Mental health là gì? Dấu hiệu sức khỏe tinh thần bất ổn

Bạn đã thực sự hiểu mental health là gì chưa? Mental health (sức khỏe tinh thần) là trạng thái sức khỏe về tâm lý, cảm xúc, xã hội ảnh hưởng đến cách chúng ta suy nghĩ, cảm nhận và hành động. Bài viết này sẽ giúp bạn định nghĩa mental health và những dấu hiệu sức khỏe tinh thần bất ổn cần được can thiệp sớm.

Mental health là gì?

Theo WHO, mental health (sức khỏe tinh thần/tâm thần) là trạng thái ổn định về cảm xúc và tinh thần, khi một người có khả năng kiểm soát và thể hiện hành vi phù hợp. Người đó đủ sức để đối mặt và giải quyết các vấn đề xảy ra trong cuộc sống hàng ngày, cũng như tương tác bình thường với mọi người xung quanh.

Sức khỏe tinh thần không chỉ là việc không gặp các rối loạn hay bệnh tâm lý mà còn bao gồm khả năng cảm xúc, tư duy, thích nghi, tiếp nhận thông tin, học hỏi và hiểu cảm xúc của người khác trong xã hội. Ngoài ra, mental health còn bị ảnh hưởng bởi các yếu tố về thể chất, văn hóa và mối quan hệ xã hội.

Những dấu hiệu cảnh báo sức khỏe tinh thần bất ổn

Nếu bạn đã hiểu rõ mental health là gì trong phần chia sẻ ở trên, liệu bạn đã biết những dấu hiệu nào cảnh báo sức khỏe tinh thần bất ổn không?

Rối loạn giấc ngủ

Ngủ đủ giấc giúp phục hồi sức khỏe tinh thần và thể chất sau một ngày làm việc và học tập mệt mỏi. Khi bạn gặp khó khăn trong việc duy trì giấc ngủ liên tục, thường xuyên tỉnh giấc giữa đêm hoặc ngủ không đủ từ 7 - 8 tiếng, đây chính là dấu hiệu cho thấy não bộ không thể hoàn thành quá trình xử lý cảm xúc và tái tạo năng lượng. Tình trạng này kéo dài sẽ làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề về lo âu, trầm cảm và suy giảm trí nhớ, làm ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống.

Mệt mỏi kéo dài

Cảm giác mệt mỏi thường xuyên không giảm đi ngay cả khi bạn đã nghỉ ngơi đầy đủ báo hiệu sự căng thẳng tâm lý cấp tính hoặc mãn tính. Khi cơ thể căng thẳng liên tục, hormone cortisol được duy trì ở mức cao, khiến cơ thể luôn trong trạng thái cảnh giác quá mức, tiêu hao năng lượng không cần thiết và dẫn tới tình trạng kiệt sức kéo dài, ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe tổng thể.

Suy giảm trí nhớ

Khi gặp áp lực căng thẳng liên tục, não bộ bị quá tải khiến bạn dễ quên, kém tập trung và mất đi năng lượng để hoàn thành nhiệm vụ. Những suy nghĩ tiêu cực và lo âu không kiểm soát gây mất cân bằng trong hoạt động thần kinh, dẫn đến giảm hiệu suất công việc và ảnh hưởng xấu đến cuộc sống cá nhân.

Thay đổi thói quen ăn uống

Khi tinh thần bất ổn, thói quen ăn uống của bạn cũng sẽ thay đổi rõ ràng. Một số người có xu hướng ăn nhiều hơn, đặc biệt là các món nhiều đường, chất béo để giải tỏa tâm trạng tiêu cực, dẫn đến tăng cân nhanh chóng. Ngược lại, có người lại mất hứng thú với việc ăn uống, thậm chí chán ăn hay bỏ bữa, gây sụt cân không kiểm soát. Hai trạng thái này đều phản ánh sự căng thẳng tâm lý đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến cơ thể.

Lo lắng

Khi não bộ luôn trong trạng thái cảnh giác và tạo ra nhiều kịch bản tiêu cực, cơ thể thể hiện qua các hành động mất kiểm soát như rung chân, bẻ khớp tay, cảm giác bồn chồn khó chịu. Đây là dấu hiệu cảnh báo bạn đang phải chịu áp lực tâm lý lớn, cần có sự nghỉ ngơi và chăm sóc tinh thần kịp thời.

Thay đổi cảm xúc

Khi sức khỏe tinh thần giảm sút, bạn dễ cảm thấy chán nản, thiếu động lực và thậm chí mất hứng thú với những sở thích hay hoạt động từng yêu thích. Tâm trạng thất thường với những cơn tức giận bất ngờ hay cảm giác buồn bã kéo dài cũng là biểu hiện cảnh báo sức khỏe tinh thần đang suy giảm.

Khép kín, dùng chất kích thích

Sự rút lui khỏi các hoạt động xã hội, tránh tiếp xúc với bạn bè và người thân, thường xuyên sử dụng rượu bia, thuốc lá hoặc các chất kích thích khác là biện pháp tự vệ của những người đang trải qua áp lực tinh thần nặng nề. Đây là những biểu hiện báo động cần được quan tâm và can thiệp kịp thời.

Có ý định tự tử

Một trong những biểu hiện nghiêm trọng nhất của sức khỏe tinh thần giảm sút là cảm giác mình vô giá trị, thất bại và có những suy nghĩ tiêu cực về cuộc sống. Đặc biệt, khi trạng thái này kéo dài, nguy cơ dẫn đến ý định tự tử càng cao, đòi hỏi sự hỗ trợ từ gia đình và chuyên gia y tế kịp thời.

Thế nào là sức khỏe tinh thần tốt?

Sức khỏe tinh thần thể hiện khả năng của một người trong việc nhìn nhận cuộc sống một cách tích cực và lạc quan. Một tinh thần khỏe mạnh không chỉ hỗ trợ sức khỏe thể chất mà còn giúp con người dễ dàng vượt qua những khó khăn, thử thách. Vậy làm thế nào để xác định bạn có đang duy trì sức khỏe tinh thần tốt hay không? Hãy thử trả lời một số câu hỏi sau để đánh giá tình trạng của bản thân.

• Khi nhìn vào gương, bạn có cảm thấy tự tin và hài lòng với chính mình không?
• Mỗi khi thức dậy, bạn có cảm thấy vui vẻ, phấn chấn và sẵn sàng chào đón ngày mới không?
• Khi tương tác với người khác, bạn có cảm thấy thoải mái, vui vẻ và thường xuyên nở nụ cười không?
• Bạn có suy nghĩ tích cực khi gặp phải các thách thức hay khó khăn không?
• Giấc ngủ và chế độ dinh dưỡng của bạn có đầy đủ và được duy trì không?
• Nếu đôi lúc bạn cảm thấy buồn, nó có kéo dài quá một ngày không?

Nếu phần lớn câu trả lời của bạn là có, điều đó cho thấy bạn đang sở hữu sức khỏe tinh thần tốt. Bạn sẽ cảm thấy vui vẻ, bình yên và có khả năng tìm ra những giải pháp tích cực cho các vấn đề phát sinh. Hơn nữa, bạn sẽ là một người yêu đời, ít phiền muộn và luôn tự tin vào bản thân.

Trên đây là những giải đáp mental health là gì. Sức khỏe tinh thần là nền tảng cho một cuộc sống trọn vẹn và ý nghĩa, vì vậy nếu có những dấu hiệu bất ổn bạn có thể chủ động tìm kiếm sự giúp đỡ từ chuyên gia.