Nguyên nhân hoại tử xương hàm mặt và cách chữa trị

Hoại tử xương thường xảy ra nhiều nhất ở khớp háng, khớp gối, xương hàm. Nếu như hoại tử khớp háng, khớp gối ảnh hưởng đến chức năng vận động, đi lại thì hoại tử xương hàm ảnh hưởng đến chức năng ăn uống và giao tiếp. Trong bài viết này, Nhà thuốc Long Châu sẽ cùng bạn tìm hiểu nguyên nhân hoại tử xương hàm mặt, dấu hiệu nhận biết và cách điều trị.

Hoại tử xương hàm mặt là gì?

Xương hàm mặt bao gồm xương hàm trên và xương hàm dưới. Trong các xương hộp sọ, đây là loại xương duy nhất có thể chuyển động. Căn bệnh này mang đến cảm giác đau đớn thường trực. Hoại tử xương hàm nặng có thể làm biến dạng khuôn mặt vì mất xương hàm. Hoại tử xương hàm mặt là hiện tượng các tế bào xương hàm bị chết mòn, dẫn đến tiêu dần đi do không được cung cấp đủ máu. Việc các tế bào mô xương không được cung cấp đủ máu nuôi có thể do mạch máu bị tắc nghẽn hoặc tổn thương.

Theo các chuyên gia, nguyên nhân hoại tử xương hàm mặt có thể là:

Do biến chứng của các bệnh khác

Hoại tử xương hàm có thể là biến chứng của các bệnh lý khác nếu không được chữa trị kịp thời như:

• Người bệnh bị nhiễm virus Herpes zoster - loại virus gây bệnh thủy đậu có nguy cơ cao bị hoại tử xương hàm. Ngay cả những bệnh nhân đã từng mắc bệnh thủy đậu trước đó, loại virus này vẫn tồn tại trong cơ thể. Khi gặp điều kiện thuận lợi, virus có thể bùng phát và gây bệnh zona thần kinh. Bệnh zona thần kinh nếu không được kiểm soát tốt có thể gặp biến chứng hoại tử xương hàm.
• Hoại tử xương hàm mặt cũng có thể bắt nguồn từ bệnh viêm tủy xương hàm. Bệnh viêm tủy xương hàm do cấu trúc xương bị phá hủy do vi khuẩn, lao, nấm. Các tác nhân gây bệnh này xâm nhập vào máu và đi đến xương để phá hủy các tế bào mô xương. Bệnh gây viêm khớp thái dương hàm, áp xe quanh hàm, biến dạng hoặc teo xương hàm và hoại tử xương hàm.
• Một số bệnh nhân bị hoại tử xương hàm mặt là một biến chứng hậu Covid 19. Một số giả thuyết cho rằng virus gây bệnh Covid19 sẽ bám vào thụ thể ACE2 có ở niêm mạc miệng và mũi. Chúng sẽ làm tắc nghẽn mạch máu nuôi xương hàm mặt dẫn đến giảm nguồn máu nuôi xương và gây hoại tử xương.
• Ở người bị bệnh tiêu xương hàm, xương hàm bị suy giảm và nếu không được điều trị kịp thời và không đúng cách sẽ gây hoại tử xương hàm.

Do tác dụng phụ của các phương pháp chữa bệnh khác

Nguyên nhân hoại tử xương hàm mặt cũng có thể là tác dụng phụ của các biện pháp chữa bệnh khác như xạ trị hay dùng thuốc. Cụ thể là:

Người đang xạ trị có thể gặp phải tác dụng phụ không mong muốn là hoại tử xương hàm. Các tia xạ được chiếu ở vùng đầu mặt cổ có thể khiến các khu vực trên mặt bị bỏng da, thiểu sản da, các tổ chức và cơ quan dưới da bị teo lại. Ban đầu có thể là các phần mềm trên khuôn mặt bị hoại tử dẫn đến viêm rò mủ nhiễm trùng. Sau đó là các tế bào mô xương hàm bị hoại tử cũng cùng nguyên lý đó. Ngoài ra, một tác dụng phụ khi xạ trị khác là làm tổn thương nướu, khiến xương hàm bị lộ ra ngoài nên nguy cơ nhiễm trùng xương hàm mặt sẽ cao hơn.

Một nguyên nhân khác dẫn đến hoại tử xương hàm mặt là người bệnh dùng các loại thuốc chữa bệnh chứa Bisphosphonates. Thuốc Bisphosphonate được nghiên cứu từ thế kỷ 19 và đã được FDA phê duyệt dùng trong điều trị loãng xương, đa u tủy, ung thư di căn vào xương,... Xương ổ răng của xương hàm tái mô hình nhanh gấp 10 lần so với các xương dài khác. Còn thuốc Bisphosphonate có tác dụng giảm tiêu xương, giảm yếu tố tăng trưởng nội mô thành mạch dẫn đến giảm sự tạo mạch trong xương. Chính cơ chế làm chậm quá trình chu chuyển xương ổ răng vốn có khả năng tái mô hình rất nhanh đã dẫn đến hoại tử xương hàm.

Cách điều trị hoại tử xương hàm mặt

Cách điều trị hoại tử xương hàm phụ thuộc vào nhiều yếu tố như nguyên nhân hoại tử xương hàm mặt, tình trạng bệnh thực tế, bệnh lý nền sẵn có của người bệnh,… Tùy từng trường hợp, bác sĩ sẽ cân nhắc để đưa ra hướng điều trị thích hợp nhất. Các phương pháp điều trị hoại tử xương hàm mặt phổ biến nhất có thể là:

Điều trị bảo tồn xương hàm mặt

Điều trị bảo tồn là phương pháp điều trị nội khoa dùng thuốc là chủ yếu. Phương pháp này được áp dụng khi diện tích hoại tử nhỏ, khả năng phục hồi cao. Bệnh nhân sẽ được bác sĩ tư vấn dùng các loại dung dịch sát khuẩn miệng, thuốc giảm đau, thuốc kháng viêm, kháng sinh, kháng nấm. Cách điều trị bảo tồn không cần phẫu thuật sẽ khá nhẹ nhàng, bệnh nhân không phải chịu nhiều đau đớn.

Tuy nhiên, trong quá trình điều trị bệnh nhân cần tuân thủ chỉ dẫn dùng thuốc của bác sĩ. Một số bệnh nhân vì đau quá nên lạm dụng thuốc giảm đau, điều này không hề tốt cho sức khỏe.

Điều trị phẫu thuật cắt bỏ xương hàm mặt hoại tử

Với phương pháp này, các bác sĩ sẽ phẫu thuật chỉ can thiệp lên phần xương ổ răng hoặc phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ xương hàm mặt hoại tử. Trường hợp nguyên nhân hoại tử xương hàm mặt do xạ trị, bác sĩ sẽ phải cắt bỏ toàn bộ tổ chức xương đã bị hoại tử. Sau khi dọn sạch xương chết, làm sạch vết thương, bác sĩ sẽ tạo hình che phủ bằng các vạt da tự do hoặc vạt có chân nuôi.

Bệnh nhân bị hoại tử hàm dưới cần nạo vét hết vùng hoại tử, tạo hình lại bộ phận bị hỏng thì bệnh nhân mới hết đau đớn và không bị biến dạng khuôn mặt. Sau phẫu thuật, bác sĩ sẽ kết hợp các điều trị bổ trợ khác để bệnh nhân nhanh phục hồi như điều trị bằng kháng sinh, kháng viêm,…

Ngoài các phương pháp điều trị trên, các bác sĩ cũng sẽ kết hợp các điều trị bổ trợ các triệu chứng kèm theo như sưng sọ trán, viêm mí mắt,... để bệnh nhân nhanh phục hồi hơn.

Xương hàm mặt có vai trò đặc biệt quan trọng đối với chức năng ăn uống và giao tiếp. Có nhiều nguyên nhân hoại tử xương hàm mặt khác nhau và cũng có những cách điều trị phù hợp với từng trường hợp. Điều quan trọng nhất, bệnh cần được phát hiện sớm và điều trị kịp thời để tăng khả năng phục hồi và giảm nguy cơ biến chứng.