Một số bệnh ở thực quản thường gặp

Thực quản là phần đầu của ống tiêu hóa, có nhiệm vụ dẫn thức ăn từ hầu họng đến dạ dày. Nó dài khoảng 25cm, có tính di động tương đối và được kết nối với các cơ quan xung quanh bằng các mô liên kết lỏng lẻo. Khi không có thức ăn, thực quản có hình dẹt do các thành áp sát vào nhau, nhưng khi nuốt, nó mở rộng thành hình ống. Thực quản là một bộ phận quan trọng của hệ tiêu hóa.

Viêm thực quản

Viêm thực quản là tình trạng viêm nhiễm ở lớp niêm mạc bên trong của thực quản, đoạn nối từ hầu đến dạ dày. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến loét, sẹo thực quản, gây khó khăn khi nuốt, đau khi nuốt, và đau ngực. Trong một số trường hợp, viêm thực quản có thể phát triển thành thực quản Barrett, làm tăng nguy cơ ung thư thực quản.

Nguyên nhân phổ biến nhất của viêm thực quản là do trào ngược axit từ dạ dày. Ngoài ra, các yếu tố khác như xạ trị, sử dụng thuốc, viêm do nấm hoặc dị ứng cũng có thể gây ra viêm thực quản. Bệnh ở thực quản này làm thay đổi các tế bào niêm mạc thực quản, làm tăng nguy cơ ung thư. Viêm thực quản mãn tính có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như loét hoặc teo hẹp thực quản, khiến bệnh nhân thường xuyên bị nghẹn khi nuốt hoặc thậm chí không thể nuốt được thức ăn khô.

Triệu chứng thường gặp của viêm thực quản bao gồm: Khó nuốt, nuốt đau, đau ngực, nóng rát ngực,...

Bệnh thực quản Barrett

Thực quản Barrett là tổn thương xảy ra ở 1/3 dưới thực quản, được đặt tên theo bác sĩ đầu tiên mô tả căn bệnh ở thực quản này.

Trong trạng thái bình thường, tế bào niêm mạc thực quản có màu trắng hồng và gồm các tế bào biểu mô lát. Tuy nhiên, ở vùng thực quản Barrett, các tế bào niêm mạc biến đổi thành tế bào trụ cao màu đỏ, tương tự như tế bào niêm mạc dạ dày.

Nguyên nhân chính của thực quản Barrett là do tình trạng trào ngược axit kéo dài từ dạ dày lên thực quản. Axit này kích thích và gây viêm lớp niêm mạc ở phần dưới thực quản, dẫn đến sự thay đổi tế bào niêm mạc như đã đề cập.

Thực quản Barrett thường không gây ra triệu chứng trực tiếp, nhưng bệnh nhân có thể xuất hiện các triệu chứng liên quan đến trào ngược axit kéo dài như ợ nóng, đau ngực sau xương ức, đau vùng bụng trên, buồn nôn, vị chua trong miệng, đầy hơi,...

Co thắt thực quản

Co thắt thực quản là tình trạng cơ trơn của thực quản co bóp không đồng bộ và không hiệu quả, gây cản trở quá trình di chuyển của thức ăn từ miệng xuống dạ dày.

Co thắt thực quản có thể được phân loại theo vị trí thành hai loại: Co thắt thực quản trên và co thắt thực quản dưới. Tuy nhiên, cách phân loại phổ biến hơn là dựa vào mức độ lan tỏa của co thắt, gồm co thắt thực quản lan tỏa và co thắt thực quản cục bộ.

Hiện nay, nguyên nhân chính xác gây ra co thắt thực quản vẫn chưa được xác định rõ ràng. Một số giả thuyết đã được đưa ra, bao gồm tổn thương hệ thần kinh điều khiển hoạt động của thực quản, nhiễm trùng, hoặc yếu tố di truyền.

Triệu chứng của co thắt thực quản thường không đặc hiệu và có thể dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác của đường tiêu hóa, bao gồm: Khó nuốt, buồn nôn, nôn mửa, và đau tức ngực. Việc điều trị sớm là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng, trong đó nguy hiểm nhất là ung thư thực quản.

Trào ngược thực quản và căn bệnh ở thực quản phổ biến hiện nay

Trào ngược dạ dày thực quản, hay còn gọi là trào ngược axit dạ dày, là tình trạng dịch dạ dày trào ngược lên thực quản một cách từng lúc hoặc liên tục. Tình trạng này có thể là sinh lý và không gây ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe, hoặc là bệnh lý, gây ra viêm thực quản và một số biến chứng hô hấp, thậm chí có thể dẫn đến tử vong.

Nguyên nhân chính của trào ngược thực quản là do sự đóng mở bất thường của cơ vòng thực quản dưới, khiến axit từ dạ dày trào ngược vào thực quản. Ngoài ra, các yếu tố khác như thoát vị dạ dày, áp lực lên dạ dày do mang thai hoặc thừa cân cũng có thể góp phần gây ra tình trạng này.

Các triệu chứng thường gặp của trào ngược dạ dày bao gồm:

• Khó nuốt hoặc thường xuyên bị nấc sau khi ăn.
• Ợ nóng hoặc cảm giác nóng rát và đau ở vùng sau xương ức, đôi khi lan đến cổ họng.
• Nếm vị chua trong miệng.
• Viêm họng, ho khan.

Ung thư thực quản

Ung thư thực quản là một căn bệnh trong đó các tế bào biểu mô của thực quản trở nên bất thường, phân chia không kiểm soát và hình thành các khối u ác tính.

Đây là một trong những loại ung thư phổ biến nhất trong hệ tiêu hóa. Tuy nhiên, ung thư thực quản thường rất khó phát hiện ở giai đoạn đầu, vì triệu chứng thường không rõ ràng. Phần lớn các trường hợp chỉ được chẩn đoán khi bệnh đã tiến triển và trở nên nghiêm trọng, làm hạn chế khả năng điều trị hiệu quả.

Ung thư thực quản chủ yếu có hai loại chính, dựa trên loại tế bào ung thư: Ung thư biểu mô vảy và ung thư biểu mô tuyến. Hiện nay, nguyên nhân chính xác gây ra ung thư thực quản vẫn chưa được xác định rõ, nhưng có một số yếu tố nguy cơ bao gồm:

• Lạm dụng các chất kích thích như rượu, bia, và thuốc lá.
• Béo phì và các bệnh lý liên quan đến thực quản.
• Chế độ dinh dưỡng thiếu khoa học, như tiêu thụ quá nhiều chất béo, thiếu hụt vitamin A, B2, C, hoặc thường xuyên ăn thực phẩm chứa nitrosamin...
• Một số bệnh lý nền có thể thúc đẩy sự phát triển của ung thư thực quản, chẳng hạn như ung thư tị hầu, bệnh ruột non, hoặc bệnh sừng hóa gan bàn chân.
• Tiền sử mắc các bệnh ung thư ở vùng đầu cổ.

Thực quản là cơ quan có vai trò quan trọng trong hệ tiêu hóa. Các bệnh ở thực quản không chỉ ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa mà còn có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị đúng cách. Một số thông tin về các bệnh thường gặp ở thực quản, từ nguyên nhân, triệu chứng đến phương pháp phòng ngừa, sẽ giúp mỗi người chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe của mình. Việc thăm khám định kỳ và duy trì lối sống lành mạnh chính là chìa khóa để tránh xa các bệnh lý này, giữ cho hệ tiêu hóa luôn hoạt động tốt.