Ngứa do suy thận​: Nguyên nhân và cách điều trị

Một cuộc khảo sát gần đây trên 1.000 người đang chạy thận nhân tạo cho thấy có tình trạng ngứa da xảy ra. Đây còn được gọi là ngứa do suy thận hoặc CKD - aP, với 61% báo cáo rằng ngứa xảy ra “khá dữ dội” và 25% báo cáo rằng rất ngứa hoặc cực kỳ ngứa. Khoảng một nửa số người được khảo sát cũng cho biết rằng ngứa do suy thận dẫn đến việc bỏ qua hoặc rút ngắn các đợt điều trị chạy thận nhân tạo.

Ngứa do suy thận là gì?

Ngứa do suy thận thường xảy ra ở những người mắc bệnh thận giai đoạn cuối. Tuy nhiên tình trạng này cũng có thể xảy ra ở những người ở giai đoạn sớm hơn. Cảm giác ngứa có thể xảy ra bất cứ lúc nào và có thể từ nhẹ đến khó chịu.

Các vùng thường bị ngứa nhất bao gồm: Khuôn mặt, mặt sau, cánh tay. Ngoài ra, người bệnh có thể nhận thấy tình trạng ngứa nặng hơn khi tiếp xúc với nhiệt độ quá nóng hoặc quá lạnh, căng thẳng, vận động hoặc sau khi tắm.

Ngứa do suy thận rất phổ biến, ảnh hưởng đến khoảng một nửa số người mắc bệnh thận giai đoạn nặng và hầu như tất cả những người bị suy thận phải điều trị bằng lọc máu hoặc chăm sóc bảo tồn. Tình trạng ngứa trở nên nghiêm trọng hơn khi chức năng thận ngày càng suy giảm.

Có nhiều nguyên nhân khác nhau có thể gây ra ngứa, chẳng hạn như dị ứng, chàm, một số sản phẩm chăm sóc cá nhân và tẩy rửa, cũng như một số loại thuốc (ví dụ thuốc giảm đau chứa morphine). Tuy nhiên, nguyên nhân chính xác khiến người bệnh thận bị ngứa vẫn chưa được hiểu rõ và có thể liên quan đến nhiều yếu tố kết hợp.

Tình trạng ngứa ở người bệnh thận có thể trầm trọng hơn bởi các yếu tố sau:

• Da khô.
• Nhiệt độ môi trường nóng ẩm.
• Thời gian hoặc hiệu quả lọc máu không đủ.
• Nồng độ canxi trong máu cao.

Ngứa do suy thận ảnh hưởng như thế nào?

Ngứa ảnh hưởng đến mỗi người theo những cách khác nhau. Các cơn ngứa có thể nhanh chóng qua đi hoặc có thể kéo dài. Ngứa do suy thận có thể ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể hoặc chỉ giới hạn ở một vùng cụ thể, thông thường là lưng hoặc cánh tay.

Ngứa thường ảnh hưởng đến cả hai bên cơ thể cùng lúc và có thể gây cảm giác ngứa bên trong, giống như cảm giác kiến bò ngay dưới da.

Người bệnh thường dễ bị ngứa vào ban đêm, điều này có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ và khiến bạn mệt mỏi vào ngày hôm sau. Như vậy ngứa do suy thận có thể ảnh hưởng đến tâm trạng của người bệnh. Trong những trường hợp nghiêm trọng, ngứa có thể ảnh hưởng đến cuộc sống xã hội do kích ứng nghiêm trọng, gây ra sự bồn chồn khó chịu.

Ngứa có thể khiến cho da có thể bị khô và nứt nẻ, gây chảy máu. Người bệnh có thể thấy các vết xước hoặc vết cắt ở vùng da đã gãi và có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Làm thế nào để làm dịu cơn ngứa do suy thận?

Có thể làm dịu cơn ngứa bằng cách:

• Mặc quần áo rộng rãi, không gây kích ứng, làm từ vải tự nhiên như cotton.
• Thay đổi đồ vệ sinh cá nhân hoặc sản phẩm tẩy rửa.
• Tránh môi trường quá khô.
• Tránh dùng nước hoa hoặc nước thơm sau khi cạo râu.
• Sử dụng sản phẩm tắm và vệ sinh không mùi.
• Vỗ nhẹ thay vì chà xát để làm khô da sau khi tắm bồn hoặc tắm vòi sen.
• Sử dụng kem dưỡng ẩm không mùi cho vùng da khô. Một số người nhận thấy kem dưỡng ẩm có chứa tinh dầu bạc hà và lô hội có thể giảm được các cơn ngứa. Do đó việc sử dụng kem dưỡng ẩm này hàng ngày, không chỉ khi bị ngứa, để duy trì hàng rào bảo vệ da.

Phương pháp điều trị ngứa do suy thận

Ngứa có thể khó điều trị và có thể phải thử nhiều phương pháp điều trị khác nhau trước khi tìm được phương pháp phù hợp với từng người.

Để xác định xem tình trạng ngứa có nghiêm trọng hay không, người bệnh có thể chấm điểm theo thang điểm 10, trong đó 10 là mức ngứa tệ nhất, khó chịu nhất. Kết quả khi 7 điểm trở lên cho thấy tình trạng ngứa là nghiêm trọng.

Nếu người bệnh muốn dùng thuốc để điều trị, hãy trao đổi với bác sĩ các loại thuốc có thể dùng, bao gồm:

• Gabapentin, pregabalin. Đây là những loại thuốc mà bác sĩ có thể cân nhắc kê đơn cho tình trạng ngứa liên quan đến suy thận mạn tính. Các thuốc này có thể giảm ngứa bằng cách tác động lên hoạt động của các dây thần kinh. Do đó thuốc cũng có thể gây buồn ngủ và chóng mặt. Liều dùng phải được theo dõi cẩn thận.
• Thuốc chống trầm cảm: Đây là thuốc có thể làm giảm ngứa nhưng phải mất một thời gian mới có tác dụng.
• Thuốc kháng histamin đường uống: Đây là thuốc thường được dùng để điều trị ngứa. Tuy nhiên, cơ chế gây ngứa liên quan đến bệnh thận khác với ngứa do dị ứng, vì vậy thuốc kháng histamine thường không hiệu quả. Tác dụng phụ của thuốc là gây buồn ngủ. Do đó tốt nhất nên uống trước khi đi ngủ để dễ ngủ hơn, tránh sử dụng nếu đang lái xe hoặc vận hành máy móc.
• Liệu pháp quang trị liệu bằng tia cực tím B (UVB). Liệu pháp này có thể làm giảm ngứa nhưng có thể mất một thời gian mới có hiệu quả. Một số nghiên cứu cho thấy điều trị bằng tia cực tím có thể hiệu quả trong việc giảm ngứa ở bệnh nhân mắc bệnh thận mạn tính (CKD). Liệu pháp này được cho là có tác dụng giảm viêm và sẽ được bác sĩ chuyên khoa da liễu chỉ định. Liệu pháp UVB có liên quan đến việc tăng nguy cơ ung thư và không nên sử dụng cho bệnh nhân đang dùng thuốc ức chế miễn dịch hoặc bệnh nhân mắc bệnh lupus ban đỏ hệ thống.

Điều quan trọng khi sử dụng thuốc là phải được kê đơn bởi bác sĩ đúng chuyên khoa và cần tuân thủ đúng liều lượng sử dụng. Ngay cả khi tình trạng ngứa của người bệnh càng ngày tiến triển xấu và không cải thiện sau khi chạy thận, người bệnh vẫn nên tuân thủ lịch trình chạy thận theo chỉ định của bác sĩ. Ngoài ra việc ghép thận sẽ giải quyết triệt để tình trạng ngứa do suy thận.

Như vậy, bài viết trên đã cho bạn các thông tin về ngứa do suy thận: Nguyên nhân và cách điều trị. Nếu bạn đang gặp phải tình trạng ngứa do suy thận kéo dài, hãy chia sẻ với bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời. Kiên trì tìm ra giải pháp phù hợp sẽ giúp bạn kiểm soát tốt hơn các triệu chứng và cải thiện sức khỏe tốt hơn.