Một số điều cần lưu ý khi sử dụng Tri mẫu trong các bài thuốc

Tri mẫu là loại dược liệu quý được sử dụng từ lâu đời với nhiều tác dụng nổi trội, đáng chú ý. Nhờ vào tính giải nhiệt, nhuận phế, dược liệu này đã góp phần quan trọng trong nhiều bài thuốc truyền thống. Vậy khi sử dụng loại thảo dược này, bạn cần lưu ý về điều gì?

Tri mẫu là gì?

Tri mẫu được biết đến với tên khoa học là Anemarrhena aspheloides Bunge, là một loại cây thuộc họ Hành Alliaceae. Dược liệu Tri mẫu được thu hái từ phần thân rễ của cây, sau đó được phơi khô.

Cây Tri mẫu thường mọc tự nhiên chủ yếu ở Trung Quốc và cho đến nay chưa được trồng ở nước ta. Tri mẫu là loài cây cỏ có thân rễ khá dày, dẹt và chạy ngang sống lâu năm. Rễ cây có màu đỏ hoặc vàng và một phần của thân rễ được bao bọc bởi gốc lá. Phần lá cây Tri mẫu có hình dáng dài, mộc tụ tập thành cụm dày. Bên cạnh đó, gốc cây Tri mẫu có nhiều bẹ khá to mọc cụp vào nhau. Quanh gốc cây có nhiều lá mọc quanh, độ dài lên dao động từ 20 - 30cm.

Loài cây Tri mẫu thường nở hoa vào tháng 7 và tháng 8. Hoa mọc thành cụm ở giữa và có kích thước nhỏ, màu trắng. Mỗi hoa thường nở vào buổi chiều và có hương thơm. Đặc biệt hơn, bao hoa có gam màu trắng hoặc màu tía nhạt. Đồng thời, quả Tri mẫu có hình dạng cánh trứng và màu đen. Đầu quả có hình tam giác và bên trong chứa 1 - 2 hạt.

Bộ phận được sử dụng trong các bài thuốc

Phần thân rễ của cây Tri mẫu được sử dụng như một dược liệu quý. Thường vào tháng 3 và tháng 4 hàng năm, người nông dân sẽ tiến hành thu hoạch các thân rễ này. Sau khi đào lấy, thân rễ sẽ được rửa sạch và sau đó phơi hoặc sấy khô.

Trước khi sử dụng làm thuốc, phần thân rễ cần trải qua một quá trình sơ chế. Thông thường, dược liệu này sẽ được tẩm nước muối hoặc tẩm rượu nhạt trước khi tiến hành sấy khô. Sau khi đã được sơ chế, loại dược liệu này sẽ được bảo quản ở nơi khô ráo, tránh độ ẩm cao.

Tác dụng của Tri mẫu

Y học hiện đại

Theo y học hiện đại, cây Tri mẫu đã được nghiên cứu với nhiều tác dụng hữu ích như:

• Giảm thân nhiệt: Kết quả nghiên cứu cho thấy Tri mẫu có khả năng hạ thân nhiệt hiệu quả, không chỉ đối với chứng hư nhiệt mà còn đối với chứng thực nhiệt.
• An thần: Tri mẫu có khả năng giảm tính hưng phấn của hệ thống thần kinh. Đặc biệt, khi kết hợp với các dược liệu khác như toan táo nhân, hoàng bá, bạch thược và quế chi, công dụng an thần của Tri mẫu sẽ hỗ trợ điều trị mất ngủ, giảm kích thích tình dục và giảm đau trong trường hợp thấp khớp hiệu quả.
• Kháng khuẩn: Tri mẫu có khả năng ức chế hoạt động của một số loại vi khuẩn gây bệnh như trực khuẩn thương hàn, tụ cầu khuẩn và trực khuẩn đường ruột.

Y học cổ truyền

Theo y học cổ truyền, cây Tri mẫu có các tác dụng sau:

• Tư thận, ích khí, tán hỏa: Tri mẫu được sử dụng như loại thuốc dùng điều trị bệnh tiểu đường. Thảo dược có tác dụng cân bằng năng lượng cơ thể, bổ trợ chức năng thận và tăng cường sự lưu thông của nước tiểu.
• Thanh nhiệt, tư thận bổ thủy: Tri mẫu có khả năng làm dịu cơn sốt cao, giảm sự đổ mồ hôi nhiều và giảm cảm giác khát nước. Ngoài ra, dược liệu này còn có tác dụng làm thông thoáng đường hô hấp và tăng cường chức năng thận.
• Chữa ho, viêm khớp: Tri mẫu được sử dụng trong các bài thuốc điều trị các bệnh ho, viêm khớp và viêm tai giữa mãn tính.
• Chữa phụ nữ động thai: Tri mẫu cũng được sử dụng để điều trị các vấn đề liên quan đến thai nghén và động thai không ổn định ở phụ nữ.

Liều lượng sử dụng Tri mẫu

Liều dùng sử dụng thông thường của Tri mẫu dao động từ 4 - 10g trong ngày, bạn có thể sử dụng dưới dạng thuốc sắc, thuốc bột hoặc kết hợp với một số vị thuốc khác. Tuy nhiên, liều dùng cụ thể của Tri mẫu sẽ phụ thuộc vào tuổi tác, tình trạng sức khỏe và tình trạng bệnh lý ở mỗi người. Vì vậy, trước khi sử dụng Tri mẫu trong điều trị, bạn cần nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn và hướng dẫn sử dụng đúng liều lượng thích hợp.

Một số lưu ý khi sử dụng Tri mẫu

Trong quá trình sử dụng Tri mẫu vào các bài thuốc điều trị, bạn cần lưu ý một số vấn đề sau:

• Không nên sử dụng Tri mẫu liên tục trong thời gian dài, vì có thể gây ra tình trạng tiêu chảy.
• Hiện nay chưa có nghiên cứu nào chứng minh tính an toàn của Tri mẫu đối với phụ nữ mang thai. Do đó, trước khi sử dụng Tri mẫu đối với phụ nữ có thai, bạn cần nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước.
• Tri mẫu không nên sử dụng đối với người bệnh thận dương hư - mạch hai bộ xích vi yếu hoặc trong trường hợp bệnh nhân có tiền sử đại tiện lỏng. Vì thế nên, để đảm bảo tính an toàn và hiệu quả khi sử dụng Tri mẫu, bạn hãy luôn tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ và tìm kiếm ý kiến chuyên gia y tế trước khi sử dụng loại thuốc này.

Bài viết trên đây là những chia sẻ của Nhà thuốc Long Châu về một số điều cần lưu ý khi sử dụng Tri mẫu trong các bài thuốc. Mong rằng qua bài viết này, bạn sẽ có thêm nhiều thông tin bổ ích về những lợi ích mà loại thảo dược này mang lại cho sức khỏe. Đồng thời, hãy thường xuyên theo dõi website Long Châu để học hỏi thêm nhiều kiến thức bổ ích về sức khỏe y học nhé!