Hỏi đáp về huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương

Huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương là hai chỉ số quan trọng về tim mạch giúp chúng ta hiểu được tình trạng sức khỏe của bản thân. Nó giúp người bệnh và cả bác sĩ theo dõi và điều chỉnh về mức bình thường.

Nhiều người không biết rõ sự khác biệt giữa các khái niệm huyết áp, huyết áp tâm thu và tâm trương là gì cũng như cách đọc, ý nghĩa y học của từng chỉ số này. Vậy huyết áp là gì? Huyết áp tâm thu là gì? Huyết áp tâm trương là gì? Hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây để cùng Nhà thuốc Long Châu hiểu hơn về các chỉ số này nhé. 

Huyết áp - Huyết áp tâm thu là gì?

Huyết áp là một trong những chỉ số quan trọng mà mỗi chúng ta đều phải theo dõi định kỳ để biết rằng cơ thể mình có khỏe mạnh hay không, có nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch hay không. Đối với những người cao tuổi, họ thường xuyên quan tâm đến chỉ số huyết áp tâm thu nhiều hơn trong kết quả đo huyết áp của mình.

Huyết áp là gì?

Đối với người khoẻ mạnh, huyết áp vào ban ngày sẽ cao hơn ban đêm. Đặc biệt, khi chúng ta vận động thể lực quá sức, bị áp lực tinh thần hoặc bị co mạch (do bị lạnh, dùng thuốc tác động đến sự co bóp của tim, ăn quá mặn) đều có thể làm huyết áp tăng cao đột ngột.

Khi cơ thể được thư giãn, thoải mái thì huyết áp có thể sẽ hạ xuống. Ngoài ra ở môi trường nóng ấm, cơ thể ra nhiều mồ hôi, tiêu chảy, mất nước hoặc dùng thuốc giãn mạch... cũng có thể làm hạ huyết áp.

Huyết áp tâm thu là gì? Quan trọng như thế nào?

Huyết áp tâm thu là áp lực của máu tác động lên thành động mạch khi tim co bóp. Huyết áp tâm thu thường được quan tâm nhiều hơn do chỉ số này gián tiếp đánh giá được khả năng cấp máu cũng như co bóp của tim. 

Đây là chỉ số lớn hơn (hay chỉ số trên) trong kết quả đo huyết áp, là mức huyết áp tối đa khi tim co bóp. Theo Tổ chức Y tế thế giới, huyết áp tâm thu bình thường dao động từ 90 - 140 mmHg khi được đo đúng theo yêu cầu, nếu trên 140 mmHg thì được gọi là tăng huyết áp tâm thu.

Tăng huyết áp tâm thu đơn độc là gì?

Tại Việt Nam, cao huyết áp được xác định là nguyên nhân hàng đầu gây ra tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim, suy tim,... và xảy ra phổ biến nhất ở người cao tuổi. Do đó, nếu không được điều trị kịp thời, người bệnh có thể tử vong hay các bệnh lý nghiêm trọng. Tình trạng tăng huyết áp tâm thu đơn độc khi huyết áp tâm thu ≥ 140 mmHg và huyết áp tâm trương < 90mmHg.

Huyết áp tâm thu và tâm trương khác gì nhau?

Trong kết quả đo huyết áp, huyết áp tâm trương được quy ước là chỉ số nhỏ hơn ở sau chỉ số huyết áp tâm thu. Đây là mức huyết áp thấp nhất trong mạch máu, xảy ra giữa các lần tim co bóp và khi cơ tim được thả lỏng. Huyết áp tâm trương thường ít được chú ý đến do chỉ số này chỉ đánh giá khả năng đàn hồi của thành mạch.

Khi đo huyết áp bằng máy đo huyết áp, chỉ số huyết áp tâm trương được đánh dấu tại thời điểm nghe được tiếng tim đập cuối cùng trước khi không còn nghe được nữa. Bình thường huyết áp tâm trương dao động từ 60 - 90 mmHg, nếu chỉ số huyết áp tâm thu < 90mmHg hoặc huyết áp tâm trương < 60 mmHg thì được xem là huyết áp thấp.

Ảnh hưởng khi huyết áp tâm thu bất thường

Huyết áp tâm thu đột ngột tăng cao hay hạ thấp bất thường đều không tốt cho cơ thể và đôi khi dẫn đến những bệnh lý nguy hiểm.

Huyết áp tâm thu tăng đột ngột làm người bệnh cảm thấy đau đầu dữ dội, mỏi vai gáy, tim đập nhanh, tức ngực, khó thở, mắt mờ... Đo huyết áp thấy chỉ số huyết áp tâm thu tăng nhanh, có thể lên 200 mmHg hoặc hơn. Nếu không được can thiệp kịp thời có thể gây ra đột quỵ não, đột quỵ tim như xuất huyết não, thiếu máu cơ tim,... 

Khi huyết áp tâm thu hạ thấp đột ngột, não và các cơ quan khác trong cơ thể bị giảm lượng máu cung cấp oxy, điều này làm người bệnh cảm thấy choáng váng, hoa mắt, chóng mặt, hồi hộp, tim đập nhanh, nặng hơn có thể là lú lẫn, ngất xỉu, mất ý thức, thiếu máu não và chết não, nguy hiểm đến tính mạng.

Khi tăng huyết áp không được kiểm soát thường xuyên, lâu dần có thể ảnh hưởng đến chức năng của các cơ quan quan trọng như tim, não, mắt, thận,... 

Phương pháp kiểm soát huyết áp tâm thu hiệu quả

Người bệnh cao huyết áp cần tuân thủ điều trị của bác sĩ, uống thuốc đầy đủ và tái khám định kỳ theo hẹn. Xây dựng lối sống lành mạnh với chế độ ăn chứa nhiều thực phẩm giàu chất xơ như gạo lứt, rau xanh, quả chín. Hạn chế mỡ, nội tạng động vật, các loại thực phẩm chế biến sẵn và chứa nhiều muối.

Bỏ thuốc lá và hạn chế các loại đồ uống có cồn như bia, rượu. Thường xuyên tập thể dục, duy trì cân nặng hợp lý và tránh căng thẳng để giữ huyết áp ổn định, giảm nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch và tử vong.

Riêng người bệnh huyết áp thấp nên uống nhiều nước và ăn mặn hơn người bình thường. Sinh hoạt điều độ, ngủ đủ, tránh làm việc quá sức hoặc đột ngột đổi tư thế.

Hy vọng qua bài viết trên, chúng ta đã biết được tầm quan trọng và cách phân biệt 2 chỉ số huyết áp tâm thu và tâm trương để theo dõi được tình trạng sức khỏe huyết áp, tim mạch của bản thân và gia đình. Từ đó có cách can thiệp kịp thời, tránh những hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra.

Xem thêm: Phòng bệnh tăng huyết áp từ những thói quen thường ngày

Mỹ Duyên

Nguồn tham khảo: vinmec.com