phẫu thuật nối tĩnh mạch cửa và tĩnh mạch chủ dưới hay tạo shunt cửa chủ trong gan qua tĩnh mạch cảnh.

Sinh lý bệnh

Trong shunt cửa chủ, các sản phẩm bị hấp thụ nếu không được khử độc bởi gan sẽ xâm nhập vào tuần hoàn hệ thống và di chuyển đến não, gây độc cho não, đặc biệt là vỏ não.

Tuy chất gây độc cho não vẫn chưa được xác định rõ, xong một số yếu tố có thể góp phần gây hội chứng não cửa chủ bao gồm:

• Amoniac: Đây là sản phẩm tiêu hoá protein, được đánh giá là một nguyên nhân quan trọng.
• Sự thay đổi receptor benzodiazepine ở não và sự dẫn truyền thần kinh bằng axit gamma - aminobutyric.

Yếu tố thúc đẩy

Ở người bệnh mắc bệnh gan mạn tính, giai đoạn cấp tính của hội chứng não gan thường được thúc đẩy bởi các nguyên nhân như:

• Các rối loạn chuyển hóa: Mất cân bằng điện giải, đặc biệt là hạ kali huyết, mất nước, nhiễm trùng…
• Một số bệnh lý làm tăng protein đường ruột, chẳng hạn như chế độ ăn giàu protein, xuất huyết tiêu hóa…
• Một số loại thuốc: Thuốc an thần, thuốc giảm đau...

Triệu chứng của hội chứng não cửa chủ

Triệu chứng của hội chứng não cửa chủ có xu hướng xuất hiện trong giai đoạn tiến triển điều này có nghĩa là cho đến khi chức năng não bị suy giảm thì các triệu chứng mới rõ ràng. Dưới đây là một số triệu chứng người bệnh có thể có khi mắc hội chứng não cửa chủ:

• Thất điều: Triệu chứng này thường xuất hiện sớm, bao gồm các rối loạn ảnh hưởng đến sự chi phối, thăng bằng và giọng nói, khiến người bệnh gặp khó khăn trong việc đi lại, giữ thăng bằng, nuốt, nói…
• Người bệnh có thể bị kích động hoặc loạn thần, song triệu chứng này thường không phổ biến.
• Suy giảm ý thức: Giảm nhận thức, lú lẫn, thường xuyên mất trí nhớ, mất định hướng không gian và thời gian.
• Run tay khiến người bệnh gặp nhiều trở ngại trong sinh hoạt.
• Rối loạn giấc ngủ đi kèm rối loạn nhận thức.
• Hơi thở có mùi gan.
• Ở giai đoạn cuối, người bệnh thường có tăng thông khí và tăng thân nhiệt.
• Trong trường hợp nặng, người bệnh có thể bị lú lẫn, ngủ gà, thậm chí là hôn mê.

Chẩn đoán hội chứng não cửa chủ

Để chẩn đoán hội chứng não cửa chủ, các bác sĩ sẽ đánh giá lâm sàng thông qua việc khám thực thể và thu thập các triệu chứng cũng như tiền sử bệnh, tiền sử dị ứng (nếu có) của người bệnh. Sau đó, phối hợp với kết quả đánh giá tâm lý, xét nghiệm amoniac và điện não đồ đồng thời loại trừ một số bệnh lý khác và đưa ra chẩn đoán kết luận.

Một số phương pháp hỗ trợ chẩn đoán hội chứng não cửa chủ cụ thể như sau:

• Trắc nghiệm tâm lý giúp bộc lộ các khiếm khuyết về tâm thần kinh của người bệnh từ đó giúp phát hiện sớm bệnh về não.
• Xét nghiệm máu giữ vai trò giúp các bác sĩ xác định một số tình trạng như xuất huyết, nhiễm trùng, rối loạn chức năng gan thận và sự gia tăng độc tố trong máu.
• Chụp MRI hoặc CT não giúp các bác sĩ phát hiện những bất thường trong não bộ.
• Điện não đồ.

Điều trị hội chứng não cửa chủ

Các chuyên gia y tế chỉ ra rằng, người bệnh mắc hội chứng não cửa chủ sẽ có cơ hội hồi phục tốt nhất nếu xác định được triệu chứng nhanh chóng và điều trị sớm.

Việc lựa chọn phương pháp điều trị cho hội chứng não cửa chủ sẽ phụ thuộc vào rất nhiều các yếu tố khác nhau như mức độ nghiêm trọng của bệnh, tiền sử bệnh lý mà người bệnh đang mắc phải, mức độ nghiêm trọng của tổn thương gan và tình trạng sức khoẻ tổng thể của người bệnh.

Trên thực tế, các phương pháp điều trị nhằm mục tiêu khắc phục nguyên nhân cơ bản của hội chứng não cửa chủ, cụ thể:

• Điều trị các yếu tố thúc đẩy như nhiễm trùng, xuất huyết, mất cân bằng điện giải…
• Cải thiện các triệu chứng tâm thần kinh.
• Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt phù hợp với tình trạng của người bệnh.
• Dự phòng hội chứng não cửa chủ tái phát.
• Trong trường hợp người bệnh bị suy gan tối cấp có thể phải ghép gan.

Phòng ngừa hội chứng não cửa chủ

Hội chứng não cửa chủ vô cùng nguy hiểm, có thể đe doạ tính mạng của người bệnh nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Chính vì thế, việc chủ động phòng ngừa hội chứng này là điều vô cùng cần thiết.

Để phòng ngừa hội chứng não cửa chủ, bạn cần chú ý một số vấn đề sau:

• Người bệnh cần hạn chế tối đa việc sử dụng rượu bia, đặc biệt là khi mắc bệnh gan. Tuyệt đối tránh xa các chất độc hại và không tự ý sử dụng thuốc khi chưa có chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa.
• Duy trì chế độ ăn uống khoa học, đảm bảo cân bằng các nhóm chất. Ăn chín, uống sôi và đảm bảo an toàn thực phẩm. Ngoài ra, bạn nên bổ sung thêm rau củ và trái cây tươi vào khẩu phần ăn hàng ngày bởi đây là nguồn cung cấp chất xơ, vitamin và khoáng chất rất tốt cho sức khỏe.
• Thường xuyên rửa tay với xà phòng diệt khuẩn, đặc biệt là khi chế biến đồ ăn, trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Đảm bảo vệ sinh môi trường sống từ đó hạn chế tối đa nhiễm trùng từ môi trường sống.
• Duy trì thói quen tập luyện thể dục thể thao tối thiểu 30 phút mỗi ngày. Điều này không chỉ giúp tăng cường miễn dịch và sức khỏe toàn diện mà còn giúp bạn kiểm soát tốt cân nặng.
• Thực hiện thăm khám sức khỏe định kỳ mỗi 3 - 6 tháng/lần để theo dõi sức khoẻ đồng thời phát hiện sớm và xử trí các vấn đề sức khỏe bất thường (nếu có) từ đó ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.
• Tiêm chủng viêm gan và duy trì việc kiểm tra tình trạng viêm gan định kỳ dưới sự hướng dẫn của chuyên viên y tế.

Trên đây là toàn bộ những thông tin cơ bản xoay quanh hội chứng não cửa chủ mà Nhà thuốc Long Châu muốn gửi đến bạn đọc. Hy vọng, qua bài viết này, bạn sẽ hiểu hơn về hội chứng não cửa chủ, triệu chứng, phương pháp chẩn đoán và điều trị cũng như phòng ngừa hội chứng não cửa chủ. Chủ động phòng bệnh là biện pháp tốt nhất giúp bảo vệ sức khoẻ của bạn.

Xem thêm: Hội chứng mô bào ở trẻ em: Phương pháp chẩn đoán và hướng điều trị