Lưu trữ tế bào gốc để làm gì? Lưu ý gì khi thực hiện?

Trong những năm gần đây, lưu trữ tế bào gốc trở thành chủ đề được nhiều gia đình quan tâm như một phương án dự phòng sức khỏe lâu dài. Tế bào gốc có khả năng tự tái tạo và biệt hóa thành nhiều loại tế bào khác nhau, mở ra nhiều ứng dụng trong điều trị y khoa. Tuy nhiên, để đưa ra quyết định đúng đắn, cha mẹ cần hiểu rõ mục đích, lợi ích cũng như những lưu ý quan trọng khi thực hiện dịch vụ này.

Lưu trữ tế bào gốc có tác dụng gì?

Đây là quy trình thu thập, xử lý và bảo quản tế bào gốc trong điều kiện chuyên biệt nhằm phục vụ điều trị bệnh trong tương lai. Đây được xem như “nguồn bảo hiểm sinh học” an toàn, có thể sử dụng cho chính người hiến, người thân trong gia đình hoặc thậm chí cả những người không cùng huyết thống nếu có sự tương thích.

Theo bài tổng quan “Stem Cell Banking for Regenerative and Personalized Medicine” đăng trên PMC (National Center for Biotechnology Information), lưu trữ tế bào gốc (stem cell banking) cho phép bảo quản tế bào trong trạng thái tiềm năng cao nhất (most potent state) để sử dụng sau này trong các ứng dụng điều trị và y học cá nhân hóa.

Nhờ những đặc tính đặc biệt này, tế bào gốc được nghiên cứu và ứng dụng trong điều trị nhiều bệnh lý nguy hiểm. Chính vì vậy, dự trữ tế bào gốc không chỉ giúp tăng cơ hội chữa trị các bệnh lý phức tạp mà còn rút ngắn thời gian tìm kiếm nguồn hiến phù hợp, tiết kiệm chi phí và nâng cao hiệu quả điều trị.

Mục đích

Mục đích chính của phương pháp này là tạo ra một nguồn “dự phòng sinh học” an toàn cho hiện tại và tương lai. Về mặt y khoa, tế bào gốc được ứng dụng trong điều trị nhiều bệnh lý nghiêm trọng như bạch cầu, thiếu máu bất sản hay suy tủy xương.

Phương pháp này nổi bật với vai trò hỗ trợ tái tạo và sửa chữa các mô bị tổn thương, giúp phục hồi chức năng của các cơ quan sau chấn thương hoặc bệnh lý. Hiện nay, giới khoa học đang không ngừng mở rộng nghiên cứu và ứng dụng tế bào gốc trong điều trị nhiều bệnh lý nguy hiểm, bao gồm:

• Rối loạn hệ miễn dịch.
• Suy tim, tiểu đường type 1.
• Bệnh Parkinson.
• Xơ cứng teo cơ một bên.
• Viêm xương khớp.
• Bệnh Hodgkin.
• U lympho không Hodgkin.

Nhờ quy trình thu thập đơn giản và khả năng bảo toàn chất lượng tế bào gốc lâu dài, đây được đánh giá là phương pháp đầy tiềm năng. Bởi phương pháp mang lại cơ hội ứng dụng khi cần thiết trong tương lai.

Các nguồn tế bào gốc có thể sử dụng

Hiện nay, có nhiều nguồn để thu thập và dự trữ tế bào gốc, trong đó máu cuống rốn và mô dây rốn là hai nguồn được lựa chọn nhiều nhất. Bởi tính an toàn, khả năng thu thập đơn giản và tiềm năng ứng dụng lâu dài.

• Máu cuống rốn: Giàu tế bào gốc tạo máu, được thu thập ngay sau khi em bé chào đời. Nguồn này an toàn, dễ lấy và có nhiều ứng dụng trong điều trị bệnh huyết học và miễn dịch.
• Mô dây rốn: Chứa nhiều tế bào gốc trung mô, có tiềm năng trong tái tạo mô, xương, sụn cũng như hỗ trợ điều trị các bệnh thoái hóa.

Tế bào gốc sau khi được thu thập sẽ trải qua quy trình xử lý và bảo quản trong môi trường lạnh sâu, thường ở mức từ -150 độ C đến -196 độ C. Ở dải nhiệt độ này, các hoạt động trao đổi chất và phản ứng sinh học bên trong tế bào gần như dừng lại, giúp duy trì trạng thái “ngủ đông” tự nhiên.

Nhờ vậy, tế bào gốc có thể được lưu giữ an toàn trong thời gian dài, giữ nguyên đặc tính và khả năng hoạt động sau khi rã đông. Điều này tạo điều kiện thuận lợi để sử dụng tế bào gốc hiệu quả trong điều trị bệnh về sau.

Có nên dự trữ tế bào gốc cho con?

Thực tế, đây là lựa chọn mang tính chủ động trong việc bảo vệ sức khỏe lâu dài. Điểm nổi bật là tế bào gốc sau khi được lưu giữ có thể bảo quản trong thời gian rất dài mà vẫn duy trì giá trị sinh học. Nhờ đó, gia đình có sẵn một nguồn tế bào quý giá, sẵn sàng sử dụng khi cần thiết, giúp tiết kiệm thời gian tìm kiếm người hiến phù hợp và chi phí điều trị.

Ngoài ra, tế bào gốc từ cuống rốn không chỉ dùng cho chính trẻ mà còn có thể phù hợp với cha mẹ hoặc anh chị em ruột. Đây là lợi thế lớn đối với các gia đình có tiền sử di truyền bệnh lý, chẳng hạn: Bệnh máu ác tính, suy tủy xương, tiểu đường type 1 hoặc các rối loạn miễn dịch bẩm sinh. Vì vậy, nếu có điều kiện tài chính, nhiều chuyên gia khuyến nghị phụ huynh nên cân nhắc thực hiện phương pháp này cho con như một giải pháp dự phòng y khoa trong tương lai.

Trường hợp nào không thể dự trữ tế bào gốc?

Mặc dù mang lại nhiều lợi ích, phương pháp này không phải lúc nào cũng có thể thực hiện. Sản phụ có thể không đáp ứng điều kiện nếu rơi vào các trường hợp sau:

• Chưa đủ 18 tuổi.
• Mắc các bệnh lý truyền nhiễm như viêm gan B, viêm gan C, rubella, giang mai, nhiễm virus CMV, HIV.
• Đang mắc bệnh ung thư, làm ảnh hưởng đến chất lượng tế bào gốc.
• Thai kỳ có biến chứng hoặc nguy cơ cao như tiền sản giật, nhiễm trùng ối, sinh non nặng.
• Không thu thập đủ máu cuống rốn đạt chuẩn để xử lý và lưu trữ.

Để xác định chính xác sản phụ có đủ điều kiện thực hiện phương pháp lưu trữ này hay không, gia đình cần đến các bệnh viện hoặc trung tâm y tế uy tín được cấp phép cung cấp dịch vụ này. Bác sĩ sẽ thăm khám, xét nghiệm và tư vấn cụ thể để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.

Lưu trữ tế bào gốc là một bước tiến quan trọng của y học hiện đại, mang lại cơ hội điều trị nhiều bệnh lý nghiêm trọng trong tương lai. Tuy nhiên, không phải ai cũng đủ điều kiện để thực hiện. Hơn nữa quyết định này cần được cân nhắc kỹ lưỡng dựa trên tình trạng sức khỏe, tài chính và tư vấn từ chuyên gia y tế. Hy vọng qua bài viết này bạn có cho bản thân những thông tin hữu ích cho sức khoẻ bản thân và gia đình.