Mặt nạ xạ trị là gì? Mặt nạ xạ trị được làm như thế nào?

Được làm từ nhựa nhiệt dẻo, mặt nạ xạ trị giúp bệnh nhân giữ tư thế ổn định trong suốt quá trình điều trị ung thư. Với khả năng định vị chính xác tia bức xạ vào vùng khối u, mặt nạ xạ trị là một phần thiết yếu trong liệu trình xạ trị, giúp tối ưu hóa kết quả điều trị và bảo vệ mô khỏe mạnh xung quanh.

Mặt nạ xạ trị là gì?

Mặt nạ xạ trị là một thiết bị chuyên dụng được sử dụng trong quá trình xạ trị, đặc biệt cho các bệnh nhân xạ trị vùng đầu, cổ, hoặc não. Mặt nạ này được làm từ một loại nhựa nhiệt dẻo, được đúc vừa vặn với khuôn mặt và đầu của bệnh nhân để giữ cố định trong suốt quá trình điều trị. Điều này giúp đảm bảo tia bức xạ sẽ nhắm đúng vào vị trí khối u mà không ảnh hưởng quá nhiều đến các mô lành xung quanh.

Các đặc điểm chính của mặt nạ xạ trị:

• Giữ cố định đầu và cổ: Mặt nạ giúp bệnh nhân giữ nguyên tư thế trong suốt quá trình xạ trị, đảm bảo tính chính xác cao trong việc nhắm vào khối u.
• Thiết kế cá nhân hóa: Mỗi chiếc mặt nạ được đúc theo kích thước và hình dáng cụ thể của từng bệnh nhân để đảm bảo sự thoải mái và chính xác trong điều trị.
• Chất liệu: Nhựa nhiệt dẻo mềm được sử dụng để đúc mặt nạ, ôm khít và không gây khó chịu cho người sử dụng.

Mặt nạ xạ trị là một công cụ quan trọng trong việc đảm bảo hiệu quả điều trị, giảm thiểu tác động phụ và bảo vệ các cơ quan quan trọng xung quanh khu vực điều trị.

Vì sao phải sử dụng mặt nạ xạ trị?

Sử dụng mặt nạ xạ trị là rất cần thiết đảm bảo tính chính xác và hiệu quả trong quá trình điều trị xạ trị, đặc biệt ở vùng đầu, cổ hoặc não. Dưới đây là những lý do chính vì sao phải sử dụng mặt nạ xạ trị:

• Giữ cố định vị trí: Khi điều trị bằng xạ trị, cần tập trung các tia bức xạ chính xác vào vị trí khối u. Bất kỳ sự di chuyển nào, dù nhỏ, cũng có thể khiến tia xạ trúng vào các mô lành xung quanh. Mặt nạ có khả năng giữ đầu, cổ và vai bệnh nhân ở đúng vị trí, đảm bảo sự ổn định trong suốt quá trình điều trị.
• Tăng độ chính xác của tia xạ: Mặt nạ cho phép các bác sĩ định vị chính xác hơn khu vực cần điều trị, từ đó tăng khả năng tiêu diệt tế bào ung thư và giảm tác động lên các mô khỏe mạnh xung quanh, hạn chế các tác dụng phụ không mong muốn.
• Cá nhân hóa quá trình điều trị: Mỗi mặt nạ xạ trị được thiết kế riêng theo khuôn mặt của từng bệnh nhân, giúp họ cảm thấy thoải mái hơn trong suốt liệu trình. Điều này cũng hỗ trợ cho việc duy trì tư thế chính xác trong các buổi điều trị xạ trị kéo dài.
• An toàn và hiệu quả: Việc sử dụng mặt nạ giúp giảm thiểu sai lệch trong quá trình điều trị, từ đó tăng hiệu quả điều trị ung thư và bảo vệ sức khỏe của bệnh nhân.

Chiếc mặt nạ xạ trị được làm như thế nào?

Quá trình làm chiếc mặt nạ xạ trị được thực hiện một cách kỹ lưỡng và tùy chỉnh để đảm bảo sự vừa vặn và thoải mái cho bệnh nhân trong suốt quá trình điều trị. Dưới đây là các bước cơ bản để tạo ra một chiếc mặt nạ xạ trị:

Chuẩn bị chất liệu nhựa nhiệt dẻo: Mặt nạ xạ trị thường được làm từ nhựa nhiệt dẻo – một loại vật liệu mềm và dễ uốn khi được làm ấm. Nhựa này khi nhúng vào nước nóng sẽ trở nên mềm dẻo và sẽ cứng lại khi nguội, giữ nguyên hình dạng đã được định hình.

Đúc mặt nạ:

• Bệnh nhân nằm trên bàn xạ trị ở tư thế chuẩn bị điều trị.
• Tấm nhựa nhiệt dẻo được nhúng vào nước ấm để làm mềm, sau đó sẽ được đặt lên mặt và đầu của bệnh nhân. Vật liệu này sẽ được điều chỉnh để ôm sát các đường nét trên khuôn mặt, đầu và cổ bệnh nhân.
• Khi nguội sẽ cứng lại và trở thành một chiếc mặt nạ vừa vặn với hình dạng khuôn mặt của người bệnh.

Điều chỉnh và tạo lỗ thở: Sau khi mặt nạ đã cứng lại, các chuyên viên sẽ điều chỉnh thêm để tạo ra các lỗ nhỏ ở mũi và miệng, giúp bệnh nhân thở dễ dàng trong quá trình đeo mặt nạ. Những vùng xung quanh mắt cũng được cắt mở để tạo sự thoải mái.

Đánh dấu các điểm chuẩn: Sau khi hoàn thành, mặt nạ sẽ được gắn thêm các điểm chuẩn (markers) giúp xác định vị trí chính xác trên mặt nạ khi bệnh nhân nằm vào máy xạ trị, nhờ đó mà các tia bức xạ được định hướng chính xác đến vùng cần điều trị.

Kiểm tra độ vừa vặn: Cuối cùng, trước khi điều trị, mặt nạ sẽ được thử nghiệm để đảm bảo giữ cố định vùng đầu và cổ của bệnh nhân mà vẫn đảm bảo sự thoải mái tối đa trong các buổi xạ trị kéo dài.

Mặt nạ xạ trị đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc nâng cao độ chính xác và hiệu quả của quá trình điều trị ung thư, đặc biệt là ở vùng đầu và cổ. Không chỉ giúp giữ cố định vị trí cơ thể, mặt nạ còn đảm bảo an toàn cho các mô lành xung quanh khối u, giảm thiểu tác dụng phụ không mong muốn. Việc sử dụng mặt nạ xạ trị là một bước tiến công nghệ trong lĩnh vực điều trị ung thư, mang đến hy vọng lớn hơn cho bệnh nhân trong hành trình chiến đấu với bệnh tật.

Xem thêm:

• Những điều bạn cần biết về xạ phẫu gamma knife
• Xạ trị ung thư phổi là gì?