Loại kháng sinh đầu tiên tên gì và ai là người phát hiện ra nó?

Kháng sinh hay còn gọi là trụ sinh, là những chất được chiết xuất từ các vi sinh vật, nấm, được tổng hợp hoặc bán tổng hợp, có khả năng tiêu diệt vi khuẩn hay kìm hãm sự phát triển của vi khuẩn một cách đặc hiệu. Vậy loại kháng sinh đầu tiên tên gì và ai là người phát hiện ra nó? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây ngay nhé!

Loại kháng sinh đầu tiên tên gì và ai là người phát hiện ra nó?

Vậy loại kháng sinh đầu tiên tên gì và ai là người phát hiện ra nó? Theo một số nguồn tài liệu cho biết, loại kháng sinh đầu tiên được ứng dụng sớm nhất tên là penicillin được nhà vi khuẩn học Fleming phát hiện vào những năm 40 của thế kỉ XX. 

Loại kháng sinh đầu tiên tên gì và ai là người phát hiện ra nó

Alexander Fleming là một nhà sinh học người Scotland, ông rất đam mê nghiên cứu và kỹ lưỡng trong việc xem xét lại các phần thí nghiệm của mình. Năm 1928, trong khi kiểm tra các đĩa nuôi cấy chứa vi khuẩn, ông phát hiện ra một hiện tượng khác thường là nấm mốc ở trên chiếc đĩa đã tiêu diệt mẻ vi khuẩn mà ông nuôi cấy tại đó. Ông đã kết luận rằng, loại nấm này đã tạo 1 chất giết chết các vi khuẩn. Loại nấm mọc giống như dạng các bụi cây này sau được đặt tên khoa học là penicillium notatum, còn chất có khả năng tiêu diệt vi khuẩn được đặt là penicillin, điều này sẽ giúp bạn trả lời cho câu hỏi loại kháng sinh đầu tiên tên gì và ai là người phát hiện ra nó. 

Ban đầu, penicillin được dùng để chữa các vết thương trên bề mặt, tuy nhiên nó cũng chỉ mang lại một thành công nhất định vì trong penicillin thô có chứa rất ít các hoạt chất. Fleming cũng đã cố gắng tách penicillin nguyên chất nhưng không thành công. Khoảng 12 năm sau phát hiện của Fleming, các nhà khoa học đã tiếp tục nghiên cứu, tinh chế, cô đọng và thử nghiệm penicillin thành công trên cơ thể con người. Thời điểm ra đời của kháng sinh cũng rất tiện cho việc điều trị nhiễm trùng cho các chiến binh trong Thế Chiến II khi đó.

Penicillin được dùng để chữa các vết thương trên bề mặt

Không dừng lại ở các vết thương nhiễm trùng, penicillin còn chữa khỏi cả viêm phổi, giang mai, bệnh lao, hoại tử và bạch hầu. Penicillin đã mở đầu cho thời đại phục hưng trong thế giới y học thế kỷ 20.

Tác dụng của thuốc kháng sinh

Bên cạnh vấn đề loại kháng sinh đầu tiên tên gì và ai là người phát hiện ra nó thì vấn đề tác dụng của thuốc kháng sinh cũng đáng để quan tâm. Vậy thuốc kháng sinh có tác dụng như thế nào? Sau khi đi vào tế bào, kháng sinh sẽ được đưa tới đích tác động là các thành phần cấu tạo cơ bản của tế bào vi khuẩn và phát huy tác dụng kìm hãm sự sinh trưởng và phát triển hoặc tiêu diệt các vi khuẩn có hại bằng cách: 

• Ức chế sinh tổng hợp protein: tham gia sinh tổng hợp protein ngoài ribosom còn có các ARN thông tin và các ARN vận chuyển. Điểm tác động là ribosom 70S của vi khuẩn: tại tiểu phần 30S ví dụ như aminoglycosid (nơi ARN thông tin trượt qua), tetracyclin (nơi ARN vận chuyển mang axit amin tới) hoặc tại tiểu phần 50S (nơi acid amin liên kết tạo polypeptide) như erythromycin, cloramphenicol, clindamycin. Kết quả là các phân tử protein không được hình thành hoặc được tổng hợp nhưng không có hoạt tính sinh học làm ngưng trệ quá trình sinh trưởng và phát triển.
• Ức chế sinh tổng hợp vách tế bào vi khuẩn: Các kháng sinh nhóm beta-lactam, fosfomycin và vancomycin ngăn cản sinh tổng hợp lớp peptidoglycan nên không tạo được khung murein - tức là vách không được hình thành. Tế bào con sinh ra không có vách, vừa không sinh sản được vừa dễ bị tiêu diệt hoặc bị li giải, đặc biệt ở vi khuẩn Gram-dương. Như vậy, những kháng sinh này có tác dụng diệt khuẩn nhưng chỉ với những tế bào đang phát triển (degenerative bactericide).
• Ức chế sinh tổng hợp acid nucleic: gồm ba cấp độ: Đầu tiên là ngăn cản sự sao chép của ADN mẹ tạo ADN con, ví dụ do kháng sinh gắn vào enzym gyrase khiến cho ADN không mở được vòng xoắn, như nhóm quinolon. Sau đó là ngăn cản sinh tổng hợp ARN, ví dụ do gắn vào enzym ARN-polymerase như rifampicin. Cuối cùng là ức chế sinh tổng hợp các chất chuyển hóa cần thiết cho tế bào: quá trình sinh tổng hợp acid folic – coenzyme cần cho quá trình tổng hợp các purin và pyrimidin (và một số acid amin) bị ngăn cản bởi sulfamid và trimethoprim.
• Gây rối loạn chức năng màng bào tương: chức năng đặc biệt quan trọng của màng bào tương là thẩm thấu chọn lọc; khi bị rối loạn các thành phần (ion) bên trong tế bào bị thoát ra ngoài và nước từ bên ngoài ào ạt vào trong, dẫn tới chết, ví dụ polymyxin B, colistin. Với cơ chế tác động này, polymyxin có tác dụng diệt khuẩn tuyệt đối (absolute bactericide), tức là giết cả tế bào đang nhân lên và cả tế bào ở trạng thái nghỉ - không nhân lên.

Tác dụng của thuốc kháng sinh

Như vậy có thể thấy rằng, mỗi loại kháng sinh chỉ có tác động lên một vị trí nhất định trong thành phần cấu tạo, nó ảnh hưởng đến một khâu nhất định trong các phản ứng sinh học khác nhau của tế bào vi khuẩn, từ đó sẽ dẫn đến việc làm ngừng trệ sinh trưởng và phát triển của tế bào. 

Trong trường hợp nếu vi khuẩn không bị ly giải hoặc không bị nắm bắt (thực bào) và tiêu diệt thì khi không còn tác động của kháng sinh (ngừng thuốc), các vi khuẩn này có khả năng sẽ hồi phục / sống trở lại (reversible). Với tốc độ sinh sản nhanh chóng, chỉ cần một tế bào còn sống sót thì sau vài giờ số lượng tế bào vi khuẩn đã không thể đếm được (ví dụ E. coli nếu 20 phút “đẻ 1 lứa” thì sau 5 giờ: từ 1 tế bào mẹ - ban đầu phát triển thành 215 tế bào và sau 10 giờ là 2 30 – hơn 1 tỷ); sẽ nguy hiểm hơn nữa nếu tế bào sống sót đó đề kháng kháng sinh.

Trên đây là một số chia sẻ về vấn đề loại kháng sinh đầu tiên tên gì và ai là người phát hiện ra nó. Hy vọng sẽ giúp bạn có thêm nhiều thông tin hữu ích về loại thuốc kháng sinh này nhé!

Thủy Phan

Nguồn Tham Khảo: Tổng Hợp