PCOS và u nang buồng trứng khác nhau thế nào? Cách phân biệt và điều trị

PCOS và u nang buồng trứng là những tình trạng có liên quan, với nhiều triệu chứng tương tự nhau, khiến phụ nữ thường nhầm lẫn giữa hai bệnh lý này hoặc cho rằng mình mắc PCOS trong khi thực tế không phải vậy. Điểm khác biệt quan trọng nhất giữa hai tình trạng là PCOS gây ra sự mất cân bằng nội tiết tố đáng kể, trong khi u nang buồng trứng nhìn chung không dẫn đến tình trạng này. Ngoài ra, cũng có thể gặp trường hợp phụ nữ có nhiều u nang buồng trứng nhưng không mắc PCOS.

Thế nào là PCOS và u nang buồng trứng?

Phân biệt đa nang buồng trứng và u nang buồng trứng không chỉ giúp phụ nữ hiểu rõ tình trạng sức khỏe sinh sản của mình mà còn định hướng được phương pháp chăm sóc và can thiệp y khoa phù hợp.

Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) là gì?

Đa nang buồng trứng, còn gọi là hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), là một rối loạn nội tiết tố thường gặp ở phụ nữ. Tình trạng này khiến buồng trứng xuất hiện nhiều nang nhỏ, làm rối loạn cân bằng hormone. Các nang thường có kích thước dưới 10mm, không phát triển thành nang noãn trưởng thành và không thể rụng trứng như bình thường để gặp tinh trùng và thụ tinh. Chính vì vậy, phụ nữ mắc PCOS có nguy cơ cao gặp khó khăn trong việc thụ thai hoặc bị vô sinh, hiếm muộn.

Theo thống kê, PCOS ảnh hưởng đến khoảng 6 - 10% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản trên toàn thế giới, tùy thuộc vào tiêu chuẩn chẩn đoán được sử dụng. Hội chứng này thường đi kèm với những biểu hiện như rối loạn kinh nguyệt, tăng cân, mụn trứng cá và rụng tóc. Tuy nhiên, mức độ và biểu hiện triệu chứng có thể khác nhau ở từng người bệnh.

U nang buồng trứng là gì?

U nang buồng trứng là hiện tượng xuất hiện một hoặc nhiều túi chứa dịch hoặc mô bất thường trên buồng trứng. Tình trạng này được chia thành hai nhóm chính: U nang cơ năng và u nang thực thể. Trong đó, u nang cơ năng thường vô hại và có thể tự biến mất theo chu kỳ kinh nguyệt, trong khi u nang thực thể lại tiềm ẩn nguy cơ gây biến chứng nặng nề hơn như xoắn nang, vỡ nang hoặc thậm chí tiến triển thành ung thư.

Theo nghiên cứu đăng tải trên Frontiers in Endocrinology, ước tính khoảng 7% phụ nữ trên toàn cầu sẽ gặp u nang buồng trứng ít nhất một lần trong đời, trong đó dạng cơ năng chiếm tỷ lệ cao hơn, đặc biệt phổ biến ở nhóm tuổi từ 20 - 35. Phần lớn u nang buồng trứng không biểu hiện triệu chứng rõ rệt, tuy nhiên khi có dấu hiệu, người bệnh thường cảm thấy đau vùng bụng dưới, nhất là khi kích thước khối u tăng dần.

Sự khác nhau giữa PCOS và u nang buồng trứng

Sau đây là bảng phân biệt hội chứng buồng trứng đa nang và u nang buồng trứng:

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu cơ thể bạn xuất hiện một hoặc nhiều biểu hiện dưới đây, hãy nhanh chóng đến gặp bác sĩ chuyên khoa phụ sản. Đây có thể là dấu hiệu cảnh báo liên quan đến PCOS vs u nang buồng trứng:

• Rối loạn kinh nguyệt kéo dài hoặc bất thường: Chu kỳ kinh nguyệt không đều, thưa kinh hoặc mất kinh lâu ngày có thể phản ánh tình trạng rối loạn nội tiết, thường gặp ở phụ nữ mắc PCOS.
• Đau bụng dưới hoặc cảm giác căng tức, chèn ép: Cơn đau vùng bụng dưới hoặc sự nặng nề kéo dài thường liên quan đến u nang buồng trứng. Nếu đau đột ngột, dữ dội và không thuyên giảm, đây có thể là dấu hiệu của nang buồng trứng vỡ hoặc xoắn.
• Tăng cân bất thường, nổi mụn, rụng tóc: Những biểu hiện này gắn liền với sự mất cân bằng hormone. Ở PCOS, nồng độ androgen tăng có thể gây mụn trứng cá, rậm lông, rụng tóc kèm theo tình trạng tăng cân khó kiểm soát.
• Khó có thai hoặc gặp vấn đề về sinh sản: PCOS thường gây rối loạn rụng trứng, trong khi u nang buồng trứng có thể ảnh hưởng đến hoạt động buồng trứng. Cả hai đều làm giảm khả năng thụ thai.

Phương pháp chẩn đoán, điều trị PCOS và u nang buồng trứng

Chẩn đoán phân biệt PCOS và u nang buồng trứng

Để phân biệt rõ ràng giữa hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) và u nang buồng trứng, bác sĩ thường chỉ định các kỹ thuật chẩn đoán hiện đại như siêu âm và xét nghiệm nội tiết. Siêu âm buồng trứng cho phép nhận diện nhiều nang nhỏ điển hình của PCOS, hoặc phát hiện sự hiện diện của một hay nhiều u nang kích thước lớn.

Ngoài ra, xét nghiệm hormone giúp đánh giá tình trạng mất cân bằng nội tiết, bao gồm các chỉ số như estrogen, progesterone, testosterone cùng những hormone khác. Kết quả này hỗ trợ bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác và loại trừ những bệnh lý tương tự.

Điều trị PCOS và u nang buồng trứng

Điều trị đa nang buồng trứng (PCOS)

Hướng điều trị PCOS chủ yếu tập trung vào kiểm soát triệu chứng và phòng ngừa biến chứng. Biện pháp cơ bản và quan trọng nhất là điều chỉnh lối sống, bao gồm giảm cân ở những người thừa cân và duy trì chế độ dinh dưỡng khoa học nhằm ổn định nồng độ insulin.

Các nghiên cứu và khuyến cáo lâm sàng cho thấy, chỉ cần giảm khoảng 5 - 10% trọng lượng cơ thể cũng có thể giúp nhiều phụ nữ lấy lại chu kỳ kinh nguyệt đều đặn và cải thiện khả năng rụng trứng. Đây được xem là biện pháp điều trị đầu tay cho phụ nữ thừa cân, béo phì có rối loạn phóng noãn, đặc biệt trong bối cảnh hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) (Legro et al., 2013).

Bên cạnh đó, bác sĩ có thể kê thuốc nội tiết như thuốc tránh thai nhằm điều hòa chu kỳ, giảm mụn trứng cá và rậm lông. Đối với phụ nữ mong muốn có thai, lựa chọn bao gồm thuốc kích trứng hoặc các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản như IUI (bơm tinh trùng vào buồng tử cung) và IVF (thụ tinh trong ống nghiệm).

Điều trị u nang buồng trứng

Trường hợp u nang nhỏ và không gây triệu chứng nghiêm trọng: Bác sĩ có thể chỉ định theo dõi định kỳ, chưa cần can thiệp.

Trường hợp u nang lớn, gây đau hoặc tiềm ẩn biến chứng (xoắn nang, vỡ nang, ác tính): Phẫu thuật được xem là giải pháp cần thiết. Tùy tình trạng, bác sĩ có thể lựa chọn mổ mở hoặc nội soi để loại bỏ u nang.

Trong những trường hợp khẩn cấp như xoắn nang hoặc vỡ nang, phẫu thuật cấp cứu là bắt buộc. Nếu nghi ngờ u nang ác tính, bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ điều trị gồm phẫu thuật cắt bỏ kết hợp với hóa trị hoặc xạ trị nếu cần thiết.

IVF - Giải pháp cho vô sinh do PCOS và u nang buồng trứng

IVF (thụ tinh trong ống nghiệm) giữ vai trò quan trọng trong điều trị hiếm muộn ở bệnh nhân PCOS và u nang buồng trứng.

Với PCOS, IVF giúp khắc phục rối loạn rụng trứng, hỗ trợ trứng chín và được thụ tinh bên ngoài cơ thể, từ đó gia tăng khả năng có thai.

Với u nang buồng trứng, IVF là lựa chọn hữu ích trong trường hợp phẫu thuật không thể loại bỏ u nang mà vẫn bảo tồn được chức năng buồng trứng.

Phương pháp này mang lại hy vọng làm cha mẹ cho nhiều cặp vợ chồng đang đối mặt với tình trạng vô sinh liên quan đến các vấn đề ở buồng trứng.

Bài viết về chủ đề PCOS và u nang buồng trứng đã khép lại, hy vọng những thông tin trên hữu ích với bạn đọc. Việc phân biệt chính xác hai tình trạng này có ý nghĩa quan trọng trong việc lựa chọn phương pháp theo dõi và điều trị phù hợp. Nếu bạn gặp phải các triệu chứng nghi ngờ, hãy chủ động thăm khám bác sĩ chuyên khoa phụ sản để được tư vấn kịp thời. Nâng cao hiểu biết về sức khỏe sinh sản không chỉ giúp bảo vệ chính bản thân mà còn góp phần duy trì chất lượng cuộc sống lâu dài.