Lỡ tiếp xúc với người bị thủy đậu: Làm sao để giảm nguy cơ lây nhiễm?

Nếu bạn lỡ tiếp xúc với người bị thủy đậu, nguy cơ nhiễm virus là rất cao, đặc biệt nếu chưa có kháng thể. Trong bài viết này, Nhà thuốc Long Châu sẽ hướng dẫn các bước cần thực hiện sau khi tiếp xúc, cũng như cách theo dõi triệu chứng để có hướng xử lý kịp thời.

Thủy đậu lây lan như thế nào?

Các nghiên cứu dịch tễ học cho thấy bệnh thủy đậu có thể xuất hiện quanh năm nhưng thường bùng phát mạnh nhất vào mùa đông - xuân, đặc biệt từ tháng 1 đến tháng 5. Thủy đậu có tốc độ lây nhiễm rất cao và có thể lây từ người bệnh sang người khỏe mạnh theo 4 con đường sau.

Lây qua đường hô hấp

Virus varicella-zoster có thể tồn tại trong các giọt bắn từ dịch tiết đường hô hấp của người bệnh, lan truyền khi họ ho, hắt hơi hoặc nói chuyện. Nếu người khỏe mạnh hít phải các giọt bắn này, nguy cơ nhiễm bệnh là rất cao. Đây được xem là con đường lây lan chủ yếu của thủy đậu.

Lây qua đường tiếp xúc trực tiếp

Nếu người khỏe mạnh chạm vào các nốt mụn nước của người mắc bệnh hoặc tiếp xúc với dịch từ các nốt mụn đã vỡ, virus có thể xâm nhập vào cơ thể và gây bệnh. Do đó, việc tiếp xúc trực tiếp với người mắc thủy đậu làm tăng nguy cơ lây nhiễm đáng kể.

Lây qua đường tiếp xúc gián tiếp

Thủy đậu cũng có thể lây qua các vật dụng cá nhân của người bệnh, chẳng hạn như quần áo, khăn mặt, chăn gối hoặc đồ chơi bị dính dịch từ mụn nước. Nếu người khỏe mạnh vô tình chạm vào những đồ dùng này rồi đưa tay lên mắt, mũi hoặc miệng, nguy cơ mắc bệnh là rất cao.

Lây từ mẹ sang con

Phụ nữ mang thai nếu mắc thủy đậu có thể truyền virus cho thai nhi qua nhau thai. Ngoài ra, nếu người mẹ bị thủy đậu trong giai đoạn cuối thai kỳ hoặc ngay sau khi sinh, trẻ sơ sinh cũng có thể bị nhiễm bệnh từ mẹ.

Đánh giá nguy cơ sau khi tiếp xúc

Nếu bạn lỡ tiếp xúc với người bị thủy đậu, hãy xem xét các yếu tố sau để xác định mức độ rủi ro:

• Bạn đã từng mắc thủy đậu chưa? Nếu đã mắc, cơ thể bạn có miễn dịch tự nhiên và nguy cơ lây nhiễm rất thấp.
• Bạn đã tiêm vắc xin chưa? Nếu đã tiêm đủ hai liều vắc xin, nguy cơ mắc bệnh sẽ giảm đáng kể.
• Thời điểm tiếp xúc: Virus có thể lây lan mạnh nhất từ 1 - 2 ngày trước khi phát ban xuất hiện cho đến khi tất cả các mụn nước đóng vảy hoàn toàn. Nếu bạn tiếp xúc với người bệnh trong giai đoạn này, nguy cơ lây nhiễm sẽ cao hơn.

Cần làm gì sau khi lỡ tiếp xúc với người bị thủy đậu?

Một số việc cần làm khi tiếp xúc với người bệnh như:

Tiêm vắc xin ngay sau phơi nhiễm

Nếu chưa từng tiêm phòng, bạn có thể tiêm vắc xin thủy đậu trong vòng 3 - 5 ngày sau khi tiếp xúc. Vắc xin không chỉ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh mà còn làm nhẹ triệu chứng nếu chẳng may bị nhiễm.

Theo dõi triệu chứng

Thời gian ủ bệnh của thủy đậu thường kéo dài từ 14 đến 21 ngày, phổ biến nhất trong khoảng 14 đến 16 ngày. Khi bệnh khởi phát, các triệu chứng có thể kéo dài từ 7 đến 10 ngày. Nhiều người cho rằng trong giai đoạn ủ bệnh, virus chưa có khả năng lây lan nhưng thực tế, virus vẫn có thể truyền sang người khác ngay cả khi chưa xuất hiện triệu chứng rõ ràng.

Giai đoạn phát bệnh là thời điểm virus hoạt động mạnh nhất, đặc biệt khi các nốt mụn nước lan rộng khắp cơ thể, nguy cơ lây nhiễm ở mức cao nhất. Mặc dù sau giai đoạn này mức độ lây lan sẽ giảm dần nhưng nếu không được chăm sóc đúng cách, virus vẫn có thể tiếp tục lây nhiễm.

Sau khi tiếp xúc với người mắc bệnh, bạn cần theo dõi các dấu hiệu sớm của thủy đậu để kịp thời có biện pháp xử lý:

• Sốt nhẹ đến cao;
• Cơ thể mệt mỏi, đau đầu;
• Chán ăn;
• Xuất hiện phát ban, mụn nước trên da.

Hạn chế tiếp xúc với người khác

Khi lỡ tiếp xúc với người bị thủy đậu, điều quan trọng nhất là hạn chế tối đa việc lây lan virus cho những người xung quanh. Thủy đậu là một bệnh có tốc độ lây nhiễm nhanh, đặc biệt nguy hiểm đối với một số đối tượng nhạy cảm như:

• Trẻ nhỏ: Hệ miễn dịch của trẻ chưa hoàn thiện, nếu mắc thủy đậu có thể dẫn đến biến chứng như nhiễm trùng da, viêm phổi hoặc viêm não.
• Phụ nữ mang thai: Nếu nhiễm thủy đậu trong thai kỳ, thai nhi có thể bị ảnh hưởng, dẫn đến hội chứng thủy đậu bẩm sinh, gây dị tật bẩm sinh hoặc các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
• Người có hệ miễn dịch yếu: Những người đang điều trị ung thư, sử dụng thuốc ức chế miễn dịch, bệnh nhân HIV/AIDS hoặc người vừa trải qua cấy ghép nội tạng rất dễ bị biến chứng nguy hiểm nếu nhiễm thủy đậu.

Giữ gìn vệ sinh cá nhân

Việc giữ gìn vệ sinh cá nhân là một trong những biện pháp hiệu quả giúp giảm nguy cơ lây lan virus. Dưới đây là một số thói quen quan trọng cần thực hiện:

• Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng: Virus varicella-zoster có thể tồn tại trên bề mặt các vật dụng và tay của người nhiễm bệnh. Việc rửa tay sạch sẽ giúp loại bỏ virus trước khi chúng xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp hoặc niêm mạc. Hãy rửa tay đúng cách bằng xà phòng trong ít nhất 20 giây, đặc biệt sau khi tiếp xúc với đồ vật công cộng, ho, hắt hơi hoặc chạm vào mặt.
• Tránh chạm tay vào mắt, mũi, miệng: Virus có thể lây truyền khi tay bị nhiễm virus tiếp xúc với các bộ phận nhạy cảm này. Vì vậy, hãy hạn chế chạm tay lên mặt nếu chưa rửa tay sạch.
• Sử dụng khẩu trang khi ra ngoài: Nếu bạn có nguy cơ nhiễm bệnh hoặc đang trong giai đoạn ủ bệnh, đeo khẩu trang giúp giảm thiểu việc phát tán virus qua giọt bắn khi ho, hắt hơi hoặc nói chuyện. Điều này cũng giúp bảo vệ những người xung quanh, đặc biệt là khi bạn phải đến những nơi công cộng.
• Vệ sinh đồ dùng cá nhân: Nếu trong nhà có người mắc thủy đậu, cần vệ sinh sạch sẽ các vật dụng như chăn gối, quần áo, cốc chén bằng nước nóng và xà phòng. Không dùng chung đồ cá nhân như khăn mặt, bàn chải đánh răng hoặc quần áo với người bệnh để tránh lây nhiễm.
• Giữ gìn không gian sống sạch sẽ, thông thoáng: Mở cửa sổ để không khí lưu thông, lau chùi bề mặt các vật dụng thường xuyên tiếp xúc như tay nắm cửa, bàn ghế bằng dung dịch khử trùng để giảm nguy cơ lây lan virus trong nhà.
• Tiêm vắc xin giúp cơ thể tạo kháng thể chống lại virus thủy đậu.

Cách phòng ngừa thủy đậu

Thủy đậu là một bệnh truyền nhiễm có thể phòng tránh hiệu quả nếu thực hiện đúng các biện pháp bảo vệ. Dưới đây là những cách giúp bạn giảm nguy cơ mắc bệnh:

• Tiêm vắc xin đầy đủ: Đây là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất. Vắc xin thủy đậu giúp cơ thể tạo miễn dịch, giảm nguy cơ nhiễm bệnh hoặc nếu mắc thì triệu chứng cũng nhẹ hơn. Những ai chưa từng mắc bệnh hoặc chưa tiêm phòng nên tiêm đủ hai liều theo khuyến cáo.
• Duy trì thói quen vệ sinh tốt: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, đeo khẩu trang khi đến nơi đông người và tránh chạm tay vào mặt để giảm nguy cơ lây nhiễm.
• Hạn chế tiếp xúc với người mắc bệnh: Nếu trong gia đình có người bị thủy đậu, hãy cách ly họ cho đến khi tất cả mụn nước đóng vảy hoàn toàn. Không dùng chung vật dụng cá nhân như khăn mặt, quần áo, chăn gối với người bệnh.
• Giữ gìn không gian sống sạch sẽ: Vệ sinh các bề mặt thường xuyên tiếp xúc, mở cửa sổ để lưu thông không khí và giặt giũ quần áo, chăn gối của người bệnh bằng nước nóng để loại bỏ virus.

Việc lỡ tiếp xúc với người bị thủy đậu có thể khiến bạn lo lắng nhưng nếu thực hiện các biện pháp phòng ngừa phù hợp, nguy cơ mắc bệnh sẽ giảm đáng kể. Tiêm vaccine đầy đủ, theo dõi triệu chứng và giữ vệ sinh cá nhân là những cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, hãy liên hệ ngay với bác sĩ để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời. Hãy theo dõi Nhà thuốc Long Châu để cập nhật thêm các cách phòng bệnh hiệu quả nhé!