Mở rộng tiêm miễn phí vắc xin phế cầu và HPV trên toàn quốc từ 2026

Thực trạng: Chương trình tiêm chủng mở rộng bổ sung thêm 2 vắc xin mới

Bộ Y tế đã ban hành Quyết định số 2780/QĐ-BYT, phê duyệt kế hoạch tiêm chủng mở rộng giai đoạn 2026 - 2028. Theo kế hoạch, từ năm 2026, số bệnh truyền nhiễm có vắc xin phòng bệnh trong Chương trình tiêm chủng mở rộng sẽ tăng lên 13 bệnh, bao gồm: Viêm gan B, lao, bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, bệnh do Haemophilus influenzae týp B, sởi, rubella, viêm não Nhật Bản B, tiêu chảy do virus Rota, viêm phổi/viêm màng não do phế cầu và ung thư cổ tử cung do virus HPV.

Hiện nay, chương trình đang cung cấp miễn phí 12 loại vắc xin phòng 11 bệnh truyền nhiễm cho trẻ em và phụ nữ mang thai. Việc bổ sung vắc xin phế cầu và HPV được xem là bước đi quan trọng nhằm mở rộng bao phủ miễn dịch, giảm gánh nặng bệnh tật và hướng tới mục tiêu đến năm 2030, tỷ lệ tiêm chủng đạt 95% với 14 loại vắc xin theo định hướng của Chính phủ.

Nguyên nhân triển khai và lộ trình phân bổ vắc xin

Theo Bộ Y tế, kế hoạch này nhằm duy trì các thành quả phòng chống dịch bệnh đã đạt được, đồng thời thực hiện lộ trình tăng số lượng vắc xin trong tiêm chủng mở rộng giai đoạn 2021 - 2030 theo Nghị quyết số 104/NQ-CP.

Đối với vắc xin phế cầu và vắc xin HPV, nhu cầu vắc xin trong 3 năm tới được ước tính dựa trên đăng ký của 34 tỉnh, thành phố, bao gồm số liều tiêm cho đối tượng mới và số liều tiêm bù cho những trẻ chưa được tiêm hoặc tiêm chưa đủ mũi trong các năm trước.

Việc phân bổ vắc xin sẽ ưu tiên các địa phương miền núi, vùng sâu, vùng xa và vùng đồng bào dân tộc thiểu số, nhằm bảo đảm tính công bằng trong tiếp cận dịch vụ tiêm chủng.

Lộ trình triển khai vắc xin phế cầu tại các địa phương khó khăn

Theo kế hoạch, ngành y tế sẽ thí điểm tiêm vắc xin HPV miễn phí cho trẻ em gái 11 tuổi tại 4 tỉnh gồm Tuyên Quang, Quảng Ngãi, Đắk Lắk và Vĩnh Long từ năm 2026. Đây là các địa phương được lựa chọn đại diện cho các vùng địa lý khác nhau, nhằm đánh giá công tác tổ chức triển khai, mức độ bao phủ tiêm chủng và tác động đối với cộng đồng trước khi xem xét mở rộng trên phạm vi toàn quốc.

Đối với vắc xin phế cầu, theo đề xuất của Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, chương trình đã được triển khai quy mô nhỏ trong năm 2025 tại 5 tỉnh gồm Bắc Kạn, Lạng Sơn, Quảng Nam, Đắk Nông và Sóc Trăng.

Trong 6 tháng đầu năm 2026, chương trình dự kiến mở rộng triển khai tại 10 tỉnh, thành, bao gồm 5 địa phương đã triển khai trong năm 2025 và mở rộng thêm Tuyên Quang, Lào Cai, Cao Bằng, Sơn La và Quảng Ngãi.

Đến năm 2027, phạm vi triển khai vắc xin phế cầu dự kiến được mở rộng tại 13 tỉnh, thành; và đến năm 2028, nâng lên 16 tỉnh, tiếp tục ưu tiên các địa phương miền núi, vùng sâu, vùng xa và khu vực còn nhiều khó khăn về điều kiện y tế.

Vắc xin HPV chính thức đưa vào tiêm chủng mở rộng từ 2026

Song song với vắc xin phế cầu, vắc xin phòng virus HPV sẽ được đưa vào Chương trình tiêm chủng mở rộng từ năm 2026, triển khai miễn phí cho trẻ em gái 11 tuổi.

Theo kế hoạch, 4 tỉnh được lựa chọn triển khai thí điểm gồm Tuyên Quang, Quảng Ngãi, Đắk Lắk và Trà Vinh (nay là Vĩnh Long). Đây là các địa phương đại diện cho 4 khu vực, thuận lợi cho việc đánh giá và mở rộng trong giai đoạn tiếp theo.

Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương hiện đang ước tính nhu cầu vắc xin HPV dựa trên số liều được cung ứng hàng năm. Dự kiến, mỗi năm trong giai đoạn 2026 - 2028 sẽ có khoảng 18.000 trẻ em gái tại các vùng triển khai được tiêm vắc xin HPV miễn phí.

Việc bổ sung vắc xin phế cầu và HPV vào Chương trình tiêm chủng mở rộng từ năm 2026 được đánh giá là bước tiến quan trọng trong chiến lược phòng bệnh chủ động tại Việt Nam. Ngành y tế khuyến nghị các địa phương sớm hoàn thiện công tác rà soát đối tượng, chuẩn bị cơ sở vật chất và truyền thông phù hợp, nhằm bảo đảm triển khai tiêm chủng đúng kế hoạch, góp phần giảm gánh nặng bệnh truyền nhiễm và ung thư trong cộng đồng.