Huyết áp cao nhưng nhịp tim thấp​ có nguy hiểm không?

Huyết áp cao thường được biết đến với sự gia tăng đồng thời của nhịp tim, một số người lại trải qua tình trạng đặc biệt khi huyết áp cao nhưng nhịp tim thấp. Sự khác nhau giữa hai chỉ số đặt ra nhiều câu hỏi về nguyên nhân và nguy cơ sức khỏe tiềm ẩn. Liệu đây có phải là một dấu hiệu cảnh báo nghiêm trọng về sức khỏe tim mạch hay chỉ là một hiện tượng nhất thời? Cùng khám phá qua bài viết dưới đây nhé!

Huyết áp cao nhưng nhịp tim thấp có nguy hiểm không?

Tình trạng huyết áp cao nhưng nhịp tim thấp tuy không phổ biến, nhưng lại là dấu hiệu cần được quan tâm đặc biệt trong lâm sàng tim mạch. Nhịp tim chậm (hay còn gọi là bradycardia), được định nghĩa khi nhịp tim dưới 60 lần/phút, nếu xuất hiện đồng thời với huyết áp cao có thể phản ánh sự mất cân bằng trong hoạt động của hệ tim mạch hoặc tác dụng phụ của thuốc điều trị như nhóm chẹn beta, chẹn kênh canxi.

Ở một số người khỏe mạnh, nhịp tim chậm có thể là hiện tượng sinh lý bình thường – chẳng hạn như ở các vận động viên. Tuy nhiên, khi đi kèm với huyết áp cao, đặc biệt nếu xuất hiện các triệu chứng như chóng mặt, hoa mắt, mệt mỏi kéo dài, khó thở hoặc ngất xỉu, đây có thể là dấu hiệu của tình trạng rối loạn dẫn truyền điện tim hoặc các bệnh lý cơ tim tiềm ẩn.

Khi nhịp tim giảm quá thấp, đặc biệt dưới 40 lần/phút, khả năng tưới máu đến các cơ quan có thể bị ảnh hưởng, dẫn đến các triệu chứng như choáng váng, ngất xỉu, và trong trường hợp nghiêm trọng có thể gây rối loạn ý thức. Tuy nhiên, nguy cơ đột quỵ chủ yếu xảy ra khi nhịp tim chậm do block nhĩ-thất hoặc rung nhĩ kèm chậm nhịp. Vì vậy, người bệnh cần được theo dõi sát sao bởi bác sĩ chuyên khoa tim mạch, đặc biệt khi đang sử dụng thuốc điều trị huyết áp.

Huyết áp cao nhưng nhịp tim thấp có thể nguy hiểm trong một số trường hợp, nhất là khi đi kèm các triệu chứng lâm sàng bất thường. 

Nguyên nhân huyết áp cao nhưng nhịp tim thấp

Tình trạng nhịp tim chậm huyết áp cao có thể phản ánh sự bất thường trong điều hòa tim mạch hoặc là hệ quả từ các yếu tố liên quan đến bệnh lý nền, thuốc điều trị hoặc rối loạn hệ thần kinh. Dưới đây là 1 số nguyên nhân gây ra hiện tượng này:

Tác dụng phụ của thuốc điều trị tăng huyết áp

Một trong những nguyên nhân phổ biến gây nhịp tim chậm ở bệnh nhân tăng huyết áp là việc sử dụng các thuốc hạ áp tác động trực tiếp đến hệ tim mạch:

• Thuốc chẹn beta giao cảm (như metoprolol, bisoprolol): Làm giảm nhịp tim bằng cách ức chế tác động của catecholamine lên tim, giảm nhu cầu oxy cơ tim.
• Thuốc chẹn kênh canxi không dihydropyridine (như verapamil, diltiazem): Giảm dẫn truyền xung động tại nút nhĩ thất, từ đó làm chậm nhịp tim.
• Thuốc tác động lên hệ thần kinh trung ương (như clonidine, methyldopa): Làm giảm hoạt tính giao cảm, dẫn đến hạ huyết áp và đồng thời gây nhịp tim chậm.

Trong các trường hợp này, nếu nhịp tim chậm dưới ngưỡng an toàn (dưới 50–60 lần/phút) kèm theo triệu chứng lâm sàng như mệt mỏi, chóng mặt, ngất xỉu thì cần điều chỉnh liều hoặc đổi thuốc.

Rối loạn hệ thống dẫn truyền điện tim

Tăng huyết áp mạn tính có thể dẫn đến phì đại thất trái và tổn thương mô cơ tim, ảnh hưởng đến hệ thống dẫn truyền điện:

• Block nhĩ thất: Là tình trạng tín hiệu từ nút xoang truyền xuống tâm thất bị trì hoãn hoặc chặn hoàn toàn.
• Hội chứng nút xoang bệnh lý: Gây rối loạn nhịp tự nhiên, khiến tim đập chậm bất thường.

Phản xạ thần kinh điều hòa huyết áp

Cơ thể có cơ chế tự điều hòa huyết áp qua thụ thể áp lực ở động mạch cảnh và quai động mạch chủ. Khi huyết áp tăng cao đột ngột, các thụ thể này kích hoạt phản xạ phó giao cảm để làm chậm nhịp tim, giúp ổn định huyết áp. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, phản xạ này có thể hoạt động quá mức, gây nhịp tim giảm mạnh.

Bệnh lý tim mạch và biến chứng huyết áp cao

Ở giai đoạn tiến triển của bệnh lý tim mạch, đặc biệt là suy tim hoặc bệnh mạch vành, chức năng co bóp và dẫn truyền điện của tim bị suy giảm:

• Nhồi máu cơ tim cũng có thể phá hủy vùng tạo nhịp hoặc dẫn truyền.
• Rối loạn điện giải như hạ kali, hạ magie cũng ảnh hưởng đến hoạt động điện tim.

Các biện pháp điều hòa huyết áp và nhịp tim

• Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh: Hạn chế muối và thực phẩm giàu natri nhằm tránh nguy cơ tăng huyết áp; đồng thời bổ sung thực phẩm giàu kali, magie (chuối, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt).
• Tăng cường vận động thể chất: Lựa chọn các hình thức luyện tập vừa sức như đi bộ, bơi lội, yoga nhằm thúc đẩy tuần hoàn máu, cải thiện khả năng đáp ứng của tim mạch.
• Hạn chế các yếu tố nguy cơ từ lối sống: Tránh sử dụng rượu bia, thuốc lá và các chất kích thích vì chúng có thể gây co mạch, bỏ thói quen thức khuya và ăn uống thiếu điều độ.
• Theo dõi và kiểm soát các chỉ số huyết áp – nhịp tim: Đo huyết áp và nhịp tim thường xuyên, đặc biệt đối với người có bệnh lý nền tim mạch hoặc đang dùng thuốc điều trị huyết áp.
• Tuân thủ hướng dẫn điều trị của bác sĩ chuyên khoa: Dùng thuốc đúng liều, đúng thời điểm và không tự ý ngưng thuốc; tái khám định kỳ để bác sĩ đánh giá hiệu quả điều trị, điều chỉnh phác đồ.

Huyết áp cao nhưng nhịp tim thấp có thể là biểu hiện của một tình trạng sinh lý bình thường nhưng cũng có thể cảnh báo những rối loạn nghiêm trọng liên quan đến tim mạch hoặc tác dụng phụ của thuốc điều trị. Người bệnh cần theo dõi huyết áp và nhịp tim định kỳ, duy trì lối sống khoa học và tuyệt đối tuân thủ hướng dẫn điều trị từ bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo sức khỏe tim mạch ổn định.