Nang trứng và những bệnh thường gặp ở nang trứng

Nang trứng được hiểu là các vỏ bọc chứa trứng ở bên trong. Trong chu kỳ kinh nguyệt hàng tháng, mỗi tháng, người phụ nữ thường trải qua một giai đoạn rụng trứng. Trước khi trứng rụng, nang trứng sẽ phát triển và trở nên to lớn. Vỏ nang trứng, sau khi trải qua quá trình phát triển, sẽ trở nên mỏng và cuối cùng tiêu biến, mở ra để giải phóng trứng bên trong. Cùng tìm hiểu những thông tin kiến thức mới về nang trứng cùng Long Châu nhé!

Nang trứng là gì?

Trong giai đoạn phát triển của thai nhi, từ tuần 18 đến 22, buồng trứng của các bé gái đã phát triển khoảng 7 triệu tế bào trứng sơ cấp. Tuy nhiên, khi chúng ta ra đời, số lượng tế bào trứng sơ cấp trong vùng vỏ buồng trứng giảm xuống chỉ còn từ 1 đến 2 triệu và tất cả đều ở giai đoạn tiền kỳ của quá trình giảm phân I. Mỗi tế bào trứng sơ cấp được bao quanh bởi một lớp tế bào biểu mô vảy, từ đó tạo thành các nang nguyên thủy.

Khi đến tuổi dậy thì, buồng trứng giảm xuống dưới 300.000 tế bào trứng sơ cấp và bắt đầu chu kỳ hoạt động hàng tháng. Trong mỗi chu kỳ, chỉ có một nang trứng trưởng thành và rụng, điều này có nghĩa là suốt quãng thời gian sinh sản của người phụ nữ, chỉ có khoảng 400 nang trứng được sử dụng. Khi vào thời kỳ mãn kinh, buồng trứng chỉ còn lại khoảng 1.000 tế bào trứng sơ cấp.

Nang trứng trưởng thành

Sau thời kỳ dậy thì, nang trứng nguyên thủy bắt đầu trải qua các biến đổi quan trọng cả về cấu trúc mô và chức năng bài tiết hormone. Quá trình trưởng thành của một nang trứng kéo dài khoảng hơn 120 ngày, bao gồm nhiều giai đoạn từ nang sơ cấp, nang thứ cấp, nang có hốc, và cuối cùng trở thành một nang tiền rụng trứng. Quá trình này diễn ra liên tục trong buồng trứng, có nghĩa là bất kỳ lúc nào cũng tồn tại nhiều nang ở các giai đoạn khác nhau.

Chu trình trưởng thành của nang trứng bắt đầu với việc chiêu mộ một nhóm nang nguyên thủy. Khoảng 10 ngày trước khi kết thúc chu trình trưởng thành, nhìn chung thì các nang được chiêu mộ ban đầu đều đã thoái hóa. Các nang còn lại, ở giai đoạn nang thứ cấp, sẽ bắt đầu chu kỳ kinh nguyệt và cạnh tranh với nhau cho đến khi chỉ còn một nang tồn tại. Nang này phát triển thành nang tiền rụng trứng, hay nang vượt trội, sau đó nổ ra và giải phóng tế bào trứng thứ cấp vào ống trứng. Phần còn lại của nang sau đó sẽ biệt hóa thành hoàng thể.

Khác với quá trình sinh tinh ở nam giới kéo dài liên tục, quá trình trưởng thành của nang trứng ở nữ giới kết thúc khi dự trữ buồng trứng cạn kiệt, số lượng nang còn lại không đủ để đáp ứng với tín hiệu nội tiết từ tuyến yên, điều này là dấu hiệu cho thấy bắt đầu của thời kỳ mãn kinh.

Nang trứng thoái hóa

Các nang trứng ở phụ nữ có hai số phận chính: đa số nang sẽ trải qua hiện tượng thoái hóa trong quá trình chiêu mộ, trong khi một số ít sẽ trưởng thành, rụng trứng và tham gia vào chu kỳ kinh nguyệt hàng tháng.

Hiện tượng thoái hóa xảy ra thường xuyên trong buồng trứng, nơi các nang chưa trưởng thành bị tiêu biến dưới tác động kiểm soát của các chất cận tiết và nội tiết. Quá trình chết theo chương trình của các tế bào hạt được xem xét là cơ chế cơ bản trong hiện tượng thoái hóa nang, liên quan đến hoạt động của 5 hệ thống tín hiệu khác nhau, bao gồm TNF (tumor necrosis factor alpha), Fas ligand, TRAIL (TNF-related apoptosis-inducing ligand), APO-3 ligand, PFG-5 ligand. Hormone FSH từ tuyến yên, ngược lại, có vai trò ức chế hiện tượng này.

Do đó, sự chết theo chương trình trong quá trình chiêu mộ nang trứng định kỳ ở độ tuổi sinh sản giúp giải thích tại sao mỗi buồng trứng sở hữu đến 300.000 nang nguyên thủy sau thời kỳ dậy thì, nhưng khi mãn kinh, dự trữ buồng trứng chỉ còn lại khoảng 1.000 nang.

Sự ảnh hưởng của nang trứng đến khả năng sinh sản

Dự trữ buồng trứng là một chỉ số quan trọng trong việc đánh giá khả năng sinh sản và làm một phần trong các phương pháp đánh giá hiệu suất sinh sản.

Việc chọn lựa nang trứng chất lượng cao trong quá trình rụng trứng là quan trọng, đặc biệt đối với phụ nữ lớn tuổi, vì nang trứng có thể giảm số lượng và chất lượng khi phụ nữ già đi. Đánh giá các chỉ số nội tiết tố như AMH và đếm số nang buồng trứng thông qua siêu âm là những phương pháp quan trọng để đánh giá khả năng dự trữ buồng trứng và sinh sản.

Việc hiểu rõ về dự trữ buồng trứng giúp cung cấp thông tin quan trọng cho các chuyên gia y tế và cặp vợ chồng trong quá trình quyết định về kế hoạch sinh sản và liệu pháp thụ tinh nhân tạo khi cần thiết.

Có bao nhiêu nang trứng ở mỗi buồng trứng là bình thường?

Đếm chính xác số lượng nang trứng trong mỗi buồng trứng là một nhiệm vụ khó khăn vì các nang nguyên thủy, từ khi chúng bắt đầu phát triển, quá nhỏ để quan sát bằng mắt thường và không thể đếm được trong các xét nghiệm thông thường.

Mặc dù có thể có một số nang trứng mới bắt đầu phát triển sau mỗi chu kỳ kinh nguyệt nhưng thông thường chỉ một nang trứng sẽ giải phóng một quả trứng trong mỗi chu kỳ.

Khi nang nguyên thủy bắt đầu trưởng thành và phát triển, chúng trở thành nang trứng. Số lượng nang trứng (AFC) hoặc số lượng nang trứng cơ bản là cách để đếm số nang trứng có khả năng phát triển đến khi trưởng thành. Việc đo và đếm này thường được thực hiện thông qua quét siêu âm qua âm đạo và số lượng nang trứng có thể thay đổi hàng tháng.

Nếu một phụ nữ có 6-10 nang trứng trong hang vị, được coi là có dự trữ buồng trứng đầy đủ hoặc bình thường. Số lượng ít hơn 6 thì dự trữ buồng trứng có thể được coi là thấp, trong khi dự trữ cao thì lớn hơn 12. Các xét nghiệm này không cho thấy tổng số nang trứng mà một phụ nữ có trong buồng trứng của mình, mà chỉ là số lượng có thể nhìn thấy được ở hang vị nang.

Một số bệnh thường gặp ở nang trứng

Dưới đây là một số bệnh lý thường xảy ra ở buồng trứng, đặc biệt ảnh hưởng đến phụ nữ trẻ và có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và sức khỏe tổng quát:

U nang buồng trứng

U nang buồng trứng là một trong những vấn đề phụ khoa phổ biến, với khả năng gây vô sinh ở phụ nữ. Những khối u nang phát triển từ bao nang chứa dịch bên trong buồng trứng, và nhiều phụ nữ trải qua ít nhất một lần đối mặt với tình trạng này trong cuộc đời.

Các khối u nang thường được phát hiện ngẫu nhiên qua siêu âm vì chúng hiếm khi gây đau bụng và không tạo ra các triệu chứng rõ ràng. U nang buồng trứng bao gồm nhiều loại như u nang bì, u lạc nội mạc tử cung buồng trứng và u nang cơ năng, trong đó u nang cơ năng là loại phổ biến nhất.

Phương pháp điều trị bao gồm sự theo dõi định kỳ và tái khám sau mỗi 3-6 tháng đối với các u nang cơ năng. Việc sử dụng viên uống tránh thai cũng được áp dụng theo chỉ định của bác sĩ để kiểm soát tình trạng. Trong những trường hợp cần thiết, phẫu thuật nội soi ổ bụng có thể được thực hiện để loại bỏ u nang và giữ cho sức khỏe tổng thể của phụ nữ được duy trì.

Buồng trứng đa nang (PCOS)

Đây là một tình trạng mất cân bằng nội tiết tố, nơi nồng độ nội tiết tố androgen (hay còn gọi là nội tiết tố nam) tăng cao. Sự tăng lên này có thể gây ra nhiều vấn đề, từ chu kỳ kinh nguyệt không đều, bệnh đái tháo đường đến các vấn đề về tim mạch trong tương lai. Đồng thời, PCOS còn ảnh hưởng đến cơ thể theo nhiều cách khác nhau, như khả năng khó mang thai, ngưng thở khi ngủ, trầm cảm và lo lắng, cũng như tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư nội mạc tử cung.

Triệu chứng của PCOS thường bao gồm chu kỳ kinh nguyệt không đều, ra máu nhiều khi hành kinh, mọc lông nhiều trên mặt và các bộ phận khác của cơ thể như ngực, lưng, và bụng. Ngoài ra, có thể xuất hiện mụn, tăng cân, sạm da, nhức đầu và siêu âm thường chỉ ra sự hiện diện của buồng trứng dạng đa nang.

Phương pháp điều trị thường bao gồm việc sử dụng thuốc tránh thai để đều đặn chu kỳ kinh nguyệt và thúc đẩy sự cân bằng nội tiết tố. Lối sống lành mạnh, bao gồm tăng cường hoạt động thể dục, giảm cân và ăn ít chất béo và đường, cũng đóng vai trò quan trọng trong quản lý PCOS.

Viêm buồng trứng

Viêm buồng trứng thường là hậu quả của các bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục (STIs), như chlamydia và bệnh lậu. Bệnh này được đặc trưng bởi sự xuất hiện của các u nang, viêm đau và tăng kích thước buồng trứng một bên hoặc cả hai bên. Trong một số trường hợp, nó còn có thể gây tổn thương cho các ống dẫn trứng, dẫn đến khả năng khó thụ thai.

Triệu chứng của viêm buồng trứng bao gồm đau ở vùng bụng dưới và chậu, kinh nguyệt ra nhiều hơn bình thường, ra máu giữa chu kỳ kinh, đau hoặc chảy máu khi giao hợp, tiết dịch âm đạo nhiều với mùi hôi, tiểu buốt, tiểu rát, và tiểu khó. Trong giai đoạn nghiêm trọng, bệnh có thể đi kèm với sốt cao, rét run, nôn ói, và các triệu chứng khác.

Phương pháp điều trị viêm buồng trứng bao gồm cả điều trị nội khoa và ngoại khoa. Trong điều trị nội khoa, sử dụng kháng sinh, kháng viêm, và thuốc giảm đau là những phương pháp thông thường. Trong điều trị ngoại khoa, có thể thực hiện phẫu thuật để dẫn lưu các ổ áp xe hoặc loại bỏ các tắc nghẽn dính vùng chậu, giúp cải thiện tình trạng sức khỏe của bệnh nhân.

Ung thư buồng trứng

Ung thư buồng trứng là một khối u ác tính xuất phát từ một hoặc cả hai buồng trứng. Các tế bào ung thư là những tế bào bất thường không tuân theo sự kiểm soát tự nhiên của cơ thể và không đáp ứng đúng cách đến các tín hiệu kiểm soát tế bào. Chúng có khả năng xâm lấn và phá hủy các mô và cơ quan xung quanh. Hơn nữa, chúng còn có thể di căn tới các cơ quan ở xa trong cơ thể, gây ra ung thư thứ phát tại những vị trí mới.

Có ba loại chính của ung thư buồng trứng:

• Ung thư biểu mô buồng trứng: Phát triển từ các tế bào trên bề mặt buồng trứng, là loại phổ biến nhất.
• Ung thư tế bào mầm: Xuất phát từ các tế bào sản xuất trứng, đây là loại ít gặp hơn so với ung thư biểu mô.
• Ung thư buồng trứng xuất phát từ các tế bào mô nâng đỡ buồng trứng: Loại này cũng khá hiếm.

Phương pháp điều trị cho ung thư buồng trứng bao gồm phẫu thuật để cắt bỏ khối u, ống dẫn trứng hoặc buồng trứng, hoặc thậm chí có thể cắt bỏ tử cung. Ngoài ra, hóa trị và xạ trị cũng được sử dụng để ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư và điều trị các bệnh nhân.

Mong rằng những thông tin về nang trứng mà Long Châu đã chia sẻ phía trên giúp cho các chị em phụ nữ hiểu rõ hơn về cơ thể của chính mình.