Nguyên nhân gây ra rối loạn hành vi ở trẻ

Rối loạn hành vi ( viết tắt là CD - Conduct Disorder) là một tình trạng tâm lý nghiêm trọng mà trẻ em có xu hướng thể hiện hành vi hung hăng và vi phạm nghiêm trọng các quy tắc và chuẩn mực xã hội. Việc trẻ bị rối loạn hành vi sẽ gây ra các vấn đề nghiêm trọng đối với cá nhân và xã hội, đặc biệt khi những vi phạm này có thể dẫn đến việc vi phạm pháp luật và trẻ sẽ có khả năng bị bắt giữ. Ngoài ra mắc chứng rối loạn hành vi cũng ảnh hưởng đến khả năng trẻ hòa hợp với bạn bè và gia đình, bên cạnh đó cũng có thể gây thương tích cho những người xung quanh.

Nguyên nhân gây ra rối loạn hành vi ở trẻ

Rối loạn hành vi thường xuất hiện vào cuối thời thơ ấu hoặc đầu tuổi vị thành niên, và nó thường phổ biến hơn ở các bé trai so với bé gái. Nguyên nhân của rối loạn hành vi có thể là sự kết hợp của yếu tố di truyền và môi trường. Trẻ em có nguy cơ cao hơn nếu có cha mẹ mắc chứng rối loạn sức khỏe tâm thần, chẳng hạn như rối loạn sử dụng chất kích thích, rối loạn tăng động giảm chú ý, rối loạn tâm trạng, tâm thần phân liệt hoặc rối loạn nhân cách chống đối xã hội. Tuy nhiên, các trẻ em từ các gia đình khỏe mạnh và hoạt động tốt cũng có thể mắc chứng rối loạn hành vi.

Triệu chứng rối loạn hành vi ở trẻ

Những triệu chứng của rối loạn hành vi ở trẻ bao gồm:

• Thái độ ích kỷ: Trẻ có xu hướng chỉ quan tâm đến bản thân và không quan tâm đến cảm xúc của người khác.
• Quan hệ xã hội kém: Trẻ thường không xây dựng được mối quan hệ tốt với người khác và thiếu khả năng hòa nhập với người xung quanh.
• Thiếu cảm giác tội lỗi: Trẻ không có khả năng hiểu hành vi của bản thân là đúng hay sai và không có cảm giác tội lỗi sau khi vi phạm quy tắc.
• Vô cảm đối với cảm xúc và hạnh phúc của người khác.
• Trẻ có thể hiểu sai hành vi của người xung quanh là đe dọa và phản ứng một cách hung hăng với họ.
• Tham gia bắt nạt và đánh nhau: Trẻ có khuynh hướng tham gia bắt nạt, đe dọa và đánh nhau.
• Tàn nhẫn với động vật.
• Phá hoại tài sản: Trẻ có thể làm hư hỏng tài sản, đặc biệt là gây cháy.
• Nói dối hoặc ăn trộm.

Rối loạn hành vi ở trẻ ảnh hưởng khác nhau đối với bé trai và bé gái. Các bé gái thường ít hung hăng hơn về mặt thể xác và thay vào đó thường bỏ trốn, nói dối và thậm chí tham gia hoạt động mại dâm. Trong khi đó, các bé trai thường có xu hướng đánh nhau, trộm cắp và phá hoại. Tuy nhiên, tất cả những trẻ mắc chứng rối loạn hành vi đều có khả năng sử dụng các chất cấm.

Việc trẻ bị rối loạn hành vi vi phạm nghiêm trọng các quy tắc xã hội là phổ biến nhất, có thể kể đến các vi phạm như việc bỏ nhà đi và trốn học thường xuyên. Ngoài ra trẻ có nguy cơ cao sẽ sử dụng ma túy trái phép và gặp khó khăn ở trường. Các ý nghĩ tự tử có thể xuất hiện ở trẻ.

Rối loạn hành vi có thể kèm theo các rối loạn khác như trầm cảm, rối loạn tăng động hoặc giảm chú ý hoặc rối loạn học tập.

Điều trị rối loạn hành vi ở trẻ

Để điều trị rối loạn hành vi ở trẻ thành công thì nên điều trị càng sớm càng tốt. Qúa trình điều trị cho trẻ cần phải phù hợp với nhu cầu của từng trẻ và gia đình. Bước đầu tiên là nói chuyện với các bác sĩ để biết thêm về tình trạng của trẻ. Đôi khi, cần có thêm sự đánh giá toàn diện từ chuyên gia sức khỏe tâm thần để chẩn đoán đúng.

Đối với trẻ nhỏ, đào tạo liệu pháp hành vi cho cha mẹ thường là phương pháp hiệu quả. Nhà trị liệu giúp cha mẹ học cách củng cố mối quan hệ với con cái và cách phản ứng với hành vi của trẻ. Đối với trẻ em và thanh thiếu niên, phương pháp điều trị thường kết hợp việc đào tạo và phương pháp trị liệu cho trẻ, gia đình và nhà trường.

Một phần quan trọng của quản lý các triệu chứng của trẻ là duy trì sức khỏe toàn diện cho trẻ. Các phương pháp duy trì sức khỏe cho trẻ bao gồm:

• Hoạt động thể chất: Thể dục định kỳ giúp giảm căng thẳng và cải thiện tâm trạng.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn nhiều trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt và đạm giúp cải thiện sức khỏe tâm lý.
• Ngủ đủ giấc: Ngủ đủ giấc giúp cải thiện tư duy và kiểm soát hành vi.
• Tạo mối quan hệ tốt với gia đình: Hỗ trợ từ gia đình có thể giúp trẻ ổn định tâm trạng và hành vi, giảm rối loạn lo âu.

Dù nguyên nhân của rối loạn hành vi có thể phức tạp và do nhiều yếu tố nhưng điều quan trọng nhất là việc phòng ngừa. Giáo dục tích cực, ngăn ngừa bạo lực, và sự hỗ trợ từ gia đình là những cách để giảm nguy cơ rối loạn hành vi ở trẻ em. Đặc biệt, trẻ em nên được bảo vệ khỏi bạo lực, tra tấn và những tình huống căng thẳng trong gia đình và xã hội, để trẻ có cơ hội phát triển một cách lành mạnh và hòa nhập vào xã hội.