Nguy cơ bùng phát bệnh tả sau bão lũ cần chú ý

Nguy cơ bùng phát bệnh tả sau bão lũ cần chú ý bởi đây là thời điểm mà hệ thống vệ sinh môi trường bị tàn phá, nguồn nước sạch khan hiếm và thực phẩm dễ bị nhiễm khuẩn. Bệnh tả, một bệnh lý truyền nhiễm cấp tính lây qua đường tiêu hóa, có thể lây lan nhanh chóng nếu không được kiểm soát. Nâng cao nhận thức cộng đồng, sử dụng nước sạch và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm có thể giúp giảm thiểu nguy cơ bùng phát dịch bệnh sau thiên tai.

Tại sao bệnh tả dễ bùng phát sau bão lũ?

Sau bão lũ, môi trường tự nhiên và hạ tầng vệ sinh bị tổn hại nghiêm trọng, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn Vibrio cholerae, tác nhân gây bệnh tả, phát triển và lây lan. Nguồn nước sinh hoạt bị nhiễm bẩn do rác thải, xác động vật, chất thải công nghiệp và sinh hoạt trôi nổi, xâm nhập vào hệ thống cấp nước. Bên cạnh đó, điều kiện vệ sinh kém trong các khu vực bị ảnh hưởng khiến việc xử lý phân và nước thải không đảm bảo, làm gia tăng nguy cơ ô nhiễm chéo qua thực phẩm và nước uống.

Ngoài ra, tình trạng thiếu hụt nước sạch buộc người dân phải sử dụng các nguồn nước không đạt tiêu chuẩn, từ đó làm tăng khả năng tiếp xúc với mầm bệnh. Chính sự kết hợp giữa môi trường ô nhiễm, vệ sinh suy giảm và thiếu nước an toàn đã khiến bệnh tả dễ bùng phát trên diện rộng sau bão.

Dấu hiệu nhận biết bệnh tả

Bệnh tả là một bệnh nhiễm khuẩn cấp tính do vi khuẩn Vibrio cholerae gây ra, chủ yếu lây truyền qua đường tiêu hóa thông qua nước hoặc thực phẩm nhiễm khuẩn. Sau thời gian ủ bệnh ngắn (từ vài giờ đến 5 ngày), người bệnh có thể xuất hiện các triệu chứng điển hình dưới đây:

• Tiêu chảy cấp tính dữ dội: Bệnh nhân đi ngoài phân lỏng nhiều lần trong ngày, không kèm máu hoặc nhầy, không đau bụng nhưng có thể dẫn đến mất nước nhanh chóng.
• Nôn ói liên tục: Thường xảy ra sau giai đoạn tiêu chảy, ban đầu nôn thức ăn, về sau chỉ nôn dịch trong. Tình trạng này khiến cơ thể nhanh chóng rơi vào trạng thái mất nước và điện giải.
• Không sốt: Khác với nhiều bệnh nhiễm khuẩn khác, người mắc bệnh tả hiếm khi bị sốt.
• Mất nước nặng: Biểu hiện rõ qua mắt trũng sâu, da khô và nhăn nheo, mạch nhanh, huyết áp tụt, lượng nước tiểu giảm rõ rệt. Nếu không được bù nước kịp thời, bệnh nhân có thể rơi vào trạng thái sốc do giảm thể tích tuần hoàn.
• Chuột rút và suy kiệt: Thiếu hụt nghiêm trọng kali và magie có thể gây co thắt cơ, đau nhức và mệt mỏi toàn thân.
• Biểu hiện da tái xanh: Trong các trường hợp nặng, mất nước kéo dài làm da chuyển màu xanh xám, đây là dấu hiệu của tình trạng đe dọa tính mạng nếu không được can thiệp kịp thời.

Diễn biến bệnh tả

Bệnh tả do vi khuẩn Vibrio cholerae gây ra, thường diễn tiến theo 4 giai đoạn đặc trưng với các biểu hiện lâm sàng khác nhau:

Giai đoạn ủ bệnh

Sau khi vi khuẩn xâm nhập qua đường tiêu hóa, chúng bám vào niêm mạc ruột non và bắt đầu sinh sôi. Giai đoạn này kéo dài từ vài giờ đến 5 ngày. Hầu hết bệnh nhân không có biểu hiện triệu chứng rõ ràng, khiến việc chẩn đoán sớm gặp khó khăn.

Giai đoạn khởi phát

Xuất hiện các triệu chứng tiêu hóa nhẹ như tiêu chảy lỏng, buồn nôn hoặc đau bụng âm ỉ. Đây là giai đoạn dễ nhầm với các rối loạn tiêu hóa thông thường, nhưng cũng là thời điểm vàng để can thiệp điều trị, hạn chế bệnh tiến triển nặng.

Giai đoạn toàn phát

Bệnh nhân có tiêu chảy dữ dội dạng nước, không màu, không mùi, giống nước vo gạo. Nôn mửa nhiều đi kèm mất nước nhanh, dẫn đến khát nước, mắt trũng, da nhăn, tụt huyết áp, mạch nhanh, suy thận, thậm chí sốc và tử vong nếu không được bù dịch kịp thời.

Giai đoạn hồi phục

Nếu được điều trị đúng phác đồ, triệu chứng giảm nhanh. Cần tiếp tục bù nước, điện giải để phục hồi thể trạng và ngăn ngừa biến chứng muộn.

Các biện pháp phòng bệnh

Để chủ động ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh tả và hạn chế lây lan trong cộng đồng, cần triển khai đồng bộ các biện pháp sau:

• Sử dụng nước uống đã được đun sôi hoặc xử lý bằng hóa chất khử khuẩn như Chloramine B.
• Ưu tiên dùng nước đóng chai hoặc từ hệ thống cấp nước đạt tiêu chuẩn vệ sinh.
• Lắp đặt hệ thống lọc nước tại hộ gia đình, đặc biệt ở vùng có nguy cơ ô nhiễm cao.
• Thường xuyên rửa tay với xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
• Ăn thực phẩm đã được nấu chín kỹ, không sử dụng đồ sống, tái hoặc có dấu hiệu ôi thiu.
• Tránh dùng thực phẩm có nguồn gốc từ vùng ngập lụt hoặc tiếp xúc với nước lũ.
• Khi có dấu hiệu như tiêu chảy cấp, nôn ói, cần đưa người bệnh đến cơ sở y tế kịp thời.
• Thực hiện cách ly người bệnh, đồng thời khử khuẩn đồ dùng, nhà ở và nguồn nước quanh khu vực sinh sống.

Nguy cơ bùng phát bệnh tả sau bão lũ cần chú ý vì môi trường ô nhiễm là điều kiện lý tưởng cho vi khuẩn phát triển. Để bảo vệ sức khỏe cộng đồng, cần nâng cao cảnh giác, đảm bảo vệ sinh và chủ động xử lý sớm các ca nghi ngờ nhằm ngăn ngừa lây lan diện rộng.