Ngôi thai ngược: Hiểu rõ về tình trạng và cách xử lý an toàn

Khi mang thai, mỗi bà mẹ đều mong muốn có một thai kỳ khỏe mạnh và một quá trình sinh nở suôn sẻ. Tuy nhiên, không phải mọi việc luôn diễn ra theo đúng dự định. Ngôi thai ngược - một tình trạng mà trong đó em bé nằm trong bụng mẹ với tư thế mông hoặc chân hướng xuống. Đây là một trong những thách thức mà một số bà mẹ có thể phải đối mặt. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về ngôi thai ngược và cách xử lý an toàn cho cả mẹ và bé.

Ngôi thai ngược là gì?

Ngôi thai chỉ phần trình diện thấp nhất của thai nhi so với khung xương chậu của người mẹ, đóng vai trò là bộ phận đầu tiên ra khỏi cơ thể mẹ trong quá trình chuyển dạ. Thông thường, vào khoảng tuần thứ 34 đến 36 của thai kỳ, thai nhi sẽ bắt đầu xoay đầu về phía dưới để sẵn sàng cho việc sinh nở. Đây được gọi là ngôi thai đầu hay ngôi thai thuận.

Tuy nhiên, khoảng 3 - 5% thai nhi vẫn giữ nguyên tư thế, không quay đầu ngay cả khi đã đủ tuần tuổi. Những trường hợp này được gọi là ngôi thai ngược hay ngôi mông. Ngôi thai ngược có thể có một số loại như sau:

• Ngôi mông đủ: Bé sẽ được sinh ra từ phần mông trước, với đầu gối gập và đùi áp sát vào cơ thể, tạo ra tư thế ngồi xếp bằng, tương tự như tư thế thường thấy của em bé trong bụng mẹ.
• Ngôi mông thiếu: Phần mông của bé xuất hiện trước, với chân duỗi thẳng lên phía đầu.
• Ngôi ngược kiểu chân: Chân của bé sẽ nằm dưới mông. Trong quá trình sinh, chân của bé sẽ xuất hiện đầu tiên.

Nguyên nhân của ngôi thai ngược

Có nhiều yếu tố có thể dẫn đến ngôi thai ngược, bao gồm:

Sinh non: Hầu hết các trường hợp thai ngôi mông khi sinh là do em bé sinh non khi chưa đủ tháng trong bụng mẹ. Trong trường hợp người mẹ bắt đầu có dấu hiệu chuyển dạ trước dự kiến vài tuần, thai nhi không kịp thời gian để chuyển mình vào vị trí thông thường với đầu hướng xuống dưới và mông hướng lên trên.

Đa ối hoặc thiếu ối: Nước ối rất quan trọng đối với thai nhi trong bụng mẹ. Một lượng nước ối đủ giúp tạo ra điều kiện lý tưởng cho sự chuyển động và xoay đầu từ vị trí ngược sang thuận của thai nhi. Do đó, cả tình trạng đa ối và thiếu ối đều làm giảm khả năng di chuyển của em bé trong bụng mẹ.

Tử cung bất thường: Khi người mẹ gặp phải các vấn đề như tử cung chưa phát triển đầy đủ, rau bám ở vị trí thấp, khung xương chậu hẹp, tử cung đôi, hoặc tử cung có hình ống và vách ngăn, việc có được một ngôi thai thuận lợi trở nên khó khăn.

Mang thai đôi hoặc đa thai: Trong trường hợp các bà mẹ mang bầu đôi hoặc nhiều thai nhi, không gian trong tử cung trở nên hạn chế, khiến cho các em bé không có đủ không gian để chuyển đầu về vị trí bình thường khi chuẩn bị cho quá trình chuyển dạ.

Nhau thai có vấn đề: Nhau thai bám thấp trong tử cung, hay còn gọi là nhau tiền đạo, có thể xảy ra khi nhau thai nằm chắn lối vào cổ tử cung, làm giảm không gian cần thiết cho thai nhi xoay đầu về vị trí thuận lợi.

Nguy cơ của ngôi thai ngược

Ngôi thai ngược có thể gây ra nhiều nguy cơ cho cả mẹ và bé, đặc biệt là khi sinh nở. Có thể liệt kê một số nguy cơ như sau:

• Cho bé: Bé có thể bị tổn thương ở đầu, cổ, vai, xương sống hoặc dây thần kinh. Bé có thể bị thiếu oxy, suy hô hấp, suy tim, nhiễm trùng hoặc tử vong. Bé có thể bị dây rau quấn cổ, rau bong sớm hoặc nhau tiền đạo.
• Cho mẹ: Mẹ có thể bị chảy máu nhiều, nhiễm trùng, tổn thương cổ tử cung, tử cung hoặc âm đạo. Mẹ có thể bị sốc, nhiễm trùng huyết, tai biến mạch máu não hoặc tử vong.

Cách xử lý ngôi thai ngược

Khi được chẩn đoán ngôi thai ngược, mẹ bầu cần làm theo các bước sau:

• Theo dõi sự phát triển của thai nhi bằng siêu âm định kỳ, đặc biệt là trong 3 tháng cuối thai kỳ.
• Thực hiện các bài tập đơn giản để kích thích thai nhi quay đầu như nằm ngửa, nâng cao mông, đặt gối dưới đùi, nghiêng người về phía trước, xoay người từ trái sang phải, đi bộ, bơi lội, đạp xe hoặc làm yoga.
• Tham khảo ý kiến của bác sĩ về khả năng thực hiện thủ thuật xoay thai nhi bằng tay từ bên ngoài bụng mẹ. Thủ thuật này có thể được thực hiện từ tuần thứ 36 đến tuần thứ 38 của thai kỳ, với tỷ lệ thành công khoảng 50 - 60%.
• Chuẩn bị sẵn sàng cả về tinh thần lẫn thể chất cho quá trình sinh nở. Nếu có thể, chọn phương pháp sinh mổ để hạn chế các nguy cơ cho cả mẹ và bé. Nếu muốn sinh thường, cần có sự hỗ trợ và hướng dẫn của bác sĩ và đội ngũ y tế chuyên nghiệp.

Cách phòng ngừa ngôi thai ngược

Ngôi thai ngược có thể không thể phòng ngừa hoàn toàn, nhưng có một số cách để giảm thiểu khả năng xảy ra, bao gồm:

• Kiểm tra sức khỏe tử cung trước khi mang thai để phát hiện và điều trị các bất thường có thể ảnh hưởng đến ngôi thai.
• Duy trì chế độ ăn uống cân bằng, hợp lý, bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất cho cơ thể, tránh ăn quá nhiều hoặc quá ít, tránh ăn các thực phẩm có hại cho thai nhi.
• Thực hiện các bài tập thể dục nhẹ nhàng, phù hợp với từng giai đoạn của thai kỳ để nâng cao sức khỏe, cải thiện tuần hoàn máu, tăng cường sự linh hoạt và dễ dàng của cơ thể.
• Tránh các tác động bạo lực, va đập, rung lắc, ngã nhào hay các hoạt động nguy hiểm khác có thể gây tổn thương cho thai nhi hoặc làm thay đổi vị trí của thai nhi trong bụng mẹ.
• Thường xuyên theo dõi sự phát triển của thai nhi bằng siêu âm để biết được ngôi thai của bé và có thể can thiệp kịp thời nếu cần.

Những điều cần lưu ý khi sinh ngôi thai ngược

Nếu bạn quyết định sinh ngôi thai ngược, bạn cần lưu ý những điều sau:

• Chọn bệnh viện uy tín, có đội ngũ y tế chuyên nghiệp, có kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.
• Tham gia các lớp học về sinh nở để biết được các kỹ năng, thủ thuật, tư thế và hơi thở giúp bạn sinh dễ dàng hơn, giảm đau và căng thẳng.
• Lắng nghe và tuân theo các chỉ dẫn của bác sĩ và y tá để hợp tác với họ trong quá trình chuyển dạ và sinh nở.
• Chuẩn bị tâm lý và sẵn sàng cho khả năng phải sinh mổ nếu có biến chứng xảy ra để bảo vệ sức khỏe của cả mẹ và bé.
• Sau khi sinh, cần chăm sóc vết mổ hoặc vết thương nếu có để phòng ngừa nhiễm trùng và tăng cường phục hồi. Cũng cần chăm sóc bé cẩn thận để kiểm tra và điều trị các vấn đề bất thường có thể gặp phải.

Ngôi thai ngược không phải là một tình trạng hiếm gặp, nhưng nó đòi hỏi sự chú ý và can thiệp y tế chuyên nghiệp để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé. Qua bài viết này, bạn đã được tìm hiểu về nguyên nhân, nguy cơ và các phương pháp xử lý khi bị ngôi thai ngược. Hy vọng rằng, thông tin này sẽ giúp các bà mẹ mang thai có thêm kiến thức để chuẩn bị tốt nhất cho quá trình sinh nở, đồng thời giữ cho cả mẹ và bé được an toàn và khỏe mạnh.

Xem thêm:

• Nội xoay thai là gì? Quy trình kỹ thuật thực hiện nội xoay thai
• Tất tần tật những điều cần biết về ngôi thai ngang